Ειδικός νευρολόγος στο ακαδημαϊκό κέντρο “Academic Specialist Center” και κλινικός ερευνητής στο πανεπιστήμιο Karolinska Institutet, στη Στοκχόλμη της Σουηδίας
Στη Στοκχόλμη της Σουηδίας ζει και εργάζεται η Χανιώτισσα Ιωάννα Μαρκάκη, η οποία είναι ειδικός νευρολόγος στο ακαδημαϊκό κέντρο “Academic Specialist Center”, τμήμα Νευρολογίας, με εξειδίκευση στη νόσο Πάρκινσον και ατυπικό παρκινσονισμό.
Το κέντρο είναι δημόσιος φορέας παροχής εξειδικευμένης φροντίδας ασθενών με χρονιες παθήσεις σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Karolinska Institutet, καθως αποτελεί κέντρο εκπαίδευσης επαγγελμάτων υγείας (κλινικά κομμάτια των προπτυχιακών προγραμμάτων ιατρικής, νοσηλευτικής φυσικοθεραπείας, εργασιοθεραπείας και λογοθεραπείας) και κέντρο κλινικών ερευνών. Παράλληλα η κα Μαρκάκη έχει και καθήκοντα κλινικής ερευνάς ως μεταδιδακτορικός, και διδασκαλίας στο πανεπιστήμιο Karolinska Institutet σε προπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές.
Πριν μεταβεί στην Σουηδία η κα Μαρκάκη είχε λάβει στην Κρήτη το πτυχίο Ιατρικής το 2007 ενώ το 2013 ολοκλήρωσε την διδακτορική της διατριβή με τίτλο Μοριακοί και κλινικοί δείκτες στις ισχαιμικές αγγειακές παθήσεις του εγκέφαλου (Molecular and clinical markers in ischaemic cerebrovascular disease) στο πανεπιστήμιο Karolinska Institutet. Το 2014 έλαβε τον τίτλο της ιατρικής ειδικότητας στη Νευρολογία και από τότε μέχρι το 2017 εργάστηκε ως ειδικός νευρολόγος στην πανεπιστημιακή κλινική Νευρολογίας του νοσοκομείου Karolinska.
Από το 2017 ως σήμερα εργάζεται ως ειδικός νευρολόγος στο ακαδημαϊκό κέντρο «Academic Specialist Center» με εξειδίκευση στη νόσο Πάρκινσον και ατυπικό παρκινσονισμό, οπού έχει και καθήκοντα κλινικής ερευνάς ως μεταδιδακτορικός, και διδασκαλίας στο πανεπιστήμιο, σε προπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές.
Για την πορεία της από τα Χανιά στο εξωτερικό και την εγκατάσταση στη Σουηδία, αναφέρει: « άρχισε με πρόγραμμα ανταλλαγής Erasmus στο 6ο έτος της Ιατρικής μέσω του οποίου έκανα τα μαθήματα και κλινικές μελέτες του τελευταίου έτους στη Στοκχόλμη, στο πανεπιστήμιο Karolinska Institutet. Κατά τη διάρκεια αυτού του έτους ξεκίνησα να δουλεύω με ένα κλινικό ερευνητικό προτζεκτ πάνω στα εγκεφαλικά επεισόδια, στην κλινική της Νευρολογίας, το οποίο το συνέχισα και μετά το πέρας του Erasmus. Το προτζεκτ αυτό διευρύνθηκε έπειτα ως μέρος μιας πρότασης για διδακτορική διατριβή την οποία ξεκίνησα αφού πήρα το πτυχίο μου στο τέλος εκείνης της χρονιάς.
Παράλληλα ξεκίνησα να δουλεύω και κλινικά ως γιατρός στην Νευρολογική κλινική του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Karolinska, αρχικά δοκιμαστικά και μετά από ένα χρόνο ως ειδικευομένη».
Όσον αφορά το πεδίο εξειδίκευσης της, η κα Μαρκάκη εξηγεί πως : «το πεδίο στο οποίο εργάζομαι είναι η κλινική έρευνα στις νευροεκφυλιστικες παθήσεις και συγκεκριμένα την νόσο Παρκινσον, για την οποία μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία αποτελεσματική θεραπεία που να επιβραδύνει ή να σταματάει την εξέλιξη της.
Στην ομάδα μας μελετάμε τη συσχέτιση μεταξύ καρδιαγγειακών παθήσεων και νευροεκφύλισης, και την εφαρμογή των μελετών αυτών στην δοκιμή νέων φαρμάκων για την επίτευξη επιβράδυνσης της νόσου.
Επίσης, μελετάμε διαφορετικούς βιολογικούς μηχανισμούς με βάση τους οποίους στοχεύουμε στην εκ νέου ταξινόμηση των ασθενών με νευροεκφυλιστικες παθήσεις, με βάση το μοριακό τους προφίλ, με απώτερο μακροπρόθεσμο στόχο την εξατομικευμένη αντιμετώπιση και θεραπεία».
Πόσο όμως έχει προχωρήσει η Επιστήμη όσον αφορά την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με νόσο Πάρκινσον, η ίδια απαντά πως «η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών έγκειται σε μεγάλο βαθμό στην διεπιστημονική φροντίδα από ομάδα που περιλαμβάνει νευρολόγο, ψυχίατρο ή/και ψυχολόγο φυσικοθεραπευτή λογοθεραπευτή και εργασιοθεραπευτή. Ειδικά η συστηματική φυσική άσκηση έχει πλέον αποδειχθεί ότι επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη των κινητικών συμπτωμάτων και βελτιώνει την ποιότητα ζωής»
Όσον αφορά στην ίαση του Πάρκινσον, τονίζει πως « καμία κλινική δοκιμή ως τώρα δεν είχε θετικά αποτελέσματα, αλλά γίνονται σπουδαία βήματα τα τελευταία χρόνια στο πεδίο αυτό. Οι νευροεκφυλιστικές πάθησεις έχουν ιδιαιτερότητες που καθιστούν την εύρεση και αποτίμηση της αποτελεσματικότητας νέων φαρμάκων αρκετά δύσκολη».
Σχετικά με τις διαφορές στο ιατρικό- ερευνητικό σύστημα Ελλάδας- Σουηδίας όσον αφορά την εξέλιξη ενός επιστήμονα, η κα Μαρκάκη επισημαίνει την « απουσία ιεραρχίας, με την έννοια της επιβολής, του νεποτισμού και του μέσου καθιστά την επαγγελματική κατάρτιση και εξέλιξη πολύ διαφορετική από ότι στην Ελλάδα. Το μη εποικοδομητικό άγχος για πράγματα πέρα από τις δυνατότητες μας να επηρεάσουμε είναι σαφώς μειωμένο, υπάρχει χρόνος, χώρος και καθοδήγηση για να επιτευχθούν οι στόχοι που βάζουμε, και παρόλο που φυσικά το περιβάλλον δεν είναι πλήρως ελεύθερο στερεοτύπων, είναι σε εντελώς διαφορετική κλίμακα από την ελληνική πραγματικότητα.
Περιστατικά βίας, παρενόχλησης, σεξισμού, ρατσισμού και ομοφοβίας στην επαγγελματική ζωή και στο πανεπιστήμιο στιγματίζονται και αποδοκιμάζονται όχι μόνο άτυπα, αλλά αναφέρονται και στα αρμόδια όργανα του κάθε ιδρύματος οπού ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία προς επίλυση τους.
Οι προηγμένες υποδομές και οι αρκετά πλούσιοι πόροι για την εκπαίδευση και την ερευνά αποτελούν μέρος της ευρύτερης εικόνας των περισσοτέρων ευκαιριών σε σχέση με την Ελλάδα».
Τι είναι αυτό που αποκόμισε από την μέχρι στιγμής εμπειρίας της στο εξωτερικό; «Να σέβομαι τη διαφορετικότητα και να είμαι σε συνεχή επαγρύπνηση ώστε να εμποδίζω τα στερεότυπα που απέκτησα από την ελληνική μου παιδεία να με περιορίζουν, σε κάθε τομέα της ζωής μου».
Για το αν θα επέστρεφε στα Χανιά αν της δινόταν η ευκαιρία, λέει: «Από τα Χανιά, και την Ελλάδα, έφυγα για λόγους θα έλεγα πολιτικούς (με την ευρύτερη έννοια). Εκτός από την προσωπική μου επαγγελματική φιλοδοξία, ο κύριος λόγος μετανάστευσης ήταν το άγχος επιβίωσης σε μια κοινωνία όπου οι έννοιες της συλλογικής ευθύνης, σεβασμού και αλληλεγγύης ήταν πολύ περιορισμένες.
Αυτό φαίνεται να αλλάζει τα τελευταία χρόνια με σημαντικές πρωτοβουλίες εμπνευσμένων και δυναμικών ανθρώπων.
Πιθανή επιστροφή στην Ελλάδα θα απαιτούσε επαναπροσδιορισμό στόχων και προτεραιοτήτων τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, πράγμα που δεν έχω αναλύσει ιδιαίτερα ως τώρα, χωρίς φυσικά να το αποκλείω. Μεγάλο εμπόδιο όσον αφορά στην επαγγελματική ζωή αποτελεί σίγουρα η σημαντικά μειωμένη δυνατότητα ερευνητικής εργασίας. Οι διαφορές στις θεσμικές παροχές στους τομείς της εκπαίδευσης και της οικογένειας είναι ακόμα ένας σημαντικός παράγοντας που θα επηρέαζε την προσωπική και οικογενειακή ζωή».
Μέσα από τη στήλη “Χανιώτες του εξωτερικού” τα “Χ.ν.” παρουσιάζουν ιστορίες συμπολιτών μας που έφυγαν από τα Χανιά και διακρίνονται σε διάφορους τομείς στο εξωτερικό.
