Με την ευκαιρία της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940 θα ήθελα να αναφερθώ στον ηρωικό συνταγματάρχη Πεζικού Ιωάννη Γεωρ. Θεοδωράκη, με στοιχεία που συγκέντρωσα από το Γενικό Επιτελείο Στρατού (Γ.Ε.Σ.), το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, τον Δήμο Καντάνου – Σελίνου, το Δημοτικό Σχολείο Παλαιόχωρας και από άλλες πηγές.
Γεννήθηκε στη Μάζα Σελίνου το έτος 1888. Ηταν το πρώτο από το εννιά (9) παιδιά της οικογένειας, έξι αγόρια και τρία κορίτσια.
Η μόρφωσή του ήταν υψηλού επιπέδου όχι μόνο για εκείνη την εποχή, αλλά ακόμα και για σήμερα. Δημοδιδάσκαλος και απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών.
Υπήρξε από τα πρώτα μέλη του “Φιλοπρόοδου Συλλόγου Ελύρου”, του δεύτερου αρχαιότερου Συλλόγου στην Κρήτη, μετά τον Φιλολογικό Σύλλογο “Χρυσόστομος” Χανίων, με έτος ίδρυσης το 1906 και έδρα το Ροδοβάνι Σελίνου.
Επί Κρητικής Πολιτείας θα υπηρετήσει ως δημοδιδάσκαλος στα Δημοτικά Σχολεία Παλαιόχωρας και Ροδοβανίου. Ομως μέσα του είχε την επαναστατική φλόγα. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Τα βιώματά του μέσα στην οικογένεια ήταν πολύ έντονα. Ο πατέρας του Γιώργος είχε πάρει μέρος στην Επανάσταση του Θερίσου το (1905) με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο δε παππούς του Θοδωρογιάννης (γιος του Θοδωρομανώλη) ήταν οπλαρχηγός και είχε πάρει μέρος σε σειρά επαναστάσεων κατά των Τούρκων (1841, 1858, 1878).
Το έτος (1912) θα ενταχθεί ως εθελοντής στο Επίλεκτο Αντάρτικο Σώμα του Αρχηγού Αριστείδη Κριάρη, παίρνοντας μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους. Πριν αναχωρήσει το Σώμα από τα Χανιά και συγκεκριμένα την 20η Οκτωβρίου 1912, θα υπογράψει μαζί με άλλους συμπολεμιστές του, κατά κύριο λόγο Σελινιώτες, επιστολή – πρακτικό, απευθυνόμενη προς τον Αριστείδη Κριάρη που τον ανακήρυξαν γενικό αρχηγό. Επί λέξη η επιστολή στην τελευταία παράγραφο αναφέρει… «αναγνωρίζομεν υμάς Γενικόν Αρχηγόν μας διά την εις Ήπειρον ή Μακεδονίαν πολεμικήν εκστρατείαν μας, δηλούντες ταυτοχρόνως επί τω λόγω της τιμής μας ότι θέλομεν τηρήσει προς υμάς και προς εαυτούς στρατιωτικήν πειθαρχίαν».
Ανάμεσα στις μάχες που θα λάβει μέρος στην Ήπειρο είναι της Χρυσοβίτσας και των τριών Χανίων.
Με τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων θα πάει εθελοντής στον Στρατό και θα προσχωρήσει εις τον πρώτο Λόχο Εθνικής Αμύνης με τον βαθμό του έφεδρου Ανθυπολοχαγού. Την 10-5-1918 μονιμοποιείται και προάγεται στον βαθμό του Υπολοχαγού.
Παίρνει μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία (1919 – 1922) ως διοικητής Λόχου. Μερικές από τις μάχες που έλαβε μέρος ήταν: Σαλακού, Τσαμ Τεπέ, Τσαούς Τσιφλίκ, Ουτς Σεράι. Στη μάχη Ουτς Σεράι το έτος (1921) θα τραυματιστεί. Την ίδια περίοδο υπηρετούν στρατιώτες στη Μικρά Ασία τα αδέλφια του Μανώλης και Μιχάλης.
Την 13-12-1930 προάγεται σε Λοχαγό και την 5-4-1931 σε Ταγματάρχη.
Από τη λήξη της μικρασιάτικης εκστρατείας μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα υπηρετήσει σε διάφορες μονάδες Πεζικού στην Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και η 5η Μεραρχία Πεζικού στα Χανιά. Την 30-7-1940 προάγεται σε Αντισυνταγματάρχη.
Η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου θα τον βρει στο 30ο Σύνταγμα Πεζικού.
Θα πάρει μέρος με τη μονάδα του σε όλες τις νικηφόρες επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού εναντίον των Ιταλών φασιστών, από 28-10-1940 έως 26-3-1941. Στις αρχές του 1941 ήρθε η είδηση ότι σκοτώθηκε. Μετά από λίγες μέρες τα αδέλφια του στη Μάζα Σελίνου ετοίμαζαν 40ήμερο μνημόσυνο. Είχε γίνει ο Εσπερινός στον Αγ. Παντελεήμονα και όλα τα αδέλφια του ήταν μαζεμένα στα σπίτια του Μιχάλη και του Ευτύχη και έκαναν τις προετοιμασίες για την επόμενη μέρα. Ξαφνικά έρχεται από τον Πλατανιά Σελίνου ο Αγγελονικόλας και φέρνει την ευχάριστη είδηση ότι ο Γιάννης ζει.
Αμέσως τα αδέλφια του άρχισαν να παίζουν μπαλωτές και σε λίγο είχε μαζευτεί όλο το χωριό, όπου αντί για μνημόσυνο έγινε τρικούβερτο γλέντι. Δυστυχώς η χαρά δεν θα κρατήσει για πολύ.
Οι Ιταλοί κατά την τελευταία, εαρινή επίθεση 9 έως 15 Μαρτίου 1941, εναντίον του Ελληνικού Στρατού στην Αλβανία, θα υποστούν συντριπτική ήττα. Την επιχείρηση αυτή του Ιταλικού Στρατού παρακολούθησε επιτόπου ο ίδιος ο Μουσολίνι, ο οποίος την 21η-3-1941 θα αναχωρήσει από τα Τίρανα στη Ρώμη ντροπιασμένος.
Την 6-4-1941 άρχισε η γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδος.
Ο συνταγματάρχης Θεοδωράκης ήταν από τους αξιωματικούς που πίστευαν ακράδαντα ότι με τον ίδιο ηρωισμό και αυταπάρνηση που πολέμησαν εναντίον των Ιταλών φασιστών έπρεπε να πολεμήσουν και εναντίον των Γερμανών φασιστών.
Δυστυχώς οι διοικητές, του Α’ Σώματος Στρατού, Αντ/γος Παναγιώτης Δεμέστιχας, Β’ Σώματος Στρατού, Αντ/γος Γεώργιος Μπάκος, και Γ’ Σώματος Στρατού, Αντ/γος Γεώργιος Τσολάκογλου, μαζί με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα, πίεζαν επίμονα από την πρώτη στιγμή για συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς. Παρέβησαν δε ανοικτά τις εντολές της Στρατιωτικής και Πολιτικής ηγεσίας για συνέχιση του αγώνα και υπέγραψαν συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, η οποία έγινε την 20η-4-1941 από τον Δ/τη του Γ’ Σώματος Στρατού Γεώργιο Τσολάκογλου με τον Γερμανό Υποστράτηγο Γιόζεφ Ντήτριχ στο Βοτονόσι Μετσόβου. Στις 29-4-1941 ο Τσολάκογλου σχημάτισε κυβέρνηση ανδρεικέλων και έγινε ο πρώτος διορισμένος από τους Γερμανούς κατοχικός πρωθυπουργός.
Εκανα παραπάνω μία σύντομη αναφορά για την κατάσταση που επικρατούσε στον Στρατό εκείνη την περίοδο.
Μέσα σε αυτό το κλίμα της ηττοπάθειας και του συμβιβασμού που είχαν σπείρει στο Στράτευμα οι παραπάνω διοικητές των τριών σωμάτων Στρατού, ο συν/χης Θεοδωράκης αγωνίζεται με όλες του τις δυνάμεις να εμψυχώσει και να τονώσει το κλονισμένο ηθικό τόσο των αξιωματικών όσο και των στρατιωτών της μονάδας του.
Κατά τη σύμπτυξη του Ελληνικού Στρατού στην Αλβανία, σε μία μάχη με τους Γερμανούς φασίστες, θα τραυματιστεί στο Βασιλοχώρι Αλβανίας και θα μεταφερθεί στο 1ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, όπου την 18-4-1941 θα αφήσει την τελευταία του πνοή.
Ηταν ένας γενναίος, ηθικός και έντιμος αξιωματικός. Όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν είτε ως πολίτη, είτε ως αξιωματικό, μιλούσαν για την ακεραιότητα και ευθύτητα του χαρακτήρα του, όπως επίσης και για τις στρατιωτικές του ικανότητες. Η συνολική του διαδρομή δείχνει τι θα πει πραγματική προσφορά προς την πατρίδα. Εδώ ταιριάζει το απόφθεγμα του Περίανδρου, ενός από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, «θνήσκε υπέρ πατρίδος» που ερμηνεύεται, οφείλεις να πεθαίνεις για την πατρίδα και σε ελεύθερη μετάφραση, ο στρατιώτης και ο πολίτης πρέπει να αγωνίζεται και να πεθαίνει για τη σωτηρία και την ακεραιότητα της πατρίδας.
Η ημερήσια διαταγή του (Γ.Ε.Σ.) αναφέρει:
«Προάγεται επ’ ανδραγαθία εις Συνταγματάρχην, διότι τραυματισθείς εις Αλβανικόν μέτωπον, υπέκυψε συνεπεία των τραυμάτων του».
Η μονάδα του, το 30ο Σύνταγμα Πεζικού, η οποία μετονομάστηκε σε 30η Ταξιαρχία, την 25-5-1993 τιμής ένεκεν, θα ονομάσει μεγάλο στρατόπεδο, έδρα της Ταξιαρχίας, στο χωριό Λαγός Διδυμοτείχου Νομού Έβρου, σε στρατόπεδο συνταγματάρχη Ιωάννη Γεωργίου Θεοδωράκη.
Ηταν παντρεμένος. Δεν είχε παιδιά.
Κλείνοντας αυτό το ιστορικό σημείωμα δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στον αδελφό του παραπάνω αξιωματικού Εμμανουήλ Γεωργ. Θεοδωράκη, ο οποίος έπεσε ηρωικά μαχόμενος έναν μήνα μετά, την 20-5-1941, στη μάχη του Γαλατά.
*οικονομολόγος, τέως δ/ντής Τελωνείου Χανίων
