«Υποστηρίζουμε τα παιδιά, χωρίς να επιβάλλουμε τις επιθυμίες μας, άλλωστε υπάρχουν αμέτρητες επιλογές για μία ικανοποιητική ζωή».
Susan Cain,
συγγραφέας “Quiet”
Οι γονείς των ευαίσθητων εσωστρεφών παιδιών είναι εξαιρετικά τυχεροί. Οι λόγοι πολλοί, κρατώ τον ένα, στον οποίο υστερούν οι εξωστρεφείς, την παρατηρητικότητα. Αυτή τους επιτρέπει να προσλαμβάνουν τα αφανή και τους άγραφους κανόνες της κοινωνικής συμπεριφοράς.
Αυτό το όπλο χρησιμοποίησα πριν μερικές δεκαετίες. Ηταν λίγο πριν την πρώτη μου ομιλία σε μεγάλο ακροατήριο και δεν αισθανόμουν άνετα. Ενας βετεράνος παρουσιαστής μου έδωσε μια μοναδική συμβουλή…
«Αν νομίζεις ότι το ακροατήριο σε γδύνει με τα μάτια του και δεν το αντέχεις, κάνε και συ το ίδιο. Παρατήρησέ τους έναν – έναν διεισδυτικά κι απόφυγε να στέκεσαι στο βήμα».
Εφάρμοσα τη συμβουλή του κι αυτό ήταν, πάει η ευαισθησία και οι ντροπές.
Σήμερα παραθέτω μία σειρά προτάσεις για τη δημιουργία υποστηρικτικών δικτύων για εσωστρεφείς που σημειωτέον αποτελούν περίπου το μισό του πληθυσμού.
Υποστηρικτικοί ρόλοι στο σχολείο
Στο εξωτερικό όσοι γονείς έχουν ευχέρεια, επιλέγουν σχολείο για τα εσωστρεφή παιδιά τους βασισμένοι στα παρακάτω κριτήρια:
• Το σχολείο ενθαρρύνει την αυτονομία και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.
• Οι ομαδικές εργασίες γίνονται με μέτρο, σε μικρές ομάδες.
• Στο σχολείο επικρατεί τάξη κι ακολουθούνται κανόνες.
• Επικροτείται η ευγένεια, η φροντίδα και η συμπαράσταση.
• Επιλέγει εκπαιδευτικούς που κατανοούν τους δειλούς, τους σοβαρούς, τους εσωστρεφείς και τους ευαίσθητους.
• Εστιάζουν σε αθλητικές, ακαδημαϊκές και εξωσχολικές δραστηριότητες που ενδιαφέρουν το παιδί τους.
• Το σχολείο εφαρμόζει αντί-εκφοβιστική πολιτική.
• Υπάρχει ανεκτικότητα και λογικές πρακτικές.
Υποστηρικτικοί ρόλοι
στην οικογένεια
Αν ο στόχος της επιλογής σχολείου φαντάζει μη ρεαλιστικός στη χώρα μας, οι ειδικοί προτείνουν μία σειρά πρακτικές για να βοηθήσουμε τα εσωστρεφή παιδιά. Να τις δούμε συνοπτικά:
• Ενθαρρύνουμε το παιδί να συμμετέχει σε μικρές ομάδες παιδιών με τα οποία μοιράζεται τα ίδια ενδιαφέροντα. Ομάδες που έχουν χαλαρές δομές, καλές σχέσεις και ευγένεια.
• Λέγεται ότι χρειάζεται μία ολόκληρη γειτονιά για να μεγαλώσει ένα παιδί, αν δεν υπάρχει πρέπει να τη δημιουργήσουμε.
• Κάνουμε διάλειμμα από τον κατακλυσμό των ερεθισμάτων που δέχεται και των δραστηριοτήτων που κάνει το παιδί. Η περιστασιακή απομάκρυνσή του από τα ερεθίσματα που το υπερφορτώνουν είναι λυτρωτική.
• Μαθαίνουμε στο παιδί να επιλέγει άνετους διαχειρίσιμους ρόλους, όταν συμμετέχει σε μεγαλύτερες ομάδες. Σε καλά οργανωμένες ομάδες το εσωστρεφές παιδί είναι αποτελεσματικό, όταν αναλαμβάνει συγκεκριμένους ρόλους όπως πρακτικογράφος, σχεδιαστής εικόνων.
• Βοηθάμε το παιδί να ασκηθεί σε σύντομες προφορικές παρουσιάσεις, αφού του διδάξουμε μερικές απλές στρατηγικές σκέψης.
• Η παρότρυνσή μας είναι να παρεμβαίνει στην αρχή μίας συζήτησης. Ετσι είναι ευκολότερο να παρουσιάσει την προτίμησή του, παρά αν περιμένει να ανέβει η ένταση στην ομάδα.
• Να διδάξουμε το παιδί να κάνει απαιτητικές ερωτήσεις στην ομάδα του. Αυτό είναι εφικτό επειδή το εσωστρεφές παιδί μπορεί να δει κάθε θέμα από μια “ξεχωριστή” οπτική και λόγω της παρατηρητικότητάς του.
• Τέλος, η οικογένεια οφείλει να είναι το πρώτο και καλύτερο υποστηρικτικό του δίκτυο.
Υποστηρικτικά δίκτυα στη Χανιώτικη κοινωνία
Οι εσωστρεφείς ενήλικες είναι ιδιαίτερα ευφυείς, ώστε στήνουν, λειτουργούν και διαχειρίζονται τα “δικά” τους υποστηρικτικά δίκτυα. Ετσι τους βλέπουμε να φτιάχνουν ομάδες φιλανθρωπικές, καλλιτεχνικές, αθλητικές και ειδικών ενδιαφερόντων όπως λέσχες ανάγνωσης. Ολες αυτές οι ομάδες ικανοποιούν την απόλυτα φυσιολογική εσωτερική ανάγκη των ανθρώπων να ανήκουν σε μία ένωση και να προσφέρουν. Κάθε τέτοιο υποστηρικτικό δίκτυο -και υπάρχουν πολλά στα Χανιά, προσφέρει άριστες υπηρεσίες στα εσωστρεφή μέλη του και στην τοπική κοινωνία. Δεν θα αναφέρω ονόματα και τίτλους, αλλά γνωρίζουμε προσωπικότητες που αφιέρωσαν χρόνο και έργο -εσωστρεφείς όντες- στην υπηρεσία των κοινών χωρίς επιδεικτική παρορμητική συμπεριφορά. Αυτά τα υποστηρικτικά δίκτυα των εσωστρεφών που ανθούν και προσφέρουν έχουν ένα κίνδυνο, να αλωθούν από κάποιους επιδειξίες εξωστρεφείς που συνήθως υπηρετούν συμφέροντα.
Για όσους ενδιαφέρονται για το θέμα των εσωστρεφών σχετική εκπομπή με τη συμμετοχή μου θα γίνει στο Ράδιο Μαρτυρία 95.5 της Μητρόπολής μας το Σάββατο 14 Φεβρουαρίου ώρα 11π.μ. -12μ.
Συμπέρασμα
Οι εσωστρεφείς που ενθαρρύνονται από μικροί, καλλιεργούν τη δημιουργικότητα και τη σκέψη τους.
Οι εσωστρεφείς που συμμετέχουν σε δίκτυα συνεισφέρουν αποτελεσματικά στην κατάκτηση συγκεκριμένων στόχων.
Οι εσωστρεφείς είναι οι παιδαγωγοί, οι προαγωγοί της κουλτούρας και των πνευματικών αξιών μας.
* συγγραφέας, “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”
