Δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα η έκθεση για την παγκόσμια κατάταξη των διαφόρων χωρών σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους όπως αυτές εκφράζονται με τον δείκτη περιβαλλοντικών επιδόσεων (Environmental performance index) που η χώρα μας κατατάσσεται στην 21η πολύ ικανοποιητική θέση.
Ο δείκτης αυτός αξιολογεί τις διάφορες χώρες ανάλογα με τις επιδόσεις τους σε δύο πεδία: Την προστασία της δημόσιας υγείας και την προστασία των οικοσυστημάτων. Σε κάθε ένα από τα πεδία αυτά αξιολογούνται οι επιδόσεις των διαφόρων χωρών σε συνολικά εννέα υποπεδία τρία σχετιζόμενα με την ανθρώπινη υγεία και έξι με τα διάφορα οικοσυστήματα. Τα υποπεδία αυτά, στα οποία αξιολογούνται οι διάφορες χώρες σχετίζονται με τους στόχους για την αειφόρο ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών. Ο δείκτης περιβαλλοντικής επίδοσης μίας χώρας χρησιμεύει στην αποτύπωση της περιβαλλοντικής της κατάστασης σε διαφόρους τομείς, της σύγκρισής της με άλλες χώρες και αποτελεί ένα εργαλείο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη χάραξη πολιτικής για τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και των διαφόρων οικοσυστημάτων. Υπεύθυνοι για τη σύνταξη της έκθεσης αυτής είναι τα Πανεπιστήμια Yale και Columbia των Η.Π.Α. σε συνεργασία με το παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ. Για τον ποσοτικό υπολογισμό του δείκτη περιβαλλοντικών επιδόσεων μίας χώρας αξιολογούνται τα εξής.
Α. ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΊΑ
Α.1. Επιπτώσεις διαφόρων περιβαλλοντικών παραμέτρων στην ανθρώπινη υγεία.
Α.2. Ποιότητα του αέρα.
Α.3. Πρόσβαση σε πόσιμο νερό και συνθήκες υγιεινής.
Β. ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Β.1. Υδάτινοι πόροι.
Β.2. Γεωργία.
Β.3. Δάση.
Β.4 Ιχθυότοποι.
Β.5 Βιοποικιλότητα.
Β.6 Κλίμα και ενέργεια.
Η αξιολόγηση των διαφόρων χωρών ανάλογα με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους επιτρέπει τη ποσοτική σύγκρισή τους με γειτονικά κράτη, ενώ δίδει τη δυνατότητα βελτίωσης ορισμένων περιβαλλοντικών επιδόσεών τους με τη χάραξη κατάλληλων πολιτικών. Αυξάνει τη δυνατότητα παρεμβάσεων για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων με τη σωστή διάθεση των περιορισμένων οικονομικών πόρων, ενώ καθιερώνει την προώθηση της αειφορίας στις συζητήσεις για την παγκόσμια ανάπτυξη. Η δυνατότητα ποσοτικής έκφρασης και απεικόνισης των περιβαλλοντικών επιδόσεων βασίζεται σε αδιαμφισβήτητα επιστημονικά στοιχεία και μεθοδολογίες.
Τα κύρια συμπεράσματα της διεθνούς έκθεσης για το έτος 2016 συνοψίζονται στα εξής:
1. Περισσότεροι θάνατοι παγκοσμίως οφείλονται σήμερα στη μόλυνση του αέρα παρά στη χρήση κακής ποιότητας νερού.
2. Περισσότεροι από 3.5 δισ. άνθρωποι -περίπου το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού- ζουν σε χώρες με ακατάλληλη ποιότητα αέρα.
3. Ο αριθμός των ατόμων που δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό έχει μειωθεί περίπου στο μισό από το 2000 (550 εκατ. σήμερα σε σχέση με 960 εκατ. το 2000). Ομως 2.4 δισ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες συνθήκες υγιεινής όσον αφορά την αποχέτευση.
4. Το 34 % των παγκοσμίων ιχθυοαποθεμάτων υπεραλιεύονται και κινδυνεύουν με κατάρρευση.
5. Το 15.4 % της επίγειας βιοποικιλότητας και το 8.4 % της θαλάσσιας προστατευόταν το 2014.
6. 2.52 τετρ. χλμ. δασών που αναλογούν σε έκταση διπλάσια από εκείνη του Περού καταστράφηκαν το 2014.
7. Το 7.23 % των χωρών του πλανήτη δεν διαθέτουν συστήματα επεξεργασίας αστικών λυμάτων.
8. Μόνο το 20 % των χωρών συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις αποτελεσματικής χρήσης των αζωτούχων λιπασμάτων.
9. Περίπου το ένα τρίτο των χωρών του πλανήτη προωθούν μέτρα μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα.
10. Υπάρχει πρόοδος παγκοσμίως στη βελτίωση ορισμένων περιβαλλοντικών δεικτών, ενώ σε ορισμένους άλλους υπάρχει οπισθοδρόμηση.
11. Η ανάπτυξη οδηγεί στη βελτίωση ορισμένων περιβαλλοντικών δεικτών, ενώ μπορεί να συμβάλλει στην πρόκληση περιβαλλοντικών καταστροφών.
Η κατάταξη των 30 πρώτων χωρών του πλανήτη σύμφωνα με το δείκτη περιβαλλοντικών επιδόσεων παρουσιάζεται στον επισυναπτόμενο πίνακα.
Από τον πίνακα αυτό συμπεραίνουμε τα εξής
1. Τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις καταλαμβάνουν οι Σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες βρίσκονται στις τέσσερις πρώτες θέσεις και η Νορβηγία στη 17η θέση.
2. Από τις τριάντα πρώτες χώρες οι εικοσιπέντε ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δύο στη Βόρεια Αμερική, οι δύο στην Ωκεανία και μία στην Ασία. Συνεπώς οι Ευρωπαϊκές χώρες δίδουν μεγαλύτερη προσοχή στις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους σε σύγκριση με τις χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής. Σε αυτό συνέβαλαν αφενός η αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία της Ευρωπαικής Ένωσης και αφετέρου η απαίτηση των Ευρωπαίων πολιτών για τη διατήρηση του περιβάλλοντος σε άριστη κατάσταση.
3. Η θέση της Ελλάδας που βρίσκεται στην 21η θέση όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της είναι ικανοποιητική δεδομένης της σημερινής δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας .
Τέλος, το κύρος των διεθνών οργανισμών που συμμετείχαν στην πραγματοποίηση της έκθεσης αυτής της προσδίδει υψηλή αξιοπιστία.
*O κ. Γιάννης Βουρδουμπάς διδάσκει στο Τ.Ε.Ι. Κρήτης και είναι επιστημονικός συνεργάτης του Μ.Α.Ι.Χ.
ΧΩΡΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Φινλανδία 1η
Ισλανδία 2η
Σουηδία 3η
Δανία 4η
Σλοβενία 5η
Ισπανία 6η
Πορτογαλία 7η
Εσθονία 8η
Μάλτα 9η
Γαλλία 10η
Νέα Ζηλανδία 11η
Αγγλία 12η
Αυστραλία 13η
Σιγκαπούρη 14η
Κροατία 15η
Ελβετία 16η
Νορβηγία 17η
Αυστρία 18η
Ιρλανδία 19η
Λουξεμβούργο 20ή
Ελλάδα 21η
Λεττονία 22η
Λιθουανία 23η
Σλοβακία 24η
Καναδάς 25η
ΗΠΑ 26η
Τσεχία 27η
Ουγγαρία 28η
Ιταλία 29η
Γερμανία 30ή
