Ο Δήμος Αποκορώνου, το Κοινωφελές Ίδρυμα Αγία Σοφία, η οικογένεια Γαλανάκη, ο Σύλλογος των καταγομένων από την πρώην κοινότητα Παϊδοχωρίου Αθηνών «Η Παναγία» και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παϊδοχωρίου, Νεροχωρίου και Αγίων Πάντων τιμούμε σήμερα στο Νεροχώρι τον Μακαριστό Μητροπολίτη Κυρόν Ειρηναίον Γαλανάκη.
Τιμούμε μία οικουμενική προσωπικότητα, η οποία τιμήθηκε πολύ εν ζωή, τιμάται μετά την κοίμησή του και θα τιμάται για αιώνες εφόσον ζει η Ορθοδοξία. Οι Αποκορωνιώτες που έχουν τη μεγάλη τιμή να τον έχουν συνεπαρχιώτη τους έχουν τιμήσει εν ζωή τον πολυσέβαστο γέροντα, το καύχημα της Κρήτης και της Ορθοδοξίας με τους Πολιτιστικούς τους Συλλόγους Αθηνών και Χανίων, με τους πρώην δήμους και ιδιαίτερα με τον Δήμο Φρε, – που ήταν δημότης του – και με την Ομοσπονδία Αποκορωνιώτικων Σωματείων Αττικής.
Στις 22 Αυγούστου 2013 στα Ειρηναία, που έχουν γίνει πλέον θεσμός, στον χαιρετισμό τονίσαμε ότι ο Ειρηναίος δεν ανήκει μόνο στην Κίσσαμο και στο Σέλινο, ανήκει και στο μικρό αυτό χωριουδάκι, το Νεροχώρι και στον Αποκόρωνα, όπου έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια με τις παιδικές και εφηβικές του αναμνήσεις.
Δύο λόγια μόνο για την Ιστορία του Νεροχωρίου. Το Νεροχώρι, κατά τον αείμνηστο Δάσκαλο Κωνσταντίνο Πολυχρόνη Παντελάκη, πρώτη φορά αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 με δέκα χριστιανικές και πέντε τουρκικές οικογένειες. Ασφαλώς υπήρχε και παλαιότερα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση (και ο Μακαριστός Ειρηναίος το ανέφερε συχνά) στην περιοχή των Αγίων Πάντων κοντά στον Άγιο Σπυρίδωνα υπήρχε οικισμός που ονομαζόταν «Κουκιανά». Το φως που έβλεπαν οι κάτοικοι απέναντί τους – στον χώρο που βρισκόμαστε – τους έφερε εδώ και βρήκαν την εικόνα της Αγίας Μαρίνας όπου και χτίστηκε ο ναός και γύρω από αυτόν το χωριό που ονομάστηκε Νεροχώρι. Ήρθαν και παρήλθαν εδώ πολλές οικογένειες από τα άλλα χωριά του Αποκόρωνα και όχι μόνο. Από το ορεινό Μαδαρό Κεραμειών ήρθε περίπου το 1850 και ο Μιχάλης Γαλανάκης, ο παππούς του Μακαριστού Ιεράρχη.
Προτείναμε λοιπόν στον αύλειο χώρο της Αγίας Μαρίνας να στηθεί η προτομή του και να γίνει ταυτόχρονα και ένα μικρό μουσείο για τον μεγάλο ιεράρχη.
Η ώρα ήταν ευλογημένη και η πρόταση έπεσε σε «ευήκοα ώτα». Όλοι οι φορείς με ομόφωνη απόφασή τους θεώρησαν ότι είναι χρέος τιμής να υλοποιηθεί το στήσιμο της προτομής, εμπνεόμενοι και από τη ρήση του τιμώμενου ότι «για τα μεγάλα έργα δεν χρειαζόμαστε κεφάλαια (χρήματα) – χρειαζόμαστε κεφάλια (μυαλά)». Επιβεβαιώνεται λοιπόν η δύναμη της θέλησης κατά τον Μπίχνερ – «Θέλω ίσον μπορώ». Σήμερα βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να στεκόμαστε μπροστά στην προτομή του, για να θυμίζει στους ντόπιους και επισκέπτες αυτού του χωριού ότι τα χώματα του Νεροχωρίου είναι γεμάτα με χριστιανική λατρεία και παράδοση την οποία τίμησαν ο ίδιος ο Ειρηναίος, οι γονείς και οι παππούδες μας.
Από τα χωριά αυτά, από την Αγία Μαρίνα και τον Άγιο Γεώργιο, ο Ειρηναίος άρχισε τα πρώτα κηρύγματα για την Ορθοδοξία και ήταν μπροστάρης στους κοινωνικούς αγώνες. Εδώ γεννήθηκε σε ένα φτωχόσπιτο το 1911 και γονείς του ήταν ο Γεώργιος Γαλανάκης και η Σοφία το γένος Μαριακάκη. Ο κατά κόσμον Μιχάλης Γαλανάκης βγήκε από το φτωχό λαό, τον αγνό και αδιάφθορο που μαζί του δούλεψε, έσκαψε και έσπασε χαλίκι, όργωσε, έσπειρε και θέρισε, πείνασε και δίψασε. Όμως πάντα με πυξίδα την ρήση του μεγάλου παιδαγωγού Πεσταλότσι “Ora et Labora” – «Προσεύχου και Εργάζου», αυτός ο προικισμένος άνθρωπος που βγήκε από το αχερόσπιτο του ζευγά (όπως γράφει ο Χαράλαμπος Μπουρνάζος) ανέβηκε σε ύπατα αξιώματα και ήταν επίσκοπος των έργων και όχι των λόγων. Ήταν και κορυφαίος πολιτικός. Γνώριζε ότι το μεγαλείο δε δωρίζεται. Καταχτιέται. Γνώριζε και πίστευε ότι «Με τους ενάντιους καιρούς, όποιος δεν απαλέψει, ούτε θα νιώσει τη ζωή, ούτε θα την πιστέψει». Γνώριζε ότι ο δρόμος της Χάριτος είναι στρωμένος με θυσίες. Ο λόγος του ήταν πάντα καρπερός και η σκέψη του ζωογόνος.
Ο Ειρηναίος στο Νεροχώρι και στον περιβάλλοντα του χώρο, άφησε ανεξίτηλα τα χνάρια της πορείας του και έκανε γνωστό το χωριό σε όλα τα μέρη όπου έφτασε η φήμη του.
Το Νεροχώρι και ο Αποκόρωνας σεμνύνονται και υπερηφανεύονται γιατί μια φτωχή οικογένεια ανέδειξε μια αγία μορφή. Η προσφορά και το έργο του είναι ανεκτίμητα. Τα γνωρίζει ο κόσμος και δεν προτίθεμαι να τα επαναλάβω. Έχουν καταγραφεί πολλάκις, μεταξύ άλλων στο βιβλίο «Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης – Αείφωτος Πορεία» Έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως Κισσάμου και Σελίνου, και στο βιβλίο «Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης – Οραματισμοί, Αγώνες και Καρποί» Χαιρετιστήριος Τόμος υπό την αιγίδα της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης.
Είχα την ευτυχία να παρακολουθώ τα βήματα της πορείας του, από προτού ακόμα να ιερωθεί. Το 1946 εκάρη μοναχός με το όνομα Ειρηναίος. Δεν ήταν τυχαίο το όνομα, καθώς η ζωή του αφιερώθηκε στην προσπάθεια για την ειρήνη και τη συνεργασία των λαών.
Παρακολούθησα την αρχιερατική του πορεία από την ενθρόνισή του στο Καστέλλι στις 27 Δεκεμβρίου 1957 (ήμουν τότε μαθητής της Ογδόης Τάξης του Γυμνασίου Βάμου) όπου την πρώτη νύχτα σηκώθηκε και μάζευε με λεκάνες και σκάφες τους σταλαϊτούς από τη δυνατή βροχή στο κτήριο της Επισκοπής, μέχρι την παραίτησή του το 2005. Δεν θα αναφερθώ σε λεπτομέρειες της πολύχρονης πορείας του. Έχει καταγραφεί και τονιστεί πολλές φορές. Θα αναφερθώ μόνο στη βιωματική γνωριμία και συνεργασία μας για τον Αποκόρωνα.
Τον θυμάμαι το 1963 μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη στο Σύνταγμα, στη γιορτή της Μάχης της Κρήτης, εγώ Κρητικός βρακοφόρος σημαιοφόρος σπουδαστής της παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου, και μπροστά μου βρισκόταν ο Μητροπολίτης Ειρηναίος. Με συγκλόνισε το γεγονός ότι φορούσε ένα φτωχό τριμμένο ράσο και ο γιακάς και τα μανίκια του πουκαμίσου του είχαν κρόσσια από τη φθορά.
Τον θυμάμαι το 1974 στην Αθήνα όπου βρισκόμουν για μετεκπαίδευση, όταν κάλεσε τους απόδημους Αποκορωνιώτες και έσπειρε το σπόρο για την ίδρυση των πρώτων πολιτιστικών συλλόγων των χωριών με το σύνθημα «Επιστροφή στις ρίζες».
Τον θυμάμαι στην πρώτη Παναποκορωνιώτικη σύναξη το 1982 στο Στύλο. Τότε που ανθούσαν οι πολιτιστικοί σύλλογοι με κορυφαίο τον Καλλιτεχνικό Όμιλο «ο Αποκόρωνας». Στην ομιλία του ονόμασε το ίδρυμα «Αγία Σοφία» ως «Σπίτι του Αποκόρωνα» για να χρησιμοποιηθεί και ως Βουλή του Αποκόρωνα, και ανακοίνωσε ότι το δωρίζει στον Αποκόρωνα. Πιστεύω να χαίρεται και να αγάλλεται για τη λειτουργία του γιατί είχε αγωνία ποιο θα είναι το μέλλον του Ιδρύματος.
Τον θυμάμαι στην Αίθουσα Λαμπράκη στο Βάμο, στη Γενική Συνέλευση για την ίδρυση και λειτουργία της ΕΤΑΝΑΠ το 1978 της οποίας κι εγώ υπήρξα εκλεγμένο μέλος του Δ.Σ. για 20 περίπου χρόνια. Χάριν της λειτουργίας της ΕΤΑΝΑΠ, δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίας και ζουν δεκάδες οικογένειες στον Αποκόρωνα (μεταξύ των οποίων και στα Παϊδονερόχωρα).
Τον θυμάμαι στο πρώτο παγκόσμιο συνέδριο των Αποκορωνιωτών στην Αγία Σοφία το 1989 που έγινε με τη συνεργασία της πνευματικής ηγεσίας και όλων των φορέων της επαρχίας. Στο συνέδριο ήταν πρόεδρος, και έδωσε τις ευχές του για συνεργασία ντόπιων και απόδημων Αποκορωνιωτών για το καλό της επαρχίας.
Τον θυμάμαι στις επισκέψεις μας τα απογεύματα στο χώρο του Ιδρύματος Αγία Σοφία, όταν τον βρίσκαμε καταϊδρωμένο να καλλιεργεί τη γη για να ηρεμεί όπως έλεγε.
Ο χώρος της Αγίας Σοφίας τον ενέπνεε με θέα στις Μαδάρες και τις χαλέπες. Έβλεπε τον Αποκόρωνα, θυμόταν, στοχαζόταν και οραματιζόταν αγναντεύοντας την ομορφιά της θείας δημιουργίας.
Ο εν Αγίοις αναπαυόμενος Ειρηναίος για να φθάσει στο θρύλο, ακολούθησε ακανθώδη πορεία. Μάτωσε, πόνεσε, δάκρυσε. Τρεις φορές τον είχα δει να κλαίει με πολλά δάκρυα.
Τον θυμάμαι να κλαίει πικραμένος στον Αγριλέ Σελίνου το 1971 όπου υπηρετούσα, όταν αποχαιρετούσε το λαό παίρνοντας το δρόμο της εξορίας για τη Γερμανία.
Τον θυμάμαι να κλαίει απογοητευμένος στην ΕΤΑΝΑΠ στο Στύλο παραμονές του Δεκαπενταύγουστου σε απεργία των εργαζομένων. Είχε πάει για να τους πείσει να λύσουν την απεργία και οι εργαζόμενοι υπό τις οδηγίες των εργατοπατέρων τον αγνόησαν. Έφυγε κλαίγοντας και σκέφτηκα τη λαϊκή παροιμία «απού τρώει το λινόσπορο τρώει το πουκάμισό του». Ευτυχώς η ΕΤΑΝΑΠ επέζησε και αναπτύχθηκε και φέτος πήρε το δεύτερο παγκόσμιο βραβείο ποιότητας νερού.
Τον θυμάμαι να κλαίει με δάκρυα συγκίνησης και χαράς στον Άγιο Σπυρίδωνα στο Καστέλλι στις 31 Αυγούστου του 1980, στη λειτουργία μετά την απαγωγή του, όταν είδε τους χωριανούς (Νεροχωριανούς, Παϊδοχωριανούς και Μπαμπαλοχανιώτες) που είχαν φθάσει με δύο πούλμαν για να συμπαρασταθούν στον αγώνα για την επανεκλογή του. Ύστερα από δικό του κάλεσμα, κοινωνήσαμε όλοι γιατί πιστεύαμε στο δίκαιο αγώνα του.
Η πορεία του ήταν μια ζωή γεμάτη με αγώνες για τον άνθρωπο. Ο Ειρηναίος ήταν ένας επαναστάτης. Επιδίωκε την επανάσταση των συνειδήσεων, και η επανάσταση αυτή δεν τελειώνει ποτέ. Είναι μία διαρκής αναζήτηση του ανθρώπου να ισορροπήσει με τον εαυτό του και τον κόσμο για μια ζωή καλύτερη, τιμιότερη και πιο κοντά στη φύση. Ο Ειρηναίος, ο «φιλόσοφος νους» κατά το μεγάλο δάσκαλό μου και παιδαγωγό Νικόλαο Πετρουλάκη, λειτούργησε στο ναό της ψυχής μας πάνω από πενήντα χρόνια, όπως είπε ο πρώην Διευθυντής της Ορθόδοξης Ακαδημίας Αλέξανδρος Παπαδερός.
Σε ένα από τα πολλά βιβλία του αναφέρει ότι ο Χριστός σημάδεψε την Κρήτη. Εμείς σημειώνουμε τελειώνοντας, ότι η προτομή αυτή θα θυμίζει ότι και ο Ειρηναίος σημάδεψε το Νεροχώρι, τον Αποκόρωνα, την Κρήτη και όλη την οικουμένη. Έχει γίνει οικουμενικός. Ο Ειρηναίος είναι η εκκλησιαστική μορφή με την παγκόσμια ακτινοβολία και αναγνώριση.
Εμείς όλοι μπορούμε να πούμε αυτό που ένα μικρό παιδί είχε γράψει: Ω μεγάλε Έλληνα Χριστιανέ – δεν υπάρχουν λόγια για να σε τιμήσουν – είσαι μια ζωή έργα – είσαι αθάνατος.
*Ομιλία σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Νεροχώρι στις 22-8-2014.
