Η σπουδαία διάλεξη του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κατά την αναγόρευσή του ως επιτίμου διδάκτορος από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ενα εξαιρετικά επίκαιρο μελέτημα στην ανειρηνική εποχή ανάμεσα στις θρησκείες, ακόμα και μεταξύ των χριστιανικών εκκλησιών.
Παρουσίαση αυτού του κειμένου από το βιβλίο που παρουσιάστηκε 18.1.2016 στη “Στοά του Βιβλίου” Αθηνών σ’ ένα πολυπληθές ακροατήριο άνω των 1.000 ατόμων και με τίτλο: “Συνύπαρξη: Ειρήνη, Φύση, Φτώχεια, Τρομοκρατία, Αξίες – Θρησκειολογική Θεώρηση” (Εκδόσεις “ΑΡΜΟΣ” 2η έκδοση).
Το κείμενο που παρουσιάζουμε σήμερα είναι πρώτο στη σειρά άλλων 5 σπουδαίων ομίλων – διαλέξεων του σημαντικότερου σήμερα ιεραποστόλου και ορθοδόξου προμάχου χριστιανού με παγκόσμια αναγνώριση για τους αγώνες του για την πραγματική ειρήνη του Χριστού…
ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΡΟΜΟΣ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΥ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΥ
Στο προηγούμενο κείμενό μας αναλύσαμε το τρομακτικό θέμα της πυρηνικής σχάσης του ατόμου που έδωσε την επιστημονική – τεχνολογική δυνατότητα για παραγωγή της ατομικής βόμβας με την είσοδο της ανθρωπότητας στην πυρηνική εποχή. Με ενδεχόμενο πολεμικής χρήσης για μεγα-κατακλυσμό -όχι υδάτινο, όπως εκείνους του Νώε της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά έναν νέο κατακλυσμό πυρηνικού ολέθρου και καταστροφής.
Ομως, όπως υποστήριξε στην ομιλία του κατά την τελετή αναγόρευσης σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης στις 18.4.2002 ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος το υπερτρομοκρατικό γεγονός της 11ης Σεπτεμβρίου επανέφερε με τον πιο τραγικό τρόπο στο προσκήνιο μια άλλη πλευρά της πυρηνικής δύναμης τον ανειρήνευτο απάνθρωπο κόσμο μας.
Το θέμα αυτής της διάλεξης έχει τίτλο: “Οι ειρηνικές θέσεις των θρησκειών και η αξιοποίηση τους σήμερα”. Για να πει πολλά τόσο ενδιαφέροντα για την πνευματική, την πολιτική και την κοινωνική ειρήνη που μπορούν να προσφέρουν οι θρησκείες στον πολύμορφο πολεμικό και υπερτρομοκρατικό κόσμο μας.
Η διάλεξη αποτελείται από δύο μεγάλες ενότητες με πολλά υποκεφάλαια. Στο πρώτο μέρος της διάλεξης ο μακαριότατος πάσης Αλβανίας ειρηνοποιός εν παντί στο μεγάλο ιερατικό έργο του, στην πανεπιστημιακή διδασκαλία και ηγετική ευθύνη που στο σπουδαίο παγκόσμιο αποστολικό ειρηνευτικό του έργο αναφέρεται στην πρώτη ομάδα θρησκευμάτων που αναπτύχθηκαν με κεντρική ιδέα την παγκόσμια αρμονία του κόσμου. Σ’ αυτά ανέφερε ότι υπάγονται ο ινδουισμός, ο τζαϊνισμός , ο βουδισμός κ.λπ.
ΙΝΔΟΥΙΣΜΟΣ, ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ, ΥΠΕΡ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Αναλύοντας τα κύρια σημεία αυτών των θρησκευτικών μορφωμάτων αναφέρονται περιληπτικά τα χαρακτηριστικά, ειρηνευτικά και ησυχαστικά ινδουιστικά πιστεύω τους που λένε: Ειρήνη ας υπάρχει στη γη και σε όλο το αέρινο διάστημα. Ειρήνη ας απλώνεται στους ουρανούς, ειρήνη στα νερά. Ειρήνη στα φυτά και ειρήνη στα δέντρα. Είθε όλοι οι θεοί να μου χαρίσουν ειρήνη. Με… αυτή την ειρήνη κατευνάζω όλα τα κακά. Με τη βίβλο της Μπαγκαβάτ Γκίτα να ορίζει το ώριμο πρόσωπο ως έναν ο οποίος είναι τελείως ελεύθερος από μίσος προς οποιοδήποτε ον και του οποίου η αγάπη και συμπάθεια αγκαλιάζει όλα τα όντα.
Αλλά και ο βουδισμός ως κατ’ εξοχήν μοναχισμός αναφέρεται συνήθως στην εσωτερική ζωή του μοναχού με θέμα την πραγματοποίηση της ειρήνης.
ΒΟΥΔΑΣ: ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΥΠΕΡΝΙΚΑΤΑΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥΣ
Στο βιβλίο Phammarada ο Βούδας λέει: Το μίσος δεν υπερνικάται με το μίσος. Το μίσος υπερνικάται μόνο με την εγκατάλειψη του μίσους. Αυτό είναι αιώνια αλήθεια… Επίσης η παραδοσιακή κινεζική θρησκευτικότητα όπως την εκφράζει η πολύπτυχη κουμφουκιακή διδασκαλία επιμένει στον οφειλόμενο από όλους σεβασμό στον νόμο και την τάξη προβάλλοντας ως ιδανικό της ανθρώπινης κοινωνίας την ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ σε πλήρη συμφωνία με την παγκόσμια αρμονία ακόμα στον ταοϊσμό (είπε στη διάλεξη του ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος) η αξία της εσωτερικής ηρεμίας και η σημασία της για την κοινωνική ζωή) βρίσκεται σε κάθε πρόσωπο που βρίσκεται σε ειρήνη με τον εαυτό του για να μπορεί να ειρηνεύσει και αλλού.
ΤΟ ΙΣΛΑΜ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ ΣΗΜΕΡΑ
Στην εξόχου ενδιαφέροντος ομιλία του ο μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ανέφερε (ως σημαντικός πανεπιστημιακός μελετητής -όπως έχω ξαναγράψει σε διάφορα κείμενά μου- για το Ισλάμ της ειρήνης, αλλά και για το Ισλάμ του πολέμου που τα 3 – 4 τελευταία χρόνια έχει απάνθρωπα ενταθεί. Συγκεκριμένα για το σημαντικό αυτό θέμα και πρόβλημα είπε: Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν σήμερα οι απόψεις του Ισλάμ για την ειρήνη. Καθοριστική σημασία και γι’ αυτό το θέμα έχει το κοράνι. Για τους μουσουλμάνους είναι ο ίδιος ο λόγος του Αλλάχ που εστάλη αυτούσιος από τον ουρανό. Ενας κλασικός κορανικός στίχος τονίζει: Ο Θεός προσκαλεί πάντα εις οδόν ειρήνης και ον βούλεται κατευθύνει εν οδώ σωτηρίας (κοράνι 10:26). Οπως και η φράση η ειρήνη είναι μέγιστο αγαθό (κοράνι 4:127).
Ο ΔΙΔΩΝ ΖΩΗ ΕΙΣ ΤΙΝΑ ΤΗΝ ΔΙΔΕΙ ΣΕ ΑΠΑΝ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΕΝΟΣ
Μερικοί παραπέμπουν στον κορανικό στίχο που σχολιάζει τη γνωστή ιστορία των Κάιν και Αβελ που λέγει: ο φονεύων τινά μη διαπράξαντα φόνον ή μη διαφθείραντα την χώραν, θεωρείται και φονεύς του ανθρώπινου γένους. Ο δε δίδων ζωήν εις τινα ανθρώπου θεωρείται ως δους ζωήν εις άπαν το ανθρώπινο γένος (κοράνι 5, 35).
Πάντως στην εποχή μας έχει δημιουργηθεί ένα σκληρό πολεμικό (τζιχαντιστών) Ισλάμ που παροτρύνει και πραγματοποιεί στη μαχητική αντιμετώπιση των άπιστων.
Εν τούτοις από πολλούς μουσουλμάνους ειδήμονες έχει δοθεί ευρύτερη ερμηνεία στον “Τζιχάντ”, στον ιερό πόλεμο, όπως η διαμαρτυρία κατά καταχρήσεων μουσουλμάνων αρχόντων. Αλλά και με ερμηνεία αυτών των εδαφίων στο ιστορικό της πλαίσιο.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΓΑΛΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
Στο δεύτερο μεγάλο θρησκευτικό ρεύμα της ανθρωπότητας, το αποκαλούν μονοθεϊστικό, έχει τις πηγές του σε ιστορική αποκάλυψη του Θεού. Σ’ αυτό το ρεύμα ανήκουν -εκτός από τον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό- το Ισλάμ, ο Ζωροαστρισμός (με ελάχιστους σήμερα οπαδούς), αλλά και ο Σιχισμός, ο οποίος προσπάθησε να συγκεράσει τον Ινδουισμό με το Ισλάμ.
Στο ιερό βιβλίο του Σιχισμού, το adi granth, σε θέματα της αφοσίωσης στον Θεό και την ειρήνη έχουν δεσπόζουσα θέση, λέγεται: Εάν ο άνθρωπος ψάλλει για τον Θεό και τον ακούει και αφήνει την αγάπη του Θεού να βλασταίνει μέσα του, όλες οι θλίψεις θα εξαφανισθούν και στον νου του ο Θεός θα του χαρίσει την ειρήνη.
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ ΠΡΟΩΘΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ
Ο σύγχρονος Ιουδαϊσμός συμπορεύεται με βασικές γραμμές με τον χριστιανισμό απορρίπτοντας την Καινή Διαθήκη, στηριζόμενη στην Παλαιά Διαθήκη. Ομως τα μεταγενέστερα βιβλία του Ιουδαϊσμού υπογραμμίζουν τη σημασία της ειρήνης. Σχολιασμός δικός μας, παρά το γεγονός του Ισραηλινού Κράτους, που δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει ξεχάσει την ειρήνη και έχει επιδοθεί σε συνεχείς πολέμους. Ομως το Ταλμούδ (Κίτινγκ 59Β) αναφέρει ότι όλος ο νόμος (η Τορά) υπάρχει για σκοπό προώθησης της ειρήνης…
Για να πει ο γνωστός π.χ. Ραββίνος και τα εξής: Ο στρατιωτικός πόλεμος δεν είναι ο πυρήνας του ιουδαϊσμού. Η ιουδαϊκή βίβλος, ο προφορικός νόμος, τα μιδραϊτικά και τα ραβινικά μας τονίζουν τη σημασία της ειρήνης ανάμεσα σε εμάς και στους γείτονές μας….
Ομως τα τελευταία 60 χρόνια κατά τη γνώμη πολλών μέσα στο Ισραήλ και διεθνώς αναπτύσσουν την ειρηνική πλευρά της ιουδαϊκής παράδοσης.
ΙΗΣΟΥΣ: ΑΡΧΩΝ ΕΙΡΗΝΗΣ
Στο τρίτο μέρος – ομάδα των θρησκευμάτων (μετά το α’ μέρος που αναφέρθηκαν τα θρησκευτικά μορφώματα ινδουισμού, βουδισμού, κομφουκιανισμού, ταοϊσμού, τζαϊνισμού και το δεύτερο μεγάλο θρησκευτικό ρεύμα της ανθρωπότητας, το αποκαλούμενο μονοθεϊστικό, στο γ’ μέρος οι θέσεις περί ειρήνης προβάλλονται εντονότερα και σαφέστερα για να πει: 1) Η ειρήνη είναι δώρο θεού. Η δε ελληνική λέξη “ειρήνη” που δεσπόζει στην Καινή Διαθήκη αντιστοιχεί κατά ένα μόνο μέρος στην εβραϊκή λέξη “Σαλώμ” (Σαλόμ). Με την υπέρτατη πραγματικότητα που είναι ο “όντως ον” ο δημιουργός και προνοητής του σύμπαντος που αποκαλύπτεται μέσα από τα βιβλία – κείμενα ως ο Θεός της ειρήνης και ο Χριστός να είναι η ειρήνη ημών που στο πρόσωπό του πραγματοποιείται η προφητεία του Ησαΐα για τον “άρχοντα Ελλήνων”.
ΛΑΒΕΤΕ ΠΝΕΥΜΑ ΑΓΙΟΝ ΜΙΑ ΝΕΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΙΡΗΝΗ
Οπου ο Ευαγγελιστής Ιωάννης θεωρεί την παρουσία του Ιησού ως την πηγή της ειρήνης: Ειρήνην αφίημι ημίν, ειρήνη την εμώ δίδωμι υμίν (Ιωαν.: 14:27). Αλλά όμως προ του πάθους του και μετά την ανάστασή του ο Ιησούς προσφέρει στους μαθητές του μιας νέας ποιότητας ειρήνη: Ειρήνη υμίν… Λάβετε πνεύμα άγιον… (Ιωαν. 20: 19-200).
Μια ειρήνη που στηρίζεται στη νίκη του επάνω στον θάνατο. Γιατί λαμβάνοντας το Αγιο Πνεύμα αποκτούν μια νέα εξουσία για την υπέρβαση της αμαρτίας που αδιάκοπα υπονομεύει την ειρήνη, την ειρήνη μέσα στη ζωή της ανθρωπότητας… Με την εκκλησία που είναι το σώμα του Χριστού στον κόσμο – να δέεται ακατάπαυστα υπέρ της άνωθεν ειρήνης υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου.
Ο Μέγας Βασίλειος χαρακτηριστικά επισημαίνει ου δύναμαι πείσαι εαυτόν ότι άνευ του ειρηνεύσιν προ πάντας δύναμαι άξιος κληθήναι δούλος Ιησού Χριστού.
ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΛΛΑ Ο ΕΓΩΙΣΜΟΣ
Αλλά ακόμα και όταν ζούμε σε περιβάλλοντα που αντιτίθενται στην ειρήνη όσον εξαρτάται από μας οφείλουμε να διατηρούμε σχέσεις ειρηνικές προς όλες τις κατευθύνσεις. Ει δυνατόν το εξ υμίν μετά πάντων ανθρώπων ειρηνεύοντες… Ρωμ. (12:18)
…Με την αγάπη θεμέλιο της ειρηνικής συνυπάρξεως η χριστιανική εμπειρία κυρίως επιμένει ότι το ουσιαστικά αντίθετο της ειρήνης δεν είναι ο πόλεμος, αλλά ο εγωισμός, ο ατομικός και ο συλλογικός εγωκεντρισμός που επιδιώκει το δικό του συμφέρον- προσωπικό, κοινοτικό, θρησκευτικό.
Για να οδηγεί στην υποτίμηση των άλλων, στην περιφρόνηση του διαφορετικού, αλλά και σε μια εσωτερική αναταραχή. Με μόνο αποτελεσματικό αντίδοτο στον εγωισμό να είναι η αγάπη με καθένα μας να είναι έτοιμος για προσπάθειες συμφιλιώσεως για συνεργασία με κάθε άνθρωπο καλής θέλησης για την ώθηση της δικαιοσύνης και της ειρήνης σε κάθε γωνιά του πλανήτη…
ΟΙ ΑΔΗΦΑΓΟΙ ΚΑΤ’ ΟΝΟΜΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΑΚΥΡΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΡΟΕΧΟΝΤΑ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ομως εμείς οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τον προέχοντα λόγο της ειρήνης της χριστιανοσύνης, τον οποίο ακύρωσαν, εν πολλοίς οι ίδιοι οι χριστιανοί ανατολής και δύσης σε εκάστοτε απεχθείς και ανειρήνευτους καιρούς στην ως σήμερα επιθετικότητα και εκμεταλλευτικότητα και τρομοκρατικότητα από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, όχι μόνο κατά αλλόθρησκων, αλλά τραγικά και αντιχριστιανικά κατά των χωρισμών εν Χριστώ χριστιανικών λαών…
Η διάλεξη στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης του Αναστάσιου για την ειρήνη Χριστού από άλλες 5 διαλέξεις οι οποίες παρουσιάστηκαν σε ενιαίο τόμο από τις εκδόσεις “Αρμός” με τον γενικό τίτλο: “ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ” για ΕΙΡΗΝΗ, ΦΥΣΗ, ΦΤΩΧΕΙΑ, ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΑΞΙΕΣ και υπότιτλο “Θρησκειολογική θεώρηση”.
Στην ενδιαφέρουσα αυτή παρουσίαση ομίλησαν ο λογιώτατος πρώην υπουργός Οικονομίας και Εσωτερικών Αλέκος Παπαδόπουλος, ο πρ. υπουργός Συντονισμού Παλαιοκρασσάς. Μέγας πλήθος κατέκλυσε αίθουσες και τη μεγάλη “Στοά του Βιβλίου” για να τιμήσουν τον σύγχρονο ιεραπόστολο, πανεπιστημιακό και ακαδημαϊκό ειρηνοποιό της αγάπης και της ειρήνης του Χριστού στην τόσο ανειρήνευτη εποχή μας.
Σημ.: Εμείς θα επανέλθουμε στην ξεχωριστή παρουσίαση των 5 ακόμα διαλέξεων.
