«Παραλαμβάνομεν τον σταυρόν Ανδρέου του Πρωτοκλήτου εις συνέχισιν της ανόδου εις τον κρανίου τόπον, εις συσταύρωσιν ημών τω Κυρίω και τη Αυτού συσταυρωμένη Εκκλησία, εις συντήρησιν του φωτός της Αναστάσεως»
Στις 2 Νοεμβρίου 1991, στον κατάμεστο Πατριαρχικό Ναό του μαρτυρικού Φαναρίου ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος ο Α΄ παραλάμβανε με τους λόγους αυτούς, τα ηνία της Πρωτόθρονης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, από της αναρρύσεώς Του εις τον θρόνον του Μαρτυρίου και της Μαρτυρίας, έχων βαθυτάτη συναίσθηση των δυσκολιών αφόβως, με περισσή τόλμη και αξιοζήλευτη αυταπάρνηση, με σοφία και σύνεση, με ένθεο ζήλο και σεμνότητα αίρει επ’ ώμων το σταυρό της διακονίας την οποία Του ενεπιστεύθη, Θεία Χάριτι, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Βαθύτατος γνώστης της Ορθοδόξου Θεολογίας, με πατερική σοφία, σπάνια οξυδέρκεια και θυσιαστική διάθεση, ανέλαβε πρωτοβουλίες για την σύσφιξη των σχέσεων των ανά την Οικουμένη Ορθοδόξων Εκκλησιών και την εν «ενί στόματι» μαρτυρία τους, σε φλέγοντα πανανθρώπινα και οικουμενικά ζητήματα, τα οποία απασχολούν τον κόσμο και αναζητούν μια διαφορετική λυτρωτική προσέγγιση.
Χαρακτηριστικές είναι οι πρωτοβουλίες Του για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, ως προβλήματος κατ’ εξοχήν οντολογικού και προσωπικού, θεωρούμενο μέσα από το πρίσμα της θεολογίας της Εκκλησίας μας που θεωρεί τον άνθρωπο συνδημιουργό, συνδιαχειριστή και φύλακα της κτιστής δημιουργίας του προαιώνιου Δημιουργού, που έγιναν η αιτία σε σύντομο χρονικό διάστημα να αποκαλείται παγκοσμίως ως ο «Πράσινος Πατριάρχης». Άξιο μνείας αποτελεί η καθιέρωση των οικολογικών συμποσίων σε όλη την υφήλιο για τη διάσωση και προστασία του περιβάλλοντος (Ελλάδα, Μαύρη Θάλασσα, Αδριατική, Βενετία, Βαλτική, Αρκτική, Αμαζόνιος, Μισισσιπής κλπ), με τη συμμετοχή κορυφαίων προσωπικοτήτων παγκόσμιας εμβέλειας.
Πολύ νωρίς καταξιώνεται στη συνείδηση των πάντων, ως μια σπάνια χαρισματική προσωπικότητα και επιτυγχάνει, χωρίς ουδέποτε να το επιδιώξει, να κερδίσει το θαυμασμό, το σεβασμό και την αναγνώριση κορυφαίων πολιτικών θεσμών και προσώπων ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής και θρησκείας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατάφερε αυτό που δεν κατάφερε, ίσως, στο βαθμό αυτό κανείς άλλος, να φθάσει τη μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας σε χώρους και χώρες που πριν λίγα χρόνια ήταν αδιανόητο να ακουστεί ο λόγος της Ορθόδοξης θεολογίας, και να προβληματίσει ουσιαστικά καταξιώνοντας την παρουσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ως της προκαθήμενης της αγάπης, της ειρήνης, της ελευθερίας, της καταλλαγής και της ελπίδας στο σύγχρονο άνθρωπο και τα προβλήματα, τα οποία σε παγκόσμιο επίπεδο τον απασχολούν. Άξιον μνείας αποτελεί η επανασύσταση της Ιστορικής όσο και μαρτυρικής Ιεράς Μητροπόλεως Σμύρνης, η οποία τόσα συμβολίζει για τον Ελληνισμό, όπου για πρώτη φορά από του έτους 1922, εξελέγη ομοφώνως και ενεθρονίσθη Μητροπολίτης, ο εγνωσμένου ήθους, εκκλησιαστικού κύρους και παιδείας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βαρθολομαίος Σαμαράς, μέχρι τότε Αρχιγραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου.
Ταυτοχρόνως, αναδεικνύεται ταχύτατα ως μια παγκοσμίου κύρους προσωπικότης, ο οποίος δια της σοφίας, γεναιότητος και της παρρησίας, αναλαμβάνει διεθνείς πρωτοβουλίες δια την διαθρησκειακή και διαχριστιανική προσέγγιση και την εξάλειψη των θρησκευτικών παθών και μισαλλοδοξιών εμπεδώνοντας έτσι ένα κλίμα διαλόγου και καταλλαγής, αναδειχθείς ούτω και ως ο Οικουμενικός Πατριάρχης της Πανανθρώπινης Ειρήνης και Καταλλαγής.
Η συνεχώς επιδεινούμενη και παρατεταμένη σε παγκόσμια κλίμακα οικονομική κρίση, η οποία είναι αποτέλεσμα πρωτίστως της ηθικής και πνευματικής κρίσης, δεν ήτο δυνατόν να αφήσει ασυγκίνητον τον Μεγάλο Πατριάρχη. Δεν ήτο δυνατόν η ευαίσθητη Πατριαρχική καρδία να παραμείνει αδιάφορος, ατενίζων μια κρίση, η οποία έχει οδηγήσει στην εξαθλίωση, στην περιθωριοποίηση και στην προσφυγιά εκατομμύρια συνανθρώπους μας. Ο Παναγιώτατος, ως γνήσιος εκφραστής των Πατερικών παραδόσεων και του εκκλησιαστικού πολιτισμού της αλληλεγγύης, οργάνωσε και πραγματοποίησε συνέδρια για την αντιμετώπιση της πείνας και της πενίας και το έλεος στον πάσχοντα αδελφό, αλλά ήταν και πολυδιάστατος ο αγώνας του, κατά της αδικίας και υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του παγκόσμιου κύρους του Παναγιωτάτου αποτελεί η ειδική πρόσκληση και συμμετοχή Του τον Απρίλιο του 2017 στη Διάσκεψη για την Ειρήνη, που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ελ-Αζχαρ του Καΐρου, με πρωτοβουλία του Μεγάλου Ιμάμη της Αιγύπτου Σεΐχη Ahmad Al – Tog geb, όπου εξεφώνησε την εναρκτήρια ομιλία. Η ομιλία αυτή έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στους συνέδρους για την σοφία, την εμβρίθεια, αλλά και την διεισδυτικότητα με την οποία αναφέρθηκε στα σύγχρονα προβλήματα του ανθρώπου, επισημαίνοντας παράλληλα την επί σειρά αιώνων ειρηνική συνύπαρξη και συμβίωση Χριστιανών, Εβραίων και Μουσουλμάνων στο χώρο της Μεσόγειου. Ιδιαίτερη σημασία και συμβολισμό είχε η επίσημη παρουσία του Πατριάρχου του Γένους στην Αίγυπτο, λίγες ημέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση των τζιχαντιστών στον Ι. Ναό Πέτρου & Παύλου της Κοπτικής Χριστιανικής Εκκλησίας κατά την οποία βρήκαν τον θάνατο δεκάδες Κόπτες Χριστιανοί.
Η Ορθοδοξία ως κατέχουσα την εξ’ Αποκαλύψεως αλήθεια και ο Προκαθήμενος Αυτής, δεν φοβούνται αλλά καλλιεργούν τον διάλογο με ετερόδοξους και αλλοθρήσκους επ’ ωφελεία της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, σε αντίθεση με τις, έστω και περιορισμένες, άναρθρες φονταμενταλιστικές κραυγές κάποιων, οι οποίοι εμφανίζονται ως οι υπέρμετροι “κριτές, κήνσορες, τιμητές και προστάτες” της Ορθοδοξίας. Άλλωστε, πρώτος ο Κύριος εδίδαξε το διάλογο και ο Απόστολος των εθνών διεκήρυξε «ουκ ένι Έλλην ή Ιουδαίος, δούλος ή ελεύθερος άρσεν ή θήλυ πάντες έν εσμέν εν Χριστώ Ιησού».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης, με τις θεσμικές παρεμβάσεις Του σε διεθνείς Οργανισμούς, Fora και Κοινοβούλια και με την σοφία, την παρρησία, τη σύνεση την αγάπη, αλλά προ πάντων με την βαθειά γνώση των θεμάτων έχει ορθοτομήσει το λόγο της αληθείας, έχει αφυπνίσει συνειδήσεις και έχει καταστήσει την Ορθοδοξία και το Σεπτό μας Πατριαρχείο σε αποφασιστικής σημασίας παράγοντες της διεθνούς ειρήνης και καταλλαγής, μεταξύ λαών, θρησκειών και κρατών και έχει εγείρει τον παγκόσμιο θαυμασμό. Κορυφαία ιστορική στιγμή της μέχρι σήμερα ευκλεούς Πατριαρχείας Του, αποτελεί η πραγματοποίηση μετά από προσπάθειες δεκαετιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Κρήτη το 2016, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο εκκλησιαστικό γεγονός των τελευταίων αιώνων.
Ο Παναγιώτατος ως ο Πρώτος της Ορθοδοξίας και ως ταγμένος εκ της Ιστορίας, αλλά και των Θείων και Ιερών Κανόνων για την τήρηση της ενότητας και της ευταξίας των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, δεν δίστασε να αναλάβει την πρωτοβουλία και να χορηγήσει, κατόπιν επιμόνων και συνεχών αιτημάτων του πιστού λαού και των αρχών της Ουκρανίας, ως είχε δικαίωμα, ευθύνη και καθήκον, την αυτοκεφαλία στην επί 25 έτη χειμαζομένη από τα σχίσματα Ουκρανική Εκκλησία, θέτων έτσι τέλος σε αυτήν την σχισματική κατάσταση. Βέβαια, οι εκ βορρά ομόδοξοι αδελφοί μας “εξανέστησαν” και στηριζόμενοι σε … πληθυσμιακά κριτήρια!, βρήκαν την ευκαιρία, επί ματαίω, να αμφισβητήσουν τόσο την πρωτοβουλία του Πατριάρχη, όσο και το πρωτεύθυνο Αυτού και του Σεπτού Οικουμενικού μας Πατριαρχείου, προνόμια κατοχυρωμένα στα βάθη της Ιστορίας και στους θεσπισθέντες από τους Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων Θείους και Ιερούς Κανόνες. Κατά τρόπο δε ανιστόρητο “ονειρεύονται” “τρίτη Ρώμη”, αγνοούντες ότι ιστορικά και εκκλησιαστικά δεν υφίσταται 1η, 2η ή 3η Ρώμη, αλλά μόνον η Παλαιά Ρώμη και η Νέα Ρώμη, την οποία ο ίδιος ο Αυτοκράτορας και Ισαπόστολος Μ. Κωνσταντίνος καθιέρωσε και Αρχιεπίσκοπος Αυτής είναι ο εκάστοτε Οικουμενικός Πατριάρχης.
Σήμερα 11 Ιουνίου 2019, η αγία μας Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη των Αγίων Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα και συνεορτάζει τα ονομαστήρια του Πατριάρχη του Γένους. Μαζί με Εκείνον συνεορτάζει σύμπασα η Ορθοδοξία, εξαιρέτως δε, η Εκκλησία της Κρήτης, η “ναυαρχίδα” του Οικουμενικού Θρόνου, πιστή θυγατέρα της μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, ως επίσης και ο ευσεβής Κρητικός Λαός, του οποίου οι ιστορικοί και πνευματικοί δεσμοί με το αείφωτο Φανάριον είναι προαιώνιοι και ακατάλυτοι.
Δοξολογική, λοιπόν ευχαριστία αναπέμπουμε στον Αρχιποίμενα Χριστό και συνάμα εκφράζουμε ταπεινά τις ολόθερμες υικές ευχές να Τον χαρίζει σώον, έντιμον, υγιειά, μακροημερεύοντα και ορθοτομούντα τον λόγον της αληθείας, για να συνεχίσει για χρόνια πολλά να πηδαλιουχεί το σκάφος της Μίας Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, επωφελεία του σύμπαντος κόσμου.
Βαρθολομαίου, του Παναγιωτάτου και Οικουμενικού Πατριάρχου.
Πολλά τα έτη.