«Η Ιστορία θα είναι ευγενική μαζί μου, γιατί σκοπεύω να τη γράψω εγώ» (Γουίνστον Τσόρτσιλ) Η ΙΣΤΟΡΙΑ των λαών είναι το “μάθημα” που υποφέρει πιο πολύ από ιδεολογικές και αφηγηματικές στρεβλώσεις. Τις επιφέρουν οι ίδιοι οι λαοί, όταν κυριαρχούνται από διχόνοιες και διχογνωμίες. Η Ιστορία σχετίζεται άμεσα με το παρελθόν μιας χώρας, άρα με την υπόστασή της. Με δεδομένο δε ότι το μέλλον μας είναι συνισταμένη παρελθόντος και παρόντος, η Ιστορία για να είναι πραγματική Ιστορία, θα πρέπει να είναι ταυτόσημη με την αλήθεια. ΑΛΛΑ, για ποια “αλήθεια” μιλάμε; Γι’ αυτήν που ο εκάστοτε νικητής καταγράφει στα “Απομνημονεύματά” του (1); Ή, μήπως εννοούμε εκείνη που η κάθε κομματική παράταξη “κρατάει” στα Αρχεία της; Κι ακόμη, μήπως για την αλήθεια την περιεχόμενη στις “μυθιστοριογραφίες της εκάστοτε κυριαρχούσας πνευματικής elite ή για την άλλη που το Υπουργείο Παιδείας “διδάσκει” μέσω των σχολικών εγχειριδίων;
Τίποτε απ’ τα παραπάνω: εννοούμε την ατόφια, την “αντικειμενικά” αποδεχόμενη ιστορική αλήθεια που προκύπτει από αδιάσειστα ντοκουμέντα, αδέκαστους ιστορικούς, κυρίως τον αδέκαστο χρόνο -που τη “σώζει” από το ψεύδος και το φθόνο των άλλων. ΛΕΝΕ πως η Αλήθεια είναι γυμνή για να τη ντύνει ο καθένας όπως θέλει! Αυτό συμβαίνει και στη χώρα μας όπου τα πάθη περίσσεψαν μεταπολεμικά. Ακόμη και σήμερα, 74 χρόνια μετά, Αρχεία κομμάτων σχετικά με τον Εμφύλιο δεν αποκαλύπτονται. Ξέρετε, πίσω από ιδεολογίες που προδίδονται, πίσω από αγώνες που γίνονται κουρέλια (ή “μισό φύλλο χαρτί” στα γεύματα των ισχυρών), η Ιστορία εξακολουθεί να γράφεται και να ξαναγράφεται. ΜΙΑ από τις πιο περίεργες “ιστορίες” είναι και η πολυθρύλητη συνάντηση Στάλιν – Τσόρτσιλ στη Μόσχα (9/10/1944). Εκεί, πάνω σ’ ένα πρόχειρο χαρτί, όπως ο Τσόρτσιλ έγραψε στα “Απομνημονεύματά” του, “συμφωνήθηκε” η μοιρασιά των Βαλκανίων. Γι’ αυτή την αμφιλεγόμενη “συμφωνία” με τον Στάλιν γράφει “ο πατέρας της νίκης” (2): • “Η στιγμή ήταν κατάλληλη για δράση και έτσι είπα: Ας ρυθμίσουμε τις υποθέσεις μας στα Βαλκάνια. Τα στρατεύματά σας βρίσκονται στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία. Από την πλευρά μας, εμείς έχουμε συμφέροντα, στρατιωτικές αποστολές και πράκτορες εκεί πέρα. Ας αποφύγουμε λοιπόν τις διαφωνίες επί ασήμαντων θεμάτων. Στο βαθμό που αφορά στη Βρετανία και τη Ρωσία, πώς θα σας φαινόταν αν ελέγχατε κατά 90% τη Ρουμανία και εμείς κατά 90% την Ελλάδα και να μοιράζαμε στη μέση τη Γιουγκοσλαβία;
Ενόσω ο διερμηνέας μετέφραζε, έγραψα σε μισό φύλλο χαρτί: Ρουμανία: Ρωσία 90%, Οι υπόλοιποι 10% Ελλάδα: Μεγάλη Βρετανία (σε συμφωνία με τις ΗΠΑ) 90% Ρωσία 10% Γιουγκοσλαβία: 50% – 50% Ουγγαρία: 50%-50% Βουλγαρία: Ρωσία 75%, Οι υπόλοιποι 25%. Το έσπρωξα προς το μέρος του Στάλιν, ο οποίος είχε ήδη ακούσει τη μετάφραση. Ακολούθησε μια σύντομη παύση. Έπειτα πήρε το μπλε μολύβι του, έκανε μια μεγάλη μολυβιά για να δηλώσει ότι το ενέκρινε και έπειτα μας το επέστρεψε. Όλα είχαν ρυθμιστεί μέσα σε λιγότερο χρόνο από ό,τι χρειάζεται τώρα για να τα καταγράψω. Ασφαλώς είχαμε μελετήσει τη θέση μας από καιρό και με κάθε λεπτομέρεια και διαπραγματευόμασταν μόνο συμφωνίες που αφορούσαν αποκλειστικά την περίοδο του πολέμου. (…) Αυτήν τη φορά η σιωπή που ακολούθησε ήταν πιο παρατεταμένη. Το γραμμένο χαρτί βρισκόταν στη μέση του τραπεζιού. Τελικά είπα: Μήπως θεωρηθεί κάπως κυνικό επειδή ρυθμίζουμε με τόσο πρόχειρο τρόπο ζητήματα που αφορούν στην τύχη εκατομμυρίων ανθρώπων; Καλύτερα να κάψουμε αυτό το χαρτί. Όχι, κρατείστε το εσείς, είπε ο Στάλιν”. ΣΤΗ ΧΩΡΑ μας το περίφημο αυτό χαρτάκι είδε για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας στην εφημερίδα “Καθημερινή” (22/1/1992) και στην “Αυγή” (26 του ιδίου μήνα). Φυσικά, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ (1989). Το περίεργο είναι ότι μαζί με την αγγλική εμφανίζεται τώρα και ρώσικη μετάφραση! Όμως, ο Τσόρτσιλ στα Απομνημονεύματά του κάνει λόγο για ένα χαρτάκι – αυτό που ο ίδιος έγραψε. Πουθενά δεν αναφέρει δεύτερο.
ΑΡΓΟΤΕΡΑ, μετά τον θάνατό του Βρετανού πολιτικού (1965), στα προσωπικά Αρχεία του βρέθηκε το εξής επίσημο έγγραφο, με ημερομηνία 11 Οκτωβρίου 1944, που μάλλον αναιρεί την απολυτότητα του “χαρτιού – μοιρασιά” των Βαλκανίων. Γράφει σ’ αυτό ο Τσόρτσιλ: • “Τα ποσοστά αυτά που πρότεινα είναι απλώς μια μέθοδος για να διαπιστώσουμε πρώτα το βαθμό της προσέγγισης που υπάρχει ανάμεσά μας και κατόπιν να αποφασίσουμε για τα αναγκαία βήματα που θα μας οδηγήσουν σε πλήρη συμφωνία. Όπως ανέφερα, θα φανούν πολύ χονδροειδή, ακόμη και άσπλαχνα, αν εκτεθούν στον αυστηρό έλεγχο του Foreign Office και των διπλωματών σε όλον τον κόσμο. Κατά συνέπεια, δεν μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για οποιοδήποτε δημόσιο έγγραφο -σίγουρα πάντως όχι αυτήν τη στιγμή. Παρ’ όλα αυτά μπορεί να χρησιμεύσουν ως ένας καλός οδηγός για το χειρισμό των υπoθέσεών μας. Αν χειριστούμε σωστά αυτές τις υποθέσεις, ίσως αποτρέψουμε διάφορες εμφύλιες συρράξεις και μεγάλη αιματοχυσία και δεινά στις εν λόγω μικρές χώρες…” (3) ΟΛΑ στον κόσμο φαίνεται πως γίνονται από τις “αγαθές” προθέσεις των μεγάλων! Όχι για το συμφέρον τους. Με “καλούς οδηγούς” για τις τύχες των μικρών. Κι όμως, η πραγματικότητα που ακολούθησε στη χώρα μας διαψεύδει οικτρά τον Τσόρτσιλ, διότι και τα Δεκεμβριανά έγιναν κι ο αιματηρός εμφύλιος δεν “αποτράπηκε”. Αλλά και τα “δεινά” συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Η ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ από την Αριστερά του γεγονότος με το “χαρτάκι” στη Μόσχα (9-10-1944) τείνει να γίνει μύθος. Φυσικά, η απλή λογική λέει πως το γεγονός αυτό μάλλον θα πρέπει να εξυπηρετούσε βρετανικές πολιτικές σκοπιμότητες της εποχής (1948-1951). Διότι: • Από μια τέτοια “συμφωνία” απουσιάζουν, σε κορυφαίο επίπεδο, οι τρίτοι νικητές του πολέμου: οι Αμερικανοί. • Η υποτιθέμενη “συμφωνία” που διάβασε ο Στάλιν είναι γραμμένη μόνο στα Αγγλικά! • Στο σημείωμα αναφέρεται η λέξη “Ρωσία” και όχι Σοβιετική Ένωση. Κάτι τέτοιο όμως, για μια “Σοβιετική Ένωση” που καλείται να εγκρίνει μια τόσο σοβαρή “συμφωνία”, ήταν αδιανόητο χωρίς προηγούμενη συνεννόηση των Σοβιέτ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ, η ιστορική πραγματικότητα που ζήσαμε μεταπολεμικά στην Ελλάδα, με τα φοβερά γεγονότα του Εμφυλίου (1946-1949) και τη μη αναμενόμενη βοήθεια των ανταρτών κομμουνιστών από τη Σοβιετική Ένωση (αλλά μόνο από τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο), δεν αποδεικνύει άραγε ότι θα πρέπει να υπήρχε μια στοιχειώδης συμφωνία Στάλιν – Τσόρτσιλ, τουλάχιστον σχετικά με την Ελλάδα;
ΔΥΣΤΥΧΩΣ, έτσι γράφεται η Ιστορία των μικρών λαών: με “μισόλογα” των μεγάλων που μεταφράζονται σε εγκληματικές πράξεις τους προς τους μικρούς. Η Αλήθεια για τον Ελληνικό Εμφύλιο ποτέ δεν ειπώθηκε… Και ίσως να ήλθε η ώρα τώρα, 65 χρόνια μετά, για μία σοβαρή συζήτηση σχετικά με εκείνη τη σκοτεινή περίοδο. Με την εκατέρωθεν έκθεση ντοκουμέντων και “αφηγημάτων”. Ώστε, μέσα από τη λεπτομερή εξιστόρηση των τότε “παθημάτων” του έθνους, να βγούν εποικοδομητικά συμπεράσματα για το μέλλον μας. …ΑΛΛΑ κάτι τέτοιο πόσο μπορεί να πραγματοποιηθεί σήμερα που οι ιδεολογικές πολώσεις ξαναγεννιούνται επικίνδυνα; (31/10/14).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: -(1) “History will be kind to me for I intend to write it” -(2) Ουίνστον Τσώρτσιλ : “2ος Παγκόσμιος Πόλεμος” τ. 6ος, μετάφρ. Γ. Καστανάρας, έκδοση εφημ. “Η Καθημερινή”, σελ.82-83, (ανατύπωση έκδοσης “Γκοβόστη”, 2010). Το 1953, ο Τσόρτσιλ τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας (!), για το έργο αυτό. – (3) ό.π., σελ. 85
