Σε εποχές που δεν υπήρχαν πρακτορεία και διαδίκτυο, όταν οι ειδήσεις σχηματίζονταν γράμμα γράμμα μπροστά στους τυπογραφικούς πάγκους, μας ταξιδεύουν παλιοί τυπογράφοι σε εφημερίδες των Χανίων.
Μέσα από τις αφηγήσεις τους καταγράφουμε ιστορίες της πόλης που δημιουργήθηκαν αράδα αράδα στα τυπογραφεία εκείνης της εποχής.
Ακούστε τις ιστορίες τους στη σειρά “OnLine” στο podcast των “Χανιώτικων νέων”.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΟΥΛΟΣΗΦΑΚΗΣ: Τυπώνοντας την είδηση
Στιγμές από την ζωή στο τυπογραφείο αφηγείται ο Γιώργος Μαρουλοσηφάκης, δημοσιογράφος και τυπογράφος επί είκοσι ένα χρόνια στα Χανιώτικα νέα: «Το Σάββατο τελειώναμε νωρίς το τύπωμα της εφημερίδας, δηλαδή κλείναμε γύρω στις 7 το απόγευμα. Ο Κώστας ο μαρμαράς, ετοιμαζόταν να πλυθεί από τα μελάνια και να πάει να ακούσει τον Σωπασή σε ένα κέντρο στο Βλητέ. Εκείνη τη στιγμή χτυπάει το τηλέφωνο και καθώς το σήκωσα άκουσα την Μαρία την Καρύδα που δούλευε στο Τμήμα Εισπράξεων των Χανιώτικων νέων, να λέει ότι βρισκόταν στο Νοσοκομείο Χανίων και έφερναν συνέχεια νεκρούς από ένα τροχαίο δυστύχημα. Μέχρι τη στιγμή που μιλούσαμε είχαν φέρει πέντε νεκρούς.
Αμέσως λέω στον Κώστα: “Πάει, ξέχασε τον Σωπασή δεν θα τον ακούσεις σήμερα” και στον Γιώργο τον Ξυφάνταρη, τον λινοτύπη: “Μη σβήσεις την Λινοτυπική”. Ταυτόχρονα μαζί με τον Αντρέα τον Κουφουδάκη πήραμε τηλέφωνο τον Διευθυντή της εφημερίδας και ήρθε κι αυτός και αρχίσαμε ένα αγώνα για να πάρουμε πληροφορίες, να πάρουμε φωτογραφίες, να πάμε στο Νοσοκομείο για καλύτερη ενημέρωση. Συγκεκριμένα πήγα εγώ στο Νοσοκομείο και είχαν φέρει πέντε νεκρούς από μια οικογένεια που είχε ξεκληριστεί εντελώς. Τι είχε συμβεί; Μια Mercedes που ερχόταν στα Χανιά και ένα λεωφορείο που πήγαινε στο Ρέθυμνο συγκρούστηκαν. Ο οδηγός του οχήματος έπεσε πάνω στο λεωφορείο και σκοτώθηκαν όλοι οι επιβαίνοντες.
Τότε βάλαμε μπρος για το τύπωμα της επόμενης ημέρας, στη λινοτυπική, να βγάλουμε κλισέ κτλ. Τυπώσαμε τελικά 1.000 εφημερίδες παραπάνω. Εκείνη την εποχή τυπώναμε περίπου 4.000 εφημερίδες. Και με τις 1.000 παραπάνω που τυπώσαμε, το επόμενο πρωί της Κυριακής στις 10.00 δεν υπήρχε ούτε μία εφημερίδα στα περίπτερα. Διότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν τηλεοράσεις, το ραδιόφωνο είχε πει την είδηση και ο κόσμος έπαιρνε την εφημερίδα για να μάθει αναλυτικά τι είχε συμβεί».
« Σε καμία περίπτωση, ποτέ, δεν είχαμε τυπώσει κάτι που δεν έπρεπε. Τόσο εγώ όσο και ο Διευθυντής της εφημερίδας, για να γράψουμε κάτι έπρεπε να είναι 100% σίγουρο. Μια ιστορία γύρω από αυτό, είναι η εξής: Κάποτε μας κάλεσαν στην Ασφάλεια για Συνέντευξη Τύπου σχετικά με έναν Χανιώτη που κατηγορούνταν από τη γυναίκα του ότι είχε αποπειραθεί να βιάσει το παιδί τους. Πήγαμε στην Ασφάλεια είδαμε τον άνθρωπο και δόθηκε η άδεια να τον φωτογραφίσουμε, εάν θέλαμε. Εκείνος υποστήριζε ότι τις καταγγελίες είχε κάνει η μάνα μαζί με την κόρη. Εγώ γύρισα στην εφημερίδα και κάτι δεν μου πήγαινε καλά. Και λέω στον Διευθυντή: Κε Διευθυντά, αποκλείεται αυτό το πράγμα να είναι αλήθεια. Δεν γράφω τίποτα. Συμφώνησε και δεν γράψαμε ούτε τυπώσαμε τίποτα στο φύλλο της επόμενης μέρας. Πέρασαν καμία δεκαριά μέρες και εισέβαλε ένας άνθρωπος μέσα στην εφημερίδα και έψαχνε τον δημοσιογράφο. Και του λέω εγώ είμαι ο δημοσιογράφος. Ήταν ο άνθρωπος που είχε κατηγορηθεί ότι αποπειράθηκε να βιάσει την κόρη του και ρωτούσε εάν εγώ είχα γράψει την είδηση αυτή. Διότι τελικά αποδείχτηκε ότι η καταγγελία της γυναίκας του ήταν ψεύτικη και τον άφησαν ελεύθερο. Και τότε του απάντησα ότι εμείς δεν είχαμε γράψει απολύτως τίποτε στη δική μας εφημερίδα και να πήγαινε να ψάξει εκείνους τους δημοσιογράφους που το είχαν γράψει».
Παρασκευάς Περάκης και Ελένη Φουντουλάκη μπαίνουν… onLine σε ένα ακόμη θεματικό αφιέρωμα με παλιούς τυπογράφους των Χανίων οι οποίοι αφηγούνται ιστορίες της πόλης από άλλες εποχές
ΝΙΚΟΣ ΔΑΛΑΜΒΕΛΑΣ: Έρωτας με το τυπογραφείο
Τις αναμνήσεις του από την ζωή στα τυπογραφεία εφημερίδων άλλων εποχών σε Χανιά και Αθήνα ξεδιπλώνει ο Νίκος Δαλαμβέλας, ο οποίος υπήρξε και λινοτύπης των “Χανιώτικων νέων”.
«Εγώ σαν Τυπογράφος έπιασα για πρώτη φορά δουλειά το ‘65 στον Κήρυκα Χανίων. Ο Κήρυκας είχε ένα πλεονέκτημα: την λινοτυπία την είχε αναλάβει ο θείος μου, δηλαδή της μάνας μου της αδερφής ο άντρας, Στέφανος Μαυράκης.
Και τα δύο του παιδιά έχουν δωρίσει μια τυπογραφική μηχανή στο Μουσείο Τυπογραφίας.
Αυτός λοιπόν ο μπάρμπας μου ήταν στο Εθνικό Τυπογραφείο και ήταν τόσο κλειστό το επάγγελμα που για να βρει το κλαβιέ, τα πλήκτρα, στα οποία πάνω ήταν το σχηματισμένο το κάθε γράμμα, είχε φτιάξει πληκτρολόγιο δικό του από… τσιγαρόχαρτο για να μάθει καλύτερα μόνος του την λινοτυπία. Αυτόν είχε ο Μητσοτάκης (στο τυπογραφείο) και δούλευε την λινοτυπία στον Κήρυκα και δεν χρειαζόμασταν άλλο μηχανικό για να διορθώνει τις ζημιές γιατί ήταν μηχανικός ο ίδιος. Από αυτόν έμαθα την Τέχνη εγώ. Επήγαινα, καθόμουνα δίπλα στη μηχανή και έβλεπα. Το πρώτο πράγμα που έμαθα ήταν να πέφτουν οι μήτρες και να δημιουργείται ο σύνδεσμος “ και ”. Το θυμάμαι αξέχαστα. Έτσι έμαθα τα πρώτα βήματα της μηχανικής από αυτόν. Έφυγα από τα Χανιά 20 χρονών και ήμουν ήδη μηχανικός, όχι έτοιμος αλλά ήξερα το 80%. Τελειοποιήθηκα σαν λινοτύπης στην Αθήνα».
ΤΑ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ
«Το πιο ωραίο ευτράπελο ήταν αυτό με το Βασίλη τον Ζαχαρόπουλο, λινοτύπη και αγαπημένο μου φίλο. Λοιπόν αυτός τύπωνε μια αντιδικτατορική εφημερίδα την “Δράση” στο τυπογραφείο του Κήρυκα όταν ο Κήρυκας είχε κλείσει λόγω Δικτατορίας. Μετά που άνοιξε ο Κήρυκας έγινε Διευθυντής εκεί (στον Κήρυκα). Και είχαμε φίλο τον Σωτήρη Π., ο οποίος ήταν δικαστικός επιμελητής στα Δικαστήρια και διορθωτής. Να πω ότι ο Βασίλης ο Ζαχαρόπουλος δούλευε και την τυπογραφική μηχανή. Ήταν λοιπόν την επόμενη η γιορτή του Αγ. Ελευθερίου και μια μέρα πριν τυπωθεί η εφημερίδα, για να κάνει πλάκα του Σωτήρη έγραψε στα Κοινωνικά : “ Ο κ. Σωτήριος Π., δεν εορτάζει λόγω του ότι δεν λέγεται Ελευθέριος”.
Το βλέπει ο Σωτήρης που ήταν διορθωτής και λέει αυτές οι δυο-τρεις αράδες να φύγουν. Έλα όμως που δεν βγήκανε… και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της επομένης. Και πάει ο Σωτήτης να δουλέψει στα Δικαστήρια και τον αρχίζουν οι δικαστικοί όλοι που τον ξέρανε στην πλάκα. Ακόμη τον κυνηγάει….»
«ΑΚΟΜΗ ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΙ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ»
Τι έμαθε από τα χρόνια που δούλεψε σαν τυπογράφος: « το απόσταγμα σοφίας είναι πως: με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις”. Εγώ κέρδισα γιατί είχα έρωτα με την δουλειά μου. Μου άρεσε πάρα πολύ. Ακόμη και τώρα κοιμάμαι και καμιά φορά ονειρεύομαι ότι βρίσκομαι στο τυπογραφείο…Και ξυπνάω και νομίζω ότι μόλις τέλειωσε η δουλειά μας».
