Ιστορίες… γραβάτας

Πολύς λόγος τελευταία γι’ αυτό το… κουρελάκι, κατ’ εμέ, που κρέμεται κάτω από το πηγούνι σε αρκετούς από εμάς, τη γραβάτα. Παλαιότερα ήταν σύμβολο… σοβαρότητας, εντιμότητας, ίσως και καλής οικονομικής κατάστασης, χωρίς βέβαια να λείπουν και οι περιπτώσεις που αναγκαζόμασταν να αναφωνήσουμε: «Κοίτα κύριος και φορά και γραβάτα και δεν ντρέπεται!». Προσωπικά έχω καταργήσει αυτό το ανδρικό εξάρτημα ένδυσης, αλλά θυμάμαι ότι τις εποχές εκείνες που διορίστηκα στην Εμπορική Τράπεζα ήταν υποχρεωτική στους υπαλλήλους. Νοέμβριο του 1955 ανέλαβα υπηρεσία και στην αρχή πήγα κι εγώ με γραβάτα. Μια μέρα όμως το κρύο ήταν τσουχτερό και θεώρησα καλό να φορέσω μια χοντρή πλεκτή μπλούζα μ’ έναν ψηλό γιακά, που έφραζε τον λαιμό και ήταν γυριστός σ’ εκείνο το σημείο. Φτάνω στην τράπεζα και πήγα να υπογράψω παρουσία στη φυλλάδα που βρισκόταν στο γραφείο του υποδιευθυντή, του αείμνηστου Βαγγέλη Πολυχρονίδη. Γυρίζει και μου ρίχνει μια μαθιά και εξαπέλυσε… κεραυνούς. «Είντα θαρρείς μωρέ πώς είναι εδώ τράτα (ψαροκάικο); Πήγαινε γρήγορα ν’ αλλάξεις και για γραβάτα φυσικά». Επίσης, πολύ παλαιότερα, τη σοβαρότητα της γραβάτας προσέδιδε το παπιγιόν, που σε ελάχιστες περιπτώσεις παρουσιάζεται στις μέρες μας. Μου διηγόταν, λοιπόν, η μάνα μου πως όταν ήταν στο Ηράκλειο ο πατέρας μου γενικός διευθυντής της Τράπεζας Κρήτης πήγανε μαζί του να αγοράσει νέο παπιγιόν. Ηταν φαίνεται δυο – τριών ειδών και ήταν αναποφάσιστος, οπότε ο πωλητής για να τον πείσει του ξεφουρνίζει, δείχνοντάς του ειδικά ένα: «Αυτό πάρετε, αυτό έχουν αγοράσει όλα τα… γκαρσόνια του Ηρακλείου». Ακόμη θυμάμαι που, αν δεν πήγαινες στα Δικαστήρια με γραβάτα, κατηγορούμενος ή μάρτυρας, αυτό θεωρούνταν ασέβεια προς τη Δικαιοσύνη. Αλλες εποχές.