Μπορεί η περίοδος που µας “απασχολεί” κάθε χρόνο η Γιουροβίζιον να έχει περάσει εδώ και κάποιους µήνες, αλλά πρόσφατα σε µια βόλτα µου στο διαδίκτυο έπεσα πάνω σε ένα άρθρο το οποίο µιλούσε για µια ιδιαίτερη συµµετοχή της χώρας µας στον συγκεκριµένο θεσµό.
∆εν γνώριζα καν πως η Μαρίζα Κωχ είχε συµµετάσχει στη Γιουροβίζιον και πόσο µάλλον την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που υπάρχει πίσω από αυτήν τη συµµετοχή.
Όπως αναφέρεται στο www.mixanitouxronou.gr, ήταν το 1976 όταν η Ελλάδα αποφάσισε να επανεµφανιστεί στον διαγωνισµό µετά την αποχή της προηγούµενης χρονιάς, όταν θέλησε να καταγγείλει τον Αττίλα στην Κύπρο και την παρθενική εµφάνιση της Τουρκίας στο θεσµό.
Το τραγούδι της δεύτερης συµµετοχής ήταν επιλογή του Μάνου Χατζιδάκι ως διευθυντή του Τρίτου Προγράµµατος. Επρόκειτο για ένα µοιρολόι της µαυροφορεµένης Μαρίζας Κωχ που µιλούσε για την στρατιωτική εισβολή και το δράµα του Κυπριακού λαού.
Το “Παναγία µου – Παναγία µου”, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και τάραξε τα νερά της Γιουροβιζιον.
Η Μαρίζα Κωχ σε συνέντευξη της αποκάλυψε το παρασκήνιο της ανάθεσης από τον Μάνο Χατζιδάκι, που ήταν ο διευθυντής του Τρίτου Προγράµµατος τότε.
Όλα έγιναν µέσα σε ένα βράδυ, όταν την πήρε τηλέφωνο ο Χατζιδάκις και της είπε ξεκάθαρα να φύγει αµέσως για την Χάγη µαζί µε ένα λαούτο µόνο.
Ήθελε το τραγούδι µέσα σε ένα βράδυ, για να προλάβουν να κατοχυρώσουν τη συµµετοχή της Ελλάδας στον διαγωνισµό. Μαζί µε τον Μάικ Ροζάκη, έγραψαν µέσα από το τηλέφωνο το τραγούδι “Παναγία µου – Παναγία µου”. Όταν το περιεχόµενο του τραγουδιού έγινε γνωστό, οι Τούρκοι που ζούσαν µόνιµα εκεί, έκαναν συγκέντρωση διαµαρτυρίας ενάντια στη συµµετοχή της χώρας µας…
Στις 3 Απριλίου 1976, η Μαρίζα Κωχ απτόητη βγήκε να τραγουδήσει στη σκηνή, ενώ τη συµβούλευαν να µην το τολµήσει, αφού διέτρεχε άµεσο κίνδυνο η ζωή της.
Οι διοργανωτές την πληροφόρησαν λίγα δευτερόλεπτα πριν εµφανιστεί ότι υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής απέναντι της µε εντολή, αν χρειαστεί να την πυροβολήσει. Εκείνη όµως έκανε δυο βήµατα, αγνοώντας τις απειλές και βρέθηκε στη σκηνή τραγουδώντας ένα µοιρολόι που εξιστορούσε τις θηριωδίες των Τούρκων απέναντι στον κυπριακό λαό.
Οι οδηγίες του Μάνου Χατζιδάκι δεν αφορούσαν µόνο την ερµηνεία, αλλά και το όλο στήσιµο της πάνω στη σκηνή: «Μόνο στο τέλος του τραγουδιού, στην τελευταία κορόνα, να απλώσεις τα χέρια για να φανεί το πένθος µας για την Κύπρο».
∆ιότι, σύµφωνα µε τον Χατζιδάκι και την Κωχ, το φόρεµα που φόρεσε το βράδυ του διαγωνισµού, δεν ήταν ένα ένδυµα απλής επίδειξης αλλά ένδειξη πένθους και θρήνου.
Η τουρκική τηλεόραση δεν µετέδωσε την ελληνική συµµετοχή κι εκείνη την ώρα µετέδωσε πρόγραµµα µε τον χορό της κοιλιάς. Η Ελλάδα πήρε την 13η θέση στον διαγωνισµό, συγκεντρώνοντας µόλις 20 βαθµούς, οι οκτώ εκ των οποίων ήταν από τη Γαλλία. Επίσης, έλαβε 5 από την Ιταλία, 4 από την Ισλανδία, 2 από το Βέλγιο κι 1 από την Πορτογαλία. Η θέση ήταν το τελευταίο που απασχολούσε τους συµµετέχοντες στην ελληνική αποστολή.
Κατά την επιστροφή τους στην πατρίδα, ο Μάνος Χατζιδάκις µε επιστολή που απέστειλε στον Τύπο ξεκαθάρισε: «∆ιάβασα πολλές επικρίσεις εναντίον της Ραδιοφωνίας, για το ότι δεν εναρµονίστηκε µε το επίπεδο της Eurovision και για το ότι δεν έγινε “δηµοκρατικότερα” η επιλογή, ώστε “να πετύχουµε”. Πουθενά δεν διάβασα τη µόνη, τη µία και τη σωστή άποψη. Ότι δεν διαθέτουµε ηλίθιο τραγούδι και είµαστε µια χώρα που έχει τεράστια και αξιόλογη µουσική παράδοση. Λάβαµε µέρος, διότι έπρεπε να δηλώσουµε παρουσία. ∆ιαλέξαµε ένα τραγούδι που µας ταιριάζει και δεν µας έκαµε εκ των υστέρων να ντραπούµε. Αν πετυχαίναµε, ίσως να ντρεπόµουν, µια κι εγώ προσωπικά ως υπεύθυνος, πρώτη φορά συνειδητοποίησα το επίπεδο του θορυβώδους αυτού διαγωνισµού».
Καλές ακροάσεις µέχρι την επόµενη ιστορία µε ρεφρέν!
* Η Μαρία Σουρουκίδου είναι ραδιοφωνική παραγωγός
