“Πιο πέρα όμως το ρεύμα πάει πιο αργά, διασχίζει ένα χτήμα μ’ ελεύθερη την είσοδο για το κοινό, όπως ήθελε ο ιδιοκτήτης του, που είχε καταπιαστεί με διάφορα έργα υδρόβιας κηπουρικής, κάνοντας ν’ ανθήσουν, στις μικρές λίμνες που σχημάτιζε η Βιβόν, πραγματικοί κήποι από νούφαρα. (…) Εδώ κι εκεί, στην επιφάνεια, κοκκίνιζε σα φράουλα ένα νούφαρο με κατακόκκινη καρδιά κι άσπρο στις άκρες. Πιο πέρα, τα λουλούδια ήταν περισσότερα και πιο χλωμά, λιγότερο λεία, πιο τραχειά, πιο πτυχωτά και τυλιγμένα από την τύχη σε κουλουριάσματα τόσο χαριτωμένα, ώστε νόμιζες πώς βλέπεις να πλέουν ακυβέρνητα, σαν ύστερα απ’ το μελαγχολικό ξέφτισμα μίας ερωτιάρικης γιορτής, αφράτα τριαντάφυλλα σε λυτές γιρλάντες.” (εικ.1)
“Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο”, Μαρσέλ Προύστ
Τα νούφαρα είναι υδρόβια φυτά με μεγάλα και εύοσμα άνθη, που ζουν σε ποταμούς με βραδυκίνητα νερά, λίμνες και τέλματα. Ανήκουν στην οικογένεια των Νυμφαιοειδών (Nymphaceae). Στην Ελλάδα μπορούμε να συναντήσουμε δυο διαφορετικά αυτοφυή είδη: το είδος Nymphaea alba L. (νυμφαία η λευκή), και το είδος Nuphar lutea (L.) Sm. (νούφαρο το κίτρινο).
Η νυμφαία η λευκή (εικ.2) έχει στρογγυλά ή καρδιόσχημα επιπλέοντα φύλλα και μεγάλα, άνθη, διαμέτρου από 10 έως 20 εκατοστά, με 4 σέπαλα και περίπου 20 λευκά ή ανοικτό ροζ πέταλα. Αυτοφύεται στην Ελλάδα, αλλά στην Κρήτη ανήκει στην κατηγορία των εξαφανισμένων ειδών, και μπορούμε να την παρατηρήσουμε μόνο σε καλλιέργεια. Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Το όνομα του γένους Νυμφαία (Nymphaea) προέρχεται από την Ελληνική λέξη νύμφη, και αναφέρεται στο Θεόφραστο.
Το νούφαρο το κίτρινο (εικ.3) έχει πλατιά, καρδιοειδή επιπλέοντα φύλλα και κιτρινόχρυσα άνθη, με 5 σαρκώδη σέπαλα και πολυάριθμα μικρά πέταλα, που αναδίδουν μια ευχάριστη και δυνατή μυρωδιά. Ανθίζει από το Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Η λέξη νούφαρο υπάρχει ήδη στα αρχαία κείμενα αλλά μάλλον έχει περσική ή αραβική ετυμολογία. Το επιστημονικό όνομα του είδους αναφέρεται την πρώτη φορά από τον άγγλο βοτανολόγο Sir James Edward Smith (1759 –1828) στο έργο του «Florae Grecae Prodromus» του 1809.
Σε αυτά τα φυτά παρατηρούνται ενδιαφέρουσες βιολογικές κα φυσιολογικές προσαρμογές στην υδρόβια ζωή. Τα φύλλα είναι δερματώδη και σκληρά, επίσης πολυάριθμες κοιλότητες, γεμάτες αέρα, σχηματίζουν έναν ειδικό ιστό (αερέγχυμα) στο εσωτερικό των φύλλων, που τους επιτρέπει να επιπλέουν στο νερό.
Τα νούφαρα της Αρχαίας Αιγύπτου, που απεικονίζονται σχηματοποιημένα σε σχέδια, διακοσμήσεις και ανάγλυφα, ανήκουν στο είδος Nymphaea lotus L. (νυμφαία ο λωτός) (εικ.4-5) που έχει λευκά άνθη, και φύλλα δισκοειδή στρογγυλά. Στην Αίγυπτο αυτοφύεται όμως και άλλο ένα είδος, που έχει γαλάζια άνθη, η Nymphaea caerulea Savigny (νυμφαία η κυανή) (εικ.6).
Βιβλιογραφία και διαδικτυακές πηγές
-Μαρσέλ Προύστ: «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο: Από τη μεριά του Σουάν”. Ηριδάνος.
-Euro+Med (2006-): Euro+Med PlantBase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. http://ww2.bgbm.org/EuroPlusMed/ [accessed 03/2017].
-https://en.wikipedia.org/wiki/Nymphaea_lotus#/media/File:AmarnaPalacePainting-BrooklynMuseum.png
Για περισσότερες πληροφορίες και για επικοινωνία μπορείτε να επισκεφτείτε την σελίδα Facebook Χλωρίς – Φύση & Κήπος
