■ Μια Ουκρανίδα µιλά για τη φρίκη του πολέµου
Η Pankratova Oksana δουλεύει ως µεταφράστρια στη Νορβηγία και µένει µε τη µητέρα της. Η αδερφή της παραµένει στην Ουκρανία. Μίλησα µαζί της για τη φρίκη του πολέµου στη χώρα της. Ό,τι γράφτηκε αποτελεί την προσωπική της µαρτυρία σε ένα κείµενο που µεταφράστηκε από τα αγγλικά στα ελληνικά.
«Η αδερφή µου δούλευε στην κυβέρνηση και στις 22/02/2022 µας τηλεφώνησε για να µας ενηµερώσει ότι ο πόλεµος άρχισε. ∆εν το πιστέψαµε και συνεχίσαµε την καθηµερινή µας ρουτίνα. Αλλά στις 6 π.µ. ξεκίνησαν οι πτήσεις και ο ήχος της έκρηξης µας επανάφερε στην πραγµατικότητα για το τι σηµαίνει αλήθεια πόλεµος. Κάποιος απλά θα σε σκοτώσει και θα καταστρέψει τα πάντα.
Έξω υπήρχε καταστροφή, τα µαγαζιά ήταν άδεια από αγαθά µέχρι το απόγευµα, το ATM δεν λειτουργούσε, οι άνθρωποι ήταν σοκαρισµένοι. Παρακολουθούσαµε τα νέα και ήµασταν σε σύγχυση για το τι θα κάνουµε…
Έµεινα περίπου 2 µήνες σε ένα διαµέρισµα. Ήταν επικίνδυνο να βγεις έξω. Ο βοµβαρδισµός και οι σκοτωµοί γίνονταν χωρίς εξαίρεση. Είχαµε φαγητό στο σπίτι, νερό, αλλά ο ηλεκτρισµός ήταν εκτός την περισσότερη ώρα, το ίδιο γινόταν και µε τη σύνδεση του τηλεφώνου και το internet. Ένιωθα σαν να είµαι ένα ζώο στον ζωολογικό κήπο. Η µέρα ήταν ατελείωτη από το πρωί ως το απόγευµα, το άγχος για το πώς θα βγαίναµε έξω από αυτήν την τρέλα. Κάθε µέρα υπήρχε αυτός ο απαίσιος ήχος της έκρηξης, το νευρικό µας σύστηµα καταστρεφόταν, δεν είχαµε ύπνο.
Οι Ρώσοι είχαν ήδη αρχίσει να “καθαρίζουν” ορισµένες οικογένειες που δούλευαν στην κυβέρνηση. Έπαιρναν ανθρώπους που εξαφανίζονταν στο πουθενά. Οι άνθρωποι εξαφανίζονταν. Ανησυχούσαµε για την αδερφή µου. ∆εν είχαµε επικοινωνία από τον Φλεβάρη µέχρι τον Απρίλη, όταν φύγαµε από την Χερσώνα. Βρήκαµε ένα άτοµο τυχαία που θα έπρεπε να µετακοµίσει στην Πολωνία για τον σύζυγό της. Έτσι συµφωνήσαµε ότι αυτό το άτοµο θα µας έβαζε στο αµάξι για τα Ουκρανικό-Πολωνικά σύνορα. Πήραµε απλά έγγραφα και αφήσαµε το διαµέρισµά µας χωρίς να πάρουµε τίποτα εκτός από τα ρούχα που φορούσαµε.
Ο δρόµος από τη Χερσώνα στα πολωνικά σύνορα µας πήρε 4 µέρες, ενώ κανονικά θα µας έπαιρνε 12 -14 ώρες, επειδή οι δρόµοι είχαν καταστραφεί και ήταν δύσκολο για τον οδηγό να οδηγεί σε κατεστραµµένη περιοχή.
Στη διαδροµή συναντήσαµε χιλιάδες Ρώσους στρατιώτες που έλεγχαν την περιοχή. Αυτοί αποφάσιζαν ποιοι από τους δικούς µας ήταν “αρεστοί” και ποιοι όχι, κάποιος σκοτωνόταν αν δεν τους άρεσε. Ακόµα έχω την αίσθηση του φόβου όταν ακούω τη ρωσική γλώσσα. Απαίσιοι, απλά απαίσιοι άνθρωποι, που ήταν γείτονές σου, απλώς αποφάσισαν να ξεριζώσουν τους Ουκρανούς. Το τι έκαναν µε τα παιδιά, τις γυναίκες και τους µεγάλους ανθρώπους, το είδαν όλοι στις ειδήσεις, δεν θα περιγράψω το επίπεδο της επιθετικότητάς τους και την “πλύση εγκεφάλου” για να ξεριζώσουν όλους τους Ουκρανούς.
Από τις 17 Απριλίου 2022 ήµασταν στη ∆υτική Ουκρανία µε τη µητέρα µου. Υπήρξαν συναισθήµατα από τα οποία έπρεπε να επιβιώσουµε και να βρούµε τον τρόπο να προχωρήσουµε µπροστά στο τι µπορούµε στα αλήθεια να κάνουµε. Τι νόηµα έχει η ζωή τώρα; Πώς είναι δυνατόν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι απλά να πεθαίνουν… οι άνθρωποι έχασαν τα πάντα, τον λόγο για να ζήσουν, την υγεία τους, τη δουλειά, τους συγγενείς, πολλά παιδιά χωρίς γονείς µεταφέρονταν στη ρωσική οµοσπονδία. Ποιος νοιάζεται; Ποιος έχει µια απάντηση για όλη αυτή τη διαδικασία;
Όταν ήρθε ο Νοέµβριος, το ηλεκτρικό σύστηµα στο µεγαλύτερο µέρος της χώρας βοµβαρδίστηκε. Οι Ρώσοι ήθελαν να “παγώσουν” στ’ αλήθεια τους Ουκρανούς, αλλά οι άνθρωποι επιβίωσαν, βρήκαν λύσεις, πάντα βρίσκουν. ∆εν είχαµε χρήµατα να πληρώσουµε τη διαµονή στη ∆υτική Ουκρανία και αποφάσισα να µετακοµίσω στη Νορβηγία όπου σπούδαζα το 2010-2013. Ήταν εύκολο για µένα να βρω µια δουλειά αµέσως, να έχω ηλεκτρισµό, εργασία και απλά να µετράω τις µέρες που είµαι ζωντανή. ∆ούλευα σε σχολείο και βοηθούσα τα παιδιά από την Ουκρανία να υιοθετηθούν µέσω του νορβηγικού συστήµατος. Έπειτα έδωσα εξετάσεις στη µετάφραση και από τον Ιούλιο του 2023 δουλεύω ως µεταφράστρια στα νορβηγικά- ουκρανικά. Υπάρχουν περίπου 100.000 Ουκρανοί που ήρθαν στη Νορβηγία για να έχουν προσωρινή προστασία, λόγω των νόµων που παρέχει η χώρα για να πάρει τόσους πρόσφυγες.
Τον τελευταίο χρόνο άκουσα χιλιάδες ιστορίες, θλιβερές, τρελές, αλλά ιστορίες στις οποίες οι άνθρωποι είχαν πάθος για να επιβιώσουν, να δουλέψουν, να σπουδάσουν, να µάθουν µια καινούρια γλώσσα και αυτό µε έκανε να σκεφτώ ότι το ουκρανικό έθνος θα συνεχίσει τον γενναίο δρόµο του προς τη δική του ταυτότητα. ∆εν είµαστε σκλάβοι της πρώην ΕΣΣ∆ πνευµατικά, δεν είµαστε µέρος της Ρωσίας, δεν θέλουµε τη ρωσική δικτατορία.
Είµαστε άνθρωποι της πίστης, της ελευθερίας και της νοηµοσύνης, άνθρωποι της ανθρωπότητας. Η ανθρωπότητα πρέπει να δηµιουργήσει τη συνεργασία και τη διπλωµατία, όχι επιχειρησιακά συµφέροντα, να µην παράγει όπλα µαζικής καταστροφής, ούτε τεχνητή νοηµοσύνη, αλλά να δηµιουργεί ανθρωπιά και σεβασµό για τον «άνθρωπο» που γεννήθηκε σε αυτή τη γη για την αγάπη, τη δηµιουργία και τη φροντίδα του ενός ανθρώπου για τον άλλο άνθρωπο» .
* Η Καίτη Κ. Μαραγκουδάκη είναι ∆ιεθνολόγος
