Κοντεύουν δύο μήνες από τη μέρα που έκλεισαν τα σχολεία και καθώς ετοιμαζόμαστε για την επιστροφή σε μία επισφαλή κανονικότητα, οι “διαδρομές” πιάνουν μια από τις πιο “καυτές πατάτες” των ημερών, το θέμα της τηλεκπαίδευσης, μιλώντας με δασκάλους και καθηγητές για τη δυσκολία του εγχειρήματος, τη δική τους εμπειρία και τον αντίκτυπο στους μαθητές και τις οικογένειές τους.
Εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές ανταποκρίθηκαν και με το παραπάνω στις πρωτόγνωρες συνθήκες που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν και στα Χανιά με την διδασκαλία εξ αποστάσεως. Ειδικά στην αρχή όπου οι πλατφόρμες που έδινε το Υπουργείο “έπεφταν” ή ήταν σχεδόν αδύνατη η εγγραφή των μαθητών «οι συνάδελφοι και τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια ξενυχτούσαν ώρες ολόκληρες, χρεώθηκαν στα κινητά τους με υπέρογκους λογαριασμούς για να επικοινωνήσουν με γονείς, προσπάθησαν, παρότι δεν είχαν πάντα τον καλύτερο εξοπλισμό και τώρα η κατάσταση έχει ομαλοποιηθεί» τονίζει ο διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Χανίων κ. Μανώλης Μηλιαράκης. Ο ίδιος τονίζει πως έχουν ξεπεραστεί αρκετές δυσκολίες και η εικόνα που υπάρχει από τα σχολεία σε όλο τον Νομό είναι πως «δεν υπάρχει σχολείο στο οποίο οι εκπαιδευτικοί του να μην επικοινώνησαν με όλους του μαθητές τους. Ακόμα και εκεί που δεν υπήρχε διαδίκτυο οι συνάδελφοι τηλεφώνησαν ή και κάποιες περιπτώσεις ετοίμασαν ασκήσεις, τις άφησαν σε ένα σημείο από όπου τις πήραν οι γονείς, π.χ. στο Ροδοβάνι στο Σέλινο οι εκπαιδευτικοί έστειλαν με courier εργασίες, συνάδελφος στα Νεροκούρου ανέλαβε πρωτοβουλία να αφήνει εργασίες σε ένα σημείο από όπου τις έπαιρναν οι γονείς παιδιού που δεν είχε μπορέσει να επικοινωνήσει. Δημιουργήθηκε ένα θέμα με τα προσωπικά δεδομένα αλλά στα Χανιά δεν είχαμε κάποιο πρόβλημα. Μια μητέρα που βιντεοσκόπησε το μάθημα του παιδιού της με ένα συνάδελφο και το ανέβασε στα κοινωνικά δίκτυα χωρίς να το γνωρίζει αυτός, το έκανε από τη χαρά της και όχι με κακό σκοπό».
Αναφορικά με την έλλειψη ηλεκτρονικών υπολογιστών σε κάποια σπίτια ο κ. Μηλιαράκης επισημαίνει ότι αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί με έντιμη συνδιαχείριση από όλους. «Μακάρι να μπορούσαν να δοθούν υπολογιστές σε όλους όπως ζητάνε οι συνδικαλιστές αλλά από τη στιγμή που αυτό δεν είναι δυνατόν, πρέπει να δούμε πώς θα πάρουν υπολογιστές αυτοί που το έχουν πραγματικά ανάγκη.
Απαιτείται μια έντιμη συνδιαχείριση από όλους μας. Ηδη ο Δήμος Κισσάμου προμηθεύτηκε και χορήγησε υπολογιστές, ενώ ανάλογη πρόθεση έχουν εκδηλώσει και οι άλλοι Δήμοι. Πρέπει να γίνει μια σωστή αποτύπωση των αναγκών ώστε οι υπολογιστές, tablet, laptop να δοθούν όπου υπάρχει ανάγκη» τονίζει ο διευθυντής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Σε ό,τι αφορά τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση όπως τόνισε ο προϊστάμενος κ. Στέλιος Ζερβάκης δημιουργήθηκαν σε ό,τι αφορά τη σύγχρονη εκπαίδευση σε γυμνάσια και λύκεια των Χανίων 1200 ψηφιακές τάξεις, συμμετείχαν 650 καθηγητές και 5.129 μαθητές.
Στην ασύγχρονη δημιουργήθηκαν 1910 ψηφιακές τάξεις, συμμετείχαν 830 εκπαιδευτικοί και 5.580 μαθητές.
Ειρήνη Καλαϊτζάκη: Πρωτόγνωρες καταστάσεις για μαθητές και εκπαιδευτικούς
«Οι μαθητές βίωσαν και βιώνουν, όπως και εμείς, πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Ανταποκρίθηκαν με συμμετοχή που άγγιξε το 90% αρχικά. Είχαν μεγάλη ανάγκη να μιλήσουν, να επικοινωνήσουν με συμμαθητές και καθηγητές» λέει στις “διαδρομές”, η Ειρήνη Καλαϊτζάκη, εκπαιδευτικός υποστήριξης τηλεκπαίδευσης και υποδιευθύντρια Γυμνασίου Βάμου, η οποία τονίζει την άριστη συνεργασία των εκπαιδευτικών.
Ποια είναι η -εκπαιδευτική- καθημερινότητα για ένα καθηγητή που κάνει μάθημα σε μαθητές Γ’ Γυμνασίου σε συνθήκες πανδημίας; «Οι βασικοί άξονες προετοιμασίας δεν διαφέρουν και πολύ από τη διά ζώσης εκπαίδευση. Η διαφοροποίηση έγκειται στο γεγονός πως πρέπει να προσαρμόσεις το αντικείμενό σου στις επικρατούσες τεχνολογικές συνθήκες ανά περιοχή και σχολείο. Αυτό σίγουρα απαιτεί περισσότερο χρόνο. Η μεγαλύτερη όμως δυσκολία ήταν στο να μπορέσεις να φέρεις σε ισορροπία τις συνθήκες που επικρατούν στο σπίτι και τον προσωπικό σου χώρο την ώρα του μαθήματος» λέει η εκπαιδευτικός.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες του μαθήματος μέσω τηλεκπαίδευσης; «Προσωπικά, σαν εκπαιδευτικός πρώτης γραμμής και υποστήριξης λόγω ειδικότητας, αντιμετώπισα δυσκολίες στο στήσιμο του όλου εγχειρήματος για το σχολείο μου. Ξεκινώντας και εγώ ουσιαστικά από το μηδέν, έπρεπε μέσα σε λιγότερες από 15 μέρες να συντονίσω, να φέρω σε επαφή και να υποστηρίζω συνεχώς όλο το εικοσιτετράωρο, ένα ετερόκλητο μείγμα ανθρώπων με διαφορετικές γνώσεις αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και ψηφιακά αναλφάβητο. Ηταν πραγματικά συγκινητική η άριστη συνεργασία των συναδέλφων – καθηγητών οι οποίοι και εκείνοι όντας μουδιασμένοι από τα γεγονότα και την πίεση του χρόνου, ανταποκρίθηκαν άριστα στα νέα τους καθήκοντα. Παράλληλα, οι μαθητές έχοντας ψηφιακές δεξιότητες υψηλού επιπέδου αποτελούσαν τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο σχολείο και τους γονείς τους. Ομως δεν πρέπει να ξεχνάμε το μεγάλο αγκάθι του εξοπλισμού από την πλευρά των μαθητών αφού οι περισσότεροι παρακολουθούν τα μαθήματα μέσω κινητού και αυτό δυσκολεύει πολύ τη διαδικασία».
Πώς ξεπεράστηκαν τα προβλήματα με την ταχύτητα των πλατφορμών και τη δυνατότητα εγγραφής σε αυτές; «Στο πρώτο στάδιο υλοποίησης του εγχειρήματος, νομίζω πως η Ασύγχρονη τηλεκπαίδευση (ηλεκτρονική τάξη) λειτούργησε αποτρεπτικά και ιδιαίτερα βασανιστικά για εκπαιδευτικούς και γονείς. Μεγάλη η συμμετοχή, με αποτέλεσμα η πλατφόρμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί και να καταρρέει. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως οι περισσότεροι από τους εκπαιδευτικούς εργάζονταν για να στήσουν την τάξη τους, τις μεταμεσονύχτιες ώρες και μέχρι τα χαράματα που θεωρητικά το σύστημα ήταν λιγότερο φορτωμένο.
Σε δεύτερο χρόνο, η Σύγχρονη τηλεκπαίδευση ανταποκρίθηκε καλύτερα μιας και η πλατφόρμα WEBEX λειτουργούσε σε άλλες ταχύτητες και με άλλα δεδομένα. Χωρίς βέβαια να παραβλέψουμε πως και εδώ υπάρχουν προβλήματα».
Πώς όμως ανταποκρίθηκαν οι μαθητές; Συμμετείχαν στα μαθήματα με ενδιαφέρον; «Οι μαθητές βίωσαν και βιώνουν, όπως και εμείς, πρωτόγνωρες καταστάσεις. Ανταποκρίθηκαν με συμμετοχή που άγγιξε το 90% αρχικά. Είχαν μεγάλη ανάγκη να μιλήσουν, να επικοινωνήσουν με συμμαθητές και καθηγητές, να κάνουμε όλοι μεταξύ μας ένα είδος ψυχοθεραπείας. Για να είμαι ειλικρινής, το ενδιαφέρον των μαθητών για την εκπαιδευτική διαδικασία ερχόταν σε δεύτερη μοίρα αλλά και αυτό θεμιτό. Οσο περνούν οι μέρες και η κόπωση κάνει περισσότερο αισθητή την παρουσία της, μειώνεται και το ενδιαφέρον συμμετοχής στην τηλεκπαίδευση».
Μπορεί το μάθημα μέσα στην τάξη να αντικατασταθεί από την τηλεκπαίδευση; Τι άφησε σε εκπαιδευτικούς και μαθητές αυτή η εμπειρία;
«Σε καμία περίπτωση η τηλεκπαίδευση δεν υποκαθιστά τη διά ζώσης μάθηση. Η αλληλεπίδραση μαθητή-εκπαιδευτικού είναι μοναδική.
Επίκεντρο πάντα στην εκπαίδευση είναι ο άνθρωπος με βασικούς πυλώνες τις ηθικές αξίες. Θεωρώ πολύ δύσκολο να μπορέσεις με την χρήση ενός μηχανήματος, να κάνεις τους μαθητές κοινωνούς αξιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και αυτό θα πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτο. Μέσα όμως από την ατομική προσπάθεια του κάθε εκπαιδευτικού και την συμμετοχή μας στο εγχείρημα με τον οποιοδήποτε τρόπο, εισπράξαμε την ικανοποίηση της προσφοράς.
Δίνοντας έστω και έτσι, για άλλη μια φορά, πνοή στη μάθηση, αίροντας κάθε εμπόδιο που συναντήσαμε. Και βέβαια ισχυροποιήσαμε τους δεσμούς με τους μαθητές μας ακόμα και σε τόσο δύσκολες συνθήκες».
Σπύρος Ζερβουδάκης: “Αγώνας δρόμου” για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου
Για μια τεράστια κινητοποίηση των εκπαιδευτικών ώστε να γίνουν τα μαθήματα εξ αποστάσεως μιλάει ο καθηγητής μαθηματικών στη Γ’ Λυκείου του 4ου Γενικού Λυκείου Χανίων Σπύρος Ζερβουδάκης. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη Γ’ Λυκείου οι καθηγητές έσπευσαν με πολλούς τρόπους ώστε τα μαθήματα να συνεχιστούν και να μην μείνουν πίσω γνωστικά οι μαθητές.
Ποια είναι η -εκπαιδευτική- καθημερινότητα για ένα καθηγητή που κάνει μάθημα σε μαθητές Γ’ Λυκείου σε συνθήκες πανδημίας, ρωτάμε τον συνομιλητή μας; «Το πρώτο πράγμα που προσπαθώ να δώσω, είναι μία αίσθηση κανονικότητας στον μαθητή. Στο τέλος του κάθε “τηλεμαθήματος” θα πρέπει να νοιώθει ότι προχώρησε στο γνωστικό αντικείμενο αλλά και ότι συμμετείχε σε μια κοινωνική διαδικασία παρόμοια με αυτή της φυσικής παρουσίας στην τάξη. Μην ξεχνάμε βέβαια, ότι η παρακολούθηση από πλευράς μαθητών είναι προαιρετική, οπότε πρέπει να διαχειριστούμε δημιουργικά τον τόσο πολύτιμο χρόνο του υποψηφίου».
Οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν εκπαιδευτικοί και μαθητές πολλές και ποικίλες. «Ηταν σίγουρα κάτι ξαφνικό για όλους μας. Νομίζω ότι ο χρόνος προσαρμογής ήταν εντυπωσιακός!», τονίζει ο εκπαιδευτικός, συμπληρώνοντας πως «υπήρξε μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στο να μάθουν αλλά κυρίως να μοιραστούν τις γνώσεις και τις εμπειρίες με τους
συναδέλφους τους, ώστε να βελτιώσουν το παρεχόμενο εξ αποστάσεως μάθημα. Πραγματικά απεριόριστες ώρες αλληλοδιδακτικής έφεραν αυτό το αποτέλεσμα. Για την ασύγχρονη διδασκαλία υπήρξε τεράστια ταλαιπωρία στην αρχή. Η πλατφόρμα του Υπουργείου ήταν κατασκευασμένη για να ανταποκριθεί σε ένα πολύ μικρότερο αριθμό εκπαιδευτικών και μαθητών. Η λύση που είχαμε βρει τότε ήταν να ανεβάζουμε το διδακτικό υλικό τη νύχτα, περίπου 2-5 π.μ., ώστε να μην “πέφτει” η διαδικασία. Σήμερα το πρόβλημα αυτό έχει πλέον λυθεί».
Ενα άλλο ζήτημα είναι η συμμετοχή των μαθητών από τη στιγμή μάλιστα που ήταν προαιρετική. «Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα σε αυτό τον πλανήτη, απ’ όσο ξέρω, που εμφανίζεται το εξής φαινόμενο: ο εκπαιδευτικός στην Γ’ λυκείου διδάσκει κάτι το οποίο οι μαθητές του (συντριπτική πλειοψηφία αν όχι όλοι) έχουν ήδη διδαχθεί εκτός σχολείου. Οπότε έχουμε μάθει να προσεγγίζουμε το αντικείμενο με διάφορους τρόπους ώστε να κερδίσουμε την προσοχή και την εμπιστοσύνη των μαθητών μας. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα με την τηλεκπαίδευση» απαντάει ο Σ. Ζερβουδάκης.
Πλέον το ζήτημα είναι κατά πόσο οι μαθητές θα είναι έτοιμοι για τις πανελλήνιες εξετάσεις και αν το ενάμιση μήνα που ήταν κλειστά τα σχολεία, η όλη εκπαίδευσή τους πήγε πίσω. Σε αυτά τα ζητήματα ο εκπαιδευτικός επισημαίνει πως «γνωστικά έμειναν ενεργοί οι μαθητές όλο αυτό το διάστημα. Μάλιστα είχαν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους. Με τη μείωση της εξεταστέας ύλης, νομίζω ότι θα είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για την εξεταστική διαδικασία. Μιλάω βέβαια για τους μαθητές του κέντρου. Υπάρχουν τόσα σχολεία στην Περιφέρεια που δεν είχαν εκπαιδευτικούς για ολόκληρους μήνες! Εκεί φυσικά και υπάρχει πρόβλημα το οποίο πρέπει να εξετάσει η πολιτεία».
Οσο για το αν άφησε η εμπειρία της τηλεκπαίδευσης κάτι σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, ο Σπύρος Ζερβουδάκης εκτιμάει πως «πρώτα από όλα θα μας θυμίζει ότι τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο στη ζωή μας. Πόσο σημαντική ήταν τελικά αυτή η φυσική παρουσία του δασκάλου ή του μαθητή που τώρα μας λείπει. Μάθαμε όμως πως με αλληλοσεβασμό και αγώνα τα καταφέραμε για άλλη μια φορά».
Αντώνης Αθανασάκης: Τεχνογνωσία που μπορεί να αξιοποιηθεί για ένα πιο σύγχρονο σχολείο
«Νιώθω περήφανος γι’ αυτό που καταφέραμε στηριζόμενοι στη συλλογικότητα και στην αλληλεγγύη» λέει στις “διαδρομές” ο διευθυντής του 2ου Γυμνασίου Χανίων, Αντώνης Αθανασάκης, ο οποίος επισημαίνει πως η σχολική κοινότητα ήταν ενωμένη ενώ η συμμετοχή των μαθητών εντυπωσιακή και η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε μπορεί να αξιοποιηθεί για ένα πιο σύγχρονο σχολείο.
Ποια είναι η εκπαιδευτική καθημερινότητα για έναν καθηγητή που κάνει “τηλεκπαίδευση” σε μαθητές Γυμνασίου, σε συνθήκες πανδημίας; «Τις τελευταίες εβδομάδες που ομαλοποιήθηκαν τα πράγματα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, μπήκαμε όλοι, καθηγητές και μαθητές σε μια καθημερινή εκπαιδευτική ρουτίνα. Υπάρχει εβδομαδιαίο πρόγραμμα με τρεις πρωινές ώρες κάθε μέρα για την σύγχρονη διδασκαλία, μέσω τηλεδιασκέψεων και τα απογεύματα ασχολούμαστε με την ασύγχρονη μέσω των ηλεκτρονικών μας μαθημάτων. Ετσι, καθημερινά “συναντιόμαστε” στις “τάξεις” μας, συζητάμε κατ’ αρχάς για το πώς αισθανόμαστε αυτές τις δύσκολες μέρες και στη συνέχεια προχωράμε και στα μαθήματά μας» μας απαντά.
Ποιες οι δυσκολίες του μαθήματος μέσω τηλεκπαίδευσης; «Πέσαμε στα βαθιά όλοι μας χωρίς να ξέρουμε μπάνιο! Ήταν τόσο απότομο όλο αυτό που μας αιφνιδίασε όλους! Στην αρχή όπως είναι λογικό, υπήρξε πανικός και τεράστιο άγχος για τη διαχείριση του νέου αυτού περιβάλλοντος. Ομως και νιώθω ιδιαίτερα περήφανος γι αυτό, τα καταφέραμε στηριζόμενοι στη συλλογικότητα και στην αλληλεγγύη μας! Χωριστήκαμε σε μικρές ομάδες, αλληλο-επιμορφωθήκαμε, στηρίξαμε ο ένας τον άλλον, πήραμε κουράγιο ο ένας από τον άλλον και ξεκινήσαμε τον αγώνα μας. Δίπλα μας πάντα μαθητές και γονείς».
Πώς ξεπεράστηκαν τα προβλήματα με την ταχύτητα των πλατφορμών και την δυνατότητα εγγραφής σε αυτές; «Οι πρώτες ημέρες ήταν πραγματικά εφιαλτικές! Πλατφόρμες που ήταν δομημένες για να τις διαχειρίζονται δεκάδες ή εκατοντάδες μαθητές και εκπαιδευτικοί, ξαφνικά έπρεπε να στηρίξουν δεκάδες χιλιάδες εγγραφές! Ολα μπλόκαραν και δημιούργησαν σε όλους μας τεράστια ταλαιπωρία. Το αποτέλεσμα ήταν να μένουμε ξάγρυπνοι ολόκληρα εικοσιτετράωρα για να μπορέσουμε είτε να εγγραφούμε είτε να ανεβάσουμε εκπαιδευτικό υλικό! Υπήρξε τεράστια εξάντληση φοβερό άγχος και στιγμές απόλυτης απογοήτευσης! Επιμείναμε όμως γιατί κυριάρχησε η ανάγκη μας να έρθουμε σε επαφή με τους μαθητές μας» επισημαίνει ο διευθυντής του 2ου Γυμνασίου.
Πώς αντέδρασαν όμως οι μαθητές; Συμμετείχαν στα μαθήματα με ενδιαφέρον; «Αυτό που μας ικανοποίησε περισσότερο από όλα ήταν η απίστευτη συμμετοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών μας! Μας έκανε να ξεχάσουμε αμέσως όλες τις δυσκολίες. Η συμμετοχή ήταν κάτι παραπάνω από εντυπωσιακή! Να σας πω μόνο ότι ήταν μεγαλύτερη από τις κανονικές συνθήκες στο σχολείο, όπου φυσιολογικά όλο και κάποιος μαθητής θα έλειπε λόγω ασθένειας. Πραγματικά δεν περιμέναμε τέτοια ανταπόκριση! Ισως ερμηνεύεται ως ανάγκη για επικοινωνία αλλά και το ενδιαφέρον για κάτι καινούριο! Η αλήθεια είναι ότι οι τηλεδιασκέψεις είναι ιδιαίτερα ελκυστικές στους μαθητές».
Τον ρωτάμε εάν η εξ αποστάσεως εκπαίδευση μπορεί να υποκαταστήσει την κανονική εκπαίδευση στη σχολική τάξη; «Προφανώς όχι. Πράγμα που σημαίνει ότι το εκπαιδευτικό έργο των μαθητών δεν προχώρησε όπως θα προχωρούσε με τα σχολεία μας ανοιχτά. Διατήρησαν όμως την επαφή με το σχολείο, με τα μαθήματα και με τους καθηγητές τους. Και κυρίως υπήρξε ψυχολογική στήριξη μεταξύ μας όλο αυτό το δύσκολο και πρωτόγνωρο διάστημα».
Τι άφησε η εμπειρία αυτή σε εκπαιδευτικούς και μαθητές; «Κατ’ αρχάς ισχυροποίησε τον δεσμό μας πολύ περισσότερο. Ζήσαμε μαζί αγωνίες, άγχη, ταλαιπωρίες αλλά και μικρές και μεγάλες χαρές! Μαζί ξεπεράσαμε τους φόβους μας και στηρίξαμε ο ένας τον άλλον. Επίσης, όλη αυτή τη τεχνογνωσία που αποκτήσαμε είναι αξιοποιήσιμη για ένα καλύτερο και πιο σύγχρονο σχολείο που να μπορεί να ανταποκριθεί σε όποια ανάγκη πλέον μπορεί να παρουσιαστεί. Αρκεί να οργανωθεί κατάλληλα και να ενσωματωθεί στην νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα».
Μανόλης Χατζηπαναγιώτου: Να μπορούμε να κοιτάξουμε τους μαθητές μας στα μάτια
Η τηλ-εκπαίδευση μπήκε βίαια στη ζωή εκπαιδευτικών, μαθητών και οικογενειών ως αναγκαστική απάντηση απέναντι στην κρίση της πανδημίας και το κλείσιμο των σχολείων. Ωστόσο, η υιοθέτηση ενός τέτοιου μοντέλου διδασκαλίας μόνο εύκολη υπόθεση δεν αποδεικνύεται, ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην εκπαίδευση και η ζωντανή και άμεση επικοινωνία με τη δασκάλα ή τον δάσκαλο είναι απαραίτητα στοιχεία για την οικοδόμηση της σχέσης εκπαιδευτικού – μαθητή. Ο δάσκαλος Μανόλης Χατζηπαναγιώτου, μιλώντας στις “διαδρομές”, περιγράφει τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο πλαίσιο της τηλ-εκπαίδευσης, αλλά και το ζητούμενο για τους δασκάλους σε αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη: «Οταν στην αρχή έκλεισαν τα σχολεία η δικαιολογημένη ανησυχία των εκπαιδευτικών συνοδεύτηκε από τον εφησυχασμό των “έξτρα διακοπών”. Γρήγορα η αρχική χαλαρότητα μετατράπηκε σε ένα μόνιμο άγχος.
Μια σειρά από αντιφατικές εγκυκλίους και διατάγματα ζητούσαν από τους δασκάλους, τους μαθητές και τους γονείς πράγματα πρωτόγνωρα και σε κάποιες περιπτώσεις αδύνατα. Ενας καταιγισμός από καινούργιες λέξεις εισέβαλαν στους υπολογιστές μας: “τηλεκπαίδευση σύγχρονη και ασύγχρονη”, “πλατφόρμες”, “τηλεδιασκέψεις” και άλλα πολλά. Οι δάσκαλοι της πρωτοβάθμιας έπρεπε να μάθουν καινούρια αγγλικά αρκτικόλεξα ή να εξοικειωθούν με παλιά: skype, zoom, webex, e-class, e-me, sch.gr και άλλα μυστηριώδη που έπρεπε να τα μάθουμε (αλλά ίσως ήταν και προαιρετικά), με τα οποία θα βγάζαμε την ύλη (αλλά ίσως και να μην την βγάζαμε) και να επικοινωνούσαμε με τους μαθητές μας (αλλά ίσως δεν χρειαζόταν). Αυτά έπρεπε (και πρέπει) να τα εξηγήσουμε σε αγχωμένους γονείς που ίσως δεν είχαν υπολογιστή, ίσως όμως και να είχαν, αλλά δεν ήξεραν να τον χρησιμοποιούν. Γρήγορα διαπιστώσαμε ότι τα αγγλικά αρκτικόλεξα κράσαραν και δεν δούλευαν γιατί ήταν φτιαγμένα για 5-10 χιλιάδες επισκέψεις την ημέρα και πλάκωναν πάνω τους πάνω από 400.000 χρήστες. Καινούριο άγχος, τηλέφωνα σε helpdesks που σπανίως απαντούσαν, τηλέφωνα σε γονείς που απαντούσαν αλλά δεν καταλάβαιναν (μήπως καταλαβαίναμε εμείς;), e-mails σε παιδιά που ήθελαν αλλά δεν μπορούσαν και άλλα που μπορούσαν αλλά δεν ήθελαν. Ξενύχτια “για να καταφέρω να μπω στην πλατφόρμα” στις 4 το πρωί. Νέος γύρος τηλεδιασκέψεων και τηλεσεμιναρίων. Κάτι σε “εξ αποστάσεως ψυχολογική υποστήριξη”. Και στο καπάκι η απειλή της αξιολόγησης σε καθεστώς ανασφάλειας (“δίνει μόρια;”, “είναι υποχρεωτικό;”, “θα δοθεί βεβαίωση;”).
Τώρα, καθώς βρισκόμαστε περίπου μεσοστρατίς μπορούμε να καταλήξουμε περίπου στα εξής:
α) Το να μαθαίνει κανείς καινούρια εργαλεία είναι καλό. Οπως κάθε εργαλείο βέβαια πρέπει να τα χρησιμοποιήσεις κατάλληλα.
β) Εκπαίδευση ουσιαστική εξ αποστάσεως δεν γίνεται. Μόνο επικουρικά συμπληρώνει τη δια ζώσης διδασκαλία, τη μοναδική που χτίζει γνήσια παιδαγωγική σχέση.
γ) Αν όλη η Ελλάδα ψηφιακά είναι πίσω, το ίδιο συμβαίνει και στην εκπαίδευση. Δεν έχουν όλα τα παιδιά laptops και tablets. Η γενίκευση της “εξ αποστάσεως” ως καθολική πρακτική αδικεί τα φτωχαδάκια, τους Ρομά, κάθε κοινωνικά αποκλεισμένο.
δ) Η αδυναμία πολλαπλασιάζεται για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή τα παιδιά νηπιαγωγείου.
Το μάθημά μας το πήραμε: δεν είναι δυνατόν να βγάλουμε ύλη. Είναι όμως δυνατόν -και επιβάλλεται- να στηρίξουμε τους μαθητές μας με κάθε τρόπο. Αυτό θα πράξουμε. Οταν γυρίσουμε στο σχολείο δεν θα έχουμε διδάξει πολλά πράγματα. Αλλά, επειδή προσπαθήσαμε πολύ, θα κοιτάξουμε τους μαθητές μας στα μάτια. Και αυτό θα μείνει ως κέρδος».
