Ηθικά και νομικά ζητήματα που σχετίζονται με τις κοινωνικές συνέπειες της άνοιας στη ζωή των ασθενών και των οικογενειών τους, βρέθηκαν στο επίκεντρο της ημερίδας με θέμα: “Ανοια: νομικές, βιοηθικές και κοινωνικές προεκτάσεις” που πραγματοποιήθηκε το πρωί του Σαββάτου στην αίθουσα της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων.
«Η άνοια λόγω της χρονιότητάς της και της συμπτωματολογίας της που είναι η έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, της μνήμης, του λόγου, της σκέψης, της ομιλίας και της βούλησης, δημιουργεί από μόνη της πάρα πολλά ερωτηματικά αμέσως μετά την ανακοίνωση στον ασθενή ότι πάσχει από κάποια μορφή άνοιας ή Alzheimer», επεσήμανε, μεταξύ άλλων, η νευρολόγος – ψυχίατρος και επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ημέρας ν. Alzheimer Χανίων Μαρία Τζανακάκη – Μελισσάρη και πρόσθεσε: «Καθημερινά καλούμαστε να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως: “πόσος καιρός θα περάσει μέχρι να επιδεινωθεί η κατάστασή μου;”, “πόσο θα κρατήσει η ασθένειά μου;”, “τι πρέπει να κάνω για να το προλάβω;”, “θα μπορώ να διαχειρίζομαι τα χρήματά μου, να οδηγώ ή να εκφράζω ελεύθερα τη βούλησή μου;”. Από την άλλη εμείς ως γιατροί μέσα από δύσκολα μονοπάτια και διαδικασίες μαζί με τους δικηγόρους και τους δικαστές καλούμαστε να εξασφαλίσουμε την αυτονομία των ασθενών αλλά και να τους υπερασπιστούμε όταν εκείνοι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην καθημερινότητά τους. Λεπτές ισορροπίες: ευεργετικός πατερναλισμός από την μια και από την άλλη αυτονομία».
Συνεχίζοντας η κα Τζανακάκη – Μελισσάρη υπογράμμισε: «Η ικανότητα του ατόμου να ρυθμίζει αυτόβουλα τις υποθέσεις του προϋποθέτει την κατανόηση της φύσης της πράξης χωρίς να συνεπάγεται κατ’ ανάγκη την πλήρη επίγνωση των διαστάσεών της. Η αρμοδιότητα είναι μια νομική πράξη, η ικανότητα για δικαιοπραξία όμως χρειάζεται κλινική εκτίμηση».
Η δικηγόρος και νομική σύμβουλος του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Μαρικίτα Καλογεράκη τόνισε ότι υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της άνοιας. «Ο Έλληνας νομοθέτης έχει προβλέψει την προστασία των ανθρώπων που εμφανίζουν νευροεκφυλιστικές παθήσεις οι οποίες τους καθιστά αδύναμους και ανίκανους να προβούν σε οποιαδήποτε πράξη. Συνεπώς, για τον σεβασμό της αξιοπρέπειας, της προσωπικότητας και συχνά και της περιουσίας τους, υπάρχουν δύο θεσμοί υπό την ομπρέλα των οποίων μπορούν να προστατευτούν: Ο ένας είναι η δικαστική συμπαράσταση κι ο άλλος της ακούσιας νοσηλείας. Είναι δικαστικοί οδοί όπου μπορούν συγγενείς ή ο/η σύζυγος ή και ο εισαγγελέας ακόμα όταν δεν υπάρχουν κοντινά πρόσωπα, να κινήσουν αυτές τις διαδικασίες για να προστατεύσουν αυτούς τους ανθρώπους».
Η κα Καλογεράκη διευκρίνισε σχετικά ότι τη διαδικασία της συμπαράστασης μπορεί ακόμα και ο ίδιος ο ασθενής να την ενεργοποιήσει εφόσον βρίσκεται σε αρχικό στάδιο η ασθένεια και να επιλέξει έναν άνθρωπο της εμπιστοσύνης του.
Η δικηγόρος – πιστοποιημένη υπεύθυνη προστασίας δεδομένων (σύμβουλος GDPR-Cert DPO) Στέλλα Μπατάκη αναφέρθηκε στο ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που προστατεύει αυτά τα δεδομένα. «Προστατεύονται και από τον ευρωπαϊκό κανονισμό που είναι σε εφαρμογή στην Ελλάδα από τον Μάιο του 2018 αλλά και από τις διατάξεις του κώδικα της ιατρικής δεοντολογίας», ενώ υπογράμμισε ότι «ο γιατρός και κάθε φορέας υγείας που διαχειρίζονται δεδομένα υγείας έχουν υποχρεώσεις. Θα πρέπει να τα διαχειρίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην διαρρέουν χωρίς να υπάρχει κάποια νόμιμη αιτία. Κι αυτό πρέπει να το γνωρίζουν οι ασθενείς ώστε να ξέρουν αν αυτό που κάνουν οι φορείς υγείας είναι νόμιμα ή τι δικαιώματα έχουν αναφορικά με την πρόσβαση σε αυτά».
Η εκδήλωση που διοργανώθηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα νόσου Alzheimer, διοργάνωσε το Κέντρο Ημέρας ν. Alzheimer Χανίων, σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, τον Δήμο Χανίων, τον Δικηγορικό Σύλλογο Χανίων και τον ΔΟΚΟΙΠΠ Χανίων.
