Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς πανηγύρια και εορτασμούς; Αναρωτιέμαι εγώ. Δεκαπενταύγουστος. Πλησιάζει η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Η Κοίμηση της Θεοτόκου. Μέχρι πέρυσι τα ΜΜΕ γέμιζαν με δημοσιεύσεις και αναρτήσεις. Για την Παναγιά για τα ήθη και έθιμα που αναφέρονται στην γιορτή της και που κρατούν ακόμα στον τόπο μας. Σελίδες επί σελίδων γράφονταν, πλήθος φωτογραφίες δημοσιεύονταν. Όλοι, πιστεύοντες και μη, αισθάνονταν την ανάγκη να αναφερθούν στις συνήθειες των ημερών αυτών.
Για την Παναγιά της Τήνου που γιορτάζεται κάθε χρόνο, μαζί με τον τορπιλισμό της Έλλης.
Για την Παναγία Σουμελά, που κτίστηκε από πρόσφυγες του Πόντου για να διαφυλάξει την μνήμη της χαμένης πατρίδας και κλείνει στο ιερό της την φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά, εικόνα Της.
Για την Εκατονταπυλιανή της Πάρου που σύμφωνα με την παράδοση η 100η της πύλη η κρυφή, θα φανερωθεί όταν ανοίξει η αντίστοιχη μυστική πόρτα της Αγίας Σοφίας.
Για την Παναγιά την φιδούσα στην Κεφαλονιά όπου κάθε χρόνο τέτοιες μέρες εμφανίζονται μικρά φιδάκια στον τρούλο της εκκλησιάς. Είναι, λένε, οι καλόγριες του παλιού μοναστηριού που για να μην πέσουν στα χέρια των πειρατών παρακάλεσαν την χάρη Της να τις κάνει φίδια.
Για την Σιάτιστα της Κοζάνης που την λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου παρακολουθούν προσκυνητές καβαλάρηδες πάνω στα στολισμένα τους άλογα-κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας.
Για την Νίσυρο που οι «εννιαμερίτισσες», μαυροντυμένες γυναίκες πηγαίνουν στο μοναστήρι της Παναγιάς της Σπηλιανής από τις 6 του Αυγούστου και παραμένουν εκεί για εννέα μέρες με νηστεία και προσευχή.
Για τον Παλαιόπυργο Πωγωνίου που ο ντολή πασάς με τα ντολιά του (τις εντολές του) προσπαθεί να συμφιλιώσει τους χωριανούς και να λύσει τις παρεξηγήσεις.
Για τα Κουφονήσια που στο εκκλησάκι της Παναγιάς στο Κάτω Κουφονήσι πάνε με καΐκια και στην επιστροφή οι προσκυνητές, κάνουν ένα ιδιότυπο διαγωνισμό για το ποιο πλεούμενο θα φθάσει πρώτο στο λιμάνι.
Για την Όλυμπο της Καρπάθου που οι εκδηλώσεις χαρακτηρίζονται από κατάνυξη και πένθος. Οι άνδρες έχουν ένα κομμάτι βασιλικό στο πέτο και οι γυναίκες με τις παραδοσιακές φορεσιές χορεύουν ένα αργόσυρτο, βαρύ, χορό.
Το ίδιο και στην Πάτμο που γίνεται με κατάνυξη η περιφορά του επιταφίου της Παναγίας στα σοκάκια του νησιού.
Το ίδιο και στο Λεωνίδιο και στην Φολέγανδρο και στην Ικαρία και στην Λέσβο και παντού στην Ελλάδα όπου υπάρχει ναός της Παναγιάς. Έχωμε και στα Χανιά κάμποσους που γιορτάζουν αυτές τις μέρες.
Την Μονή Γωνιάς στο Κολυμπάρι. Κτισμένη τον 17ο αιώνα, λειτούργησε αρχικά ως μονή- σχολείο. Το 1821 ως νοσοκομείο. Το 1940 ως μέρος της σχολής Ευελπίδων. Κάποιους δυστυχείς και δύσκολους καιρούς καταστράφηκε και επιτάχθηκε από τους εκάστοτε κατακτητές.
Την Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας κτισμένη από τον 19ο αιώνα που το τελευταίο της σκαλί, σύμφωνα με την παράδοση, είναι ολόχρυσό. Αλλά αυτό το θαυμαστό σκαλοπάτι μπορούν να το δουν μόνο οι αληθινά πιστοί.
Την Ιερά Μονή Σαρακήνας την Αγιά Μονή όπως την ξέρω από τα μικράτα μου, στις Μουρνιές, δίπλα μας. Ονομάστηκε έτσι γιατί ο τόπος ανήκε σε σαρακηνό άρχοντα που ο Νικηφόρος Φωκάς τον χάρισε στον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη και είναι μετόχι της Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους.
Μα και η Μονή Γουβερνέτου γιορτάζει. Κτισμένη από την εποχή των Βενετσιάνων στο Ακρωτήρι, με φρουριακή αρχιτεκτονική είναι από τα αρχαιότερα ενεργά μοναστήρια στην Κρήτη.
Και τόσες άλλες σε κάθε πόλη και χωριό.
Τι θα γενούμε λοιπόν φέτος το 2020 που ο κορωνογιός μας κανοναρχεί και διατάζει όχι γιορτές, όχι πανηγύρια; Θα έχωμε άλλον ένα σιωπηλό εορτασμό όπως αυτόν του Πάσχα; Βέβαια θα μου πείτε δεν έχει σημασία το φαίνεσθαι. Σημασία έχει το τι αισθανόμαστε μέσα μας. Το πώς βιώνωμε την γιορτή μέσα μας. Σίγουρα γιορτή δεν είναι μόνο το να φας και να πιείς. Η συνεύρεση όμως με άλλους ανθρώπους φίλους, συγγενείς, γνωστούς και αγνώστους έχει κι αυτή την σημασία της.
Όσο για μένα όταν μιλώ για την Παναγιά μου έρχονται στο μυαλό τρείς εικόνες. Η πρώτη αφορά την Παναγία την Γοργόνα. Το βιβλίο του Στράτη Μυριβήλη που διάβασα έφηβη. Με εντυπωσίασε το πόσο οι ψαράδες έμπλεξαν τον παλιό μύθο με τον καινούργιο και έκαναν την μάνα του Χριστού σαν κι αυτούς. Ένα πλάσμα του νερού και της θάλασσας, που θα τους καταλάβαινε και που θα είχαν τα θάρρητα να το παρακαλέσουν για κάθε ανάγκη τους.
Η δεύτερη αφορά μια μεγάλη, παμπάλαια Βυζαντινή εκκλησία στην Άρτα, που δεν λειτουργείται πια. Το όνομά της μου έκανε από τότε-αρκετά χρόνια τώρα που την πρωτοείδα -μεγάλη εντύπωση. Παναγιά η Παρηγορήτισσα την ονομάζουν. Πόση ανάγκη έχωμε, σκέφτομαι, για μια μάνα που θα μας σκέπει και θα μας παρηγορεί σε κάθε πόνο και κάθε καημό μας.
Η τρίτη εικόνα που με συγκλονίζει κάθε φορά που την φέρνω στο μυαλό μου, συνέβη σε ένα ταξίδι που έκανα στην Τήνο. Ανεβήκαμε με την παρέα μου, τον ανήφορο που οδηγεί στην εκκλησιά της Παναγίας. Χαζέψαμε τα μαγαζάκια δεξιά κι αριστερά του δρόμου που πουλούν παντός είδους χρειαζούμενα. Κεριά, λιβάνια, μπουκαλάκια για τον αγιασμό αλλά και σουβενίρ από το νησί. Η κουβέντα του Χριστού «μὴ ποιεῖτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου» γύριζε συνέχεια στο μυαλό μου κι αναρωτιόμουν αν αυτό ήταν τελικά το νόημα της θρησκείας και της πίστης. Φθάσαμε στον περίβολο του ναού κι εκεί αφού ανεβήκαμε τις μεγαλοπρεπείς σκάλες περιμέναμε στην ουρά για να μπούμε μέσα. Τότε ήταν που αντιλήφθηκα δίπλα μου μια νεαρή γυναίκα. Στο ένα χέρι κρατούσε αγκαλιά ένα μωρό ως 10 μηνών. Το παιδί φαινόταν καθαρά ότι ήταν ένα από αυτά τα σημαδεμένα παιδιά, με κάποιου είδους διανοητική αναπηρία. Στο άλλο χέρι κρατούσε ένα κερένιο πρόπλασμα, μια λαμπάδα δηλ. σε σχήμα παιδιού. Τα μάτια της έτρεχαν βρύση τα δάκρια. Με συγκλόνισαν τα αισθήματα που έβλεπα ζωγραφισμένα στο πρόσωπο της. Από την μια της ανημπόρειας και της παραίτησης και από την άλλη της απέραντης ελπίδας και της δύναμης.
Κάποια στιγμή διηγήθηκα την σκηνή αυτή σε ένα φίλο. Επιστήμονας ο ίδιος, ορθολογιστής από αυτούς που πιστεύουν μόνο όσα εξηγούνται με την γνώση, με ρώτησε;
-Λοιπόν έγινε το παιδί καλά; Αυτό δεν έλπιζε η μάνα;
Δεν έμαθα ποτέ αν το παιδί θεραπεύτηκε. Υποθέτω όμως, ότι ποτέ δεν έγινε καλά.
Αλλά , θεωρώ, ότι η πίστη σου δίνει δύναμη να αντέξεις, να παρηγορηθείς και να βαστάξεις τον σταυρό που σου μέλλεται να σηκώσεις.
Χρόνια πολλά σε όλους.
