Ανησυχητική η ανίχνευση απαγορευμένων φαρμάκων – Υπόμνημα ΣΕΔΗΚ προς ΥπΑΑΤ και Περιφέρεια
Τις σοβαρές διαπιστώσεις και τα σημαντικά συμπεράσματα αλλά και τις προτάσεις που πρόεκυψαν από την αξιολόγηση των αναλύσεων ελαιολάδων που έγιναν στα πλαίσια διαγωνισμού ποιότητας ελαιοτριβείων, περιλαμβάνει υπόμνημα που υπέβαλε πρόσφατα ο ΣΕΔΗΚ στον υπουργό ΥπΑΑΤ, τον Περιφερειάρχη Κρήτης και άλλους αρμόδιους και ενδιαφερομένους φορείς.
Η υποβολή του υπομνήματος κρίθηκε σκόπιμη από τη Γενική Συνέλευση του ΣΕΔΗΚ μετά από ευρεία συζήτηση της σχετικής εισήγησης της Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής Φυτοπροστασίας (ΕΣΕΦΕ) του ΣΕΔΗΚ, η οποία αποτελείται από Πανεπιστημιακούς και εμπείρους Γεωπόνους.
Οι κυριότερες διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα που περιλαμβάνονται στο Υπόμνημα συνοπτικά έχουν ως έξης:
ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Τα βασικά ποιοτικά χαρακτηριστικά των ελαιολάδων της περιόδου 2022/23 ήταν σχετικά καλά, αλλά όχι εξαιρετικά όπως της προηγούμενης περιόδου.
Η οξύτητα και τα υπεροξείδια ήταν σε υποδεέστερα από την προηγούμενη περίοδο επίπεδα, πράγμα που αποδίδεται στις ευνοϊκότερες για τον Δάκο συνθήκες (δεν υπήρξαν καύσωνες οι όποιοι ενεργούν σε βάρος του Δάκου) αλλά και η συλλογική δακοκτονία άρχισε αρκετά καθυστερημένα.
Οι πολυφαινόλες ήταν σε χαμηλά επίπεδα και τα οργανοληπτικά από μέτρια έως ανεκτά, πράγμα που αποδίδεται στο ότι τα ελαιόλαδα που αξιολογήθηκαν αποτελούσαν μίγματα ελαιολάδων διάφορων εποχών και σταδίων ωριμότητας, πράγμα που για να διορθωθεί απαιτεί διαχωρισμό των ελαιολάδων κατά περιόδους συγκομιδής, πράγμα όχι και τόσο εύκολο.
ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ
Τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα ελαιόλαδα της τρέχουσας περιόδου παρουσιαστήκαν στο ίδιο περίπου, όχι καλό, επίπεδο με αυτό της προηγουμένης περιόδου.
(α) Διαπιστώθηκε πλήρης απουσία υπολειμμάτων της δραστικής Spinosad (SUCCES), η οποία χρησιμοποιήθηκε κυρίως κατά τη συλλογική δολωματική δακοκτονία, γεγονός που αποτελεί θετική διαπίστωση. Απαιτείται όμως παραπέρα διερεύνηση για ενδεχόμενη ανάπτυξη ανθεκτικότητας του εντόμου στη δραστική αυτή, καθώς και εξέταση της διάρκειας δράσης της
(β) Ανιχνεύτηκε παρουσία 13 επιτρεπομένων δραστικών και 5 απαγορευμένων (Cyfluthrin, Phosmet, Dimethoate, Chlorpyrifos ethyl) που πιθανότατα οφείλεται σε ψεκασμούς κάλυψης από παραγώγους οι όποιοι πρέπει να ενεργούνται κατά βάση λογω έλλειψης εμπιστοσύνης στη συλλογική δακοκτονία
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Επειδή σχεδόν όλα τα παραπάνω είναι απότοκα σειράς χρόνιων προβλημάτων και δυσλειτουργιών του συστήματος της συλλογικής δακοκτονίας, είναι φανερό ότι απαιτείται ριζική αναδιοργάνωση του συστήματος της συλλογικής δακοκτονίας, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα εξής:
• Πλήρη περιφερειοποίηση πιστώσεων και αρμοδιοτήτων της συλλογικής δακοκτονίας ώστε να εξασφαλιστεί η έγκαιρη προμήθεια φαρμάκων και προσλήψεων τεχνικού και εποπτικού προσωπικού.
• Επικαιροποίηση των κανόνων εφαρμογής και ιδίως των κριτηρίων έναρξης και τρόπου εφαρμογής των ψεκασμών.
• Χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων έκτος των πιστώσεων της συλλογικής δακοκτονίας, κατά τα πρότυπα των ανταγωνιστικών προγραμμάτων της ΕΕ και δημοσίευση αποτελεσμάτων σε Εθνικά περιοδικά.
• Οργάνωση ελέγχων για απαγορευμένα φάρμακα στα κεντρικά και περιφερειακά κέντρα διανομής και τυχαίων δειγματοληψιών ελαιολάδου παραγωγών στα ελαιοτριβεία κατά την έκθλιψη.
• Μεταφορά στα Δημοτικά Συμβούλια της αρμοδιότητας των Κοινοτικών Συμβουλίων για αποφάσεις εξαίρεσης Κοινοτήτων από συλλογικούς δολωματικούς ψεκασμούς λογω του ότι η δυναμική μετακινήσεων του δάκου υπερβαίνει τα όρια των μικρών κοινοτικών περιοχών.
• Κατάργηση της Υπουργικής απόφασης για εξαίρεση από ψεκασμούς περιοχών με παραγωγή κάτω από 25%, καθότι οι ελαιώνες των περιοχών αυτών αφενός γίνονται κέντρα αναπαραγωγής (φωλιές) του δάκου, αφετέρου δέχονται συνήθως ψεκασμούς κάλυψης με επιτρεπόμενα αλλά και απαγορευμένα φυτοφάρμακα.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του (nmixel@otenet.gr
