«Οι σκύλοι είναι η επαφή μας με τον παράδεισο. Δεν ξέρουν ούτε κακία, ούτε φθόνο, ούτε δυσφορία. Τα ζώα δεν διώχτηκαν ποτέ από τον Παράδεισο». (Μίλαν Κούντερα, ‘‘Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι’’).
Είναι αρκετά γνωστή και πολλάκις σταχυολογημένη η παραπάνω, σχεδόν αποφθεγματική, ρήση του Μίλαν Κούντερα, που οδηγεί συνειρμικά στην συνεπαγωγή ότι τα ζώα απομένουν την τελευταία ανάμνηση του χαμένου Παραδείσου. Αν όμως υπάρχει μία μόνο πληθυσμιακή ομάδα στην ελληνική αλλά και παγκόσμια κοινότητα που μπορεί ακόμα με την τρυφερή αφέλεια και πιο πολύ την πηγαία αισιοδοξία και την αδηλητηρίαστη ελπίδα να οραματίζεται τον επί γης παράδεισο, αυτή καταφανώς είναι τα παιδιά και οι έφηβοι όλου του κόσμου.
Μόνο μέσα από τη διαυγή ματιά των παιδιών ο παράδεισος αποκτά εικόνα και χρώμα, εννοηματώνεται και μπορεί να ατενιστεί ως ενιαίος, αυτοδύναμος, πολυποίκιλος, καθολικός. Μια μαγική μα εφικτή παγκόσμια χώρα, όπου συνυπάρχουν ισότιμα, ισόρροπα και συντροφικά οι άνθρωποι, τα ζώα, τα δέντρα και τα φυτά σε μία αδιάσπαστη συνοχή και με μία σχέση συμπλήρωσης και πλήρωσης.
Ένας τόπος ιδεώδης, ιδανικός αλλά απτός και δυνατός, στον οποίο τα έμβια και τα άβια όντα που τον συναπαρτίζουν συνυπάρχουν και συνεργάζονται άρτια και από κοινού ομορφαίνουν τη ζωή κάνοντάς την απολαυστική και αξιοβίωτη. Στον ονειρικό αυτόν κόσμο οι σχέσεις ανάμεσα στα ζώα και στον άνθρωπο είναι σχέσεις ειρήνης, ισοτιμίας, σεβασμού και αγάπης.
Αυτή ακριβώς είναι η στόχευση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που έχει εκπονήσει και υλοποιεί σε σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Χανίων ο Φιλοζωικός Σύλλογος “Η Προστασία των Ζώων”: να δώσει στήριξη και πνοή στο όραμα για τη συγκρότηση και την εδραίωση μιας κοινωνίας αρμονικής συμβίωσης ανθρώπων και ζώων.
Τα παιδιά μαθαίνουν πως το αγαθό της ζωής σε όλες τις εκφάνσεις και τις μορφές, το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση, η αξίωση για δικαιοσύνη, ειρήνη, αγάπη είναι ισοβαρή, καθολικά και ανεξαίρετα και αφορούν ισόποσα όλα τα όντα που κοσμούν και εμπλουτίζουν την οικουμένη μας. Ακόμα πως τα ζώα, ανεξαρτήτως αν είναι οικόσιτα, δεσποζόμενα ή άγρια, αποτελούν τους πλησιέστερους συγγενείς του ανθρώπινου ζωικού υποείδους από άποψη όχι μόνο βιολογική αλλά και από ηθικοπνευματική. Επίσης πως τα ζώα είναι οντότητες αυθύπαρκτες, μοναδικές και ιδιαίτερες που υπήρχαν πριν από τον άνθρωπο και εξακολουθούν να υφίστανται δίπλα αλλά και παράλληλα προς αυτόν και όχι υπό ή διά του ανθρώπου.
Μαθαίνουν και εντυπώνονται διά βίου πως η εκλεκτική συγγένεια που συνδέει τον άνθρωπο και το ζώο προϋποθέτει και απαιτεί τον αμοιβαίο σεβασμό – ιδίως δε από την πλευρά του ανθρώπου που επαίρεται για τη νοήμονα φύση του – και την αναγνώριση πως η σοβινιστική ανθρωποκεντρική θεώρηση πως το δικό μας είδος αποτελεί το κυρίαρχο στον πλανήτη μας είναι άδικη, ανάλγητη και οικτρά παρωχημένη.
Διδάσκονται με απλό και εύληπτο τρόπο τα παιδιά πώς από όποια σκοπιά – βιο-/ηθική, φιλοσοφική, θρησκευτική, πραγματιστική – και αν επιχειρήσει κανείς να αξιολογήσει τη σχέση ανάμεσα σε «εμάς» και σε «εκείνα» η γνώση και η εμπειρία αποδεικνύουν ότι είμαστε κοινότητες αλληλοεξαρτώμενες και αλληλένδετες και συγκροτούμε την ολότητα του επίγειου κόσμου μας.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο αντιλαμβάνονται πως καμία πλέον αναγκαιότητα του παρελθόντος δεν δικαιολογεί την υπαγωγή των ζώων είτε σε εργάτες δουλοπάροικους της γης και του μόχθου είτε σε άμαχα θηράματα για τη χαρά ενός βάρβαρου και αιμοσταγούς «αθλήματος», είτε σε κατακρεουργημένα λάφυρα που κοσμούν τοίχους και παραστάδες, είτε σε καταναλωτικά, εμπορεύσιμα προϊόντα σε αγορές εγχώριες ή αλλότριες, είτε σε έμψυχα παιχνίδια και ζωντανά αξεσουάρ προορισμένα να απαλύνουν τις ώρες πλήξης των κηδεμόνων τους. Τελικά πως η βιωσιμότητα και η ύπαρξη του πλανήτη μας και του ανθρώπου συνυφαίνεται άμεσα και καίρια με την εξασφάλιση της ύπαρξης και της ευτυχίας των ζώων.
Εν κατακλείδι ο Φιλοζωικός Σύλλογος “Η Προστασία των Ζώων” με την εφαρμογή των εκπαιδευτικών του επισκέψεων και προγραμμάτων στα σχολεία του νομού φιλοδοξεί να καλλιεργήσει τις παιδευτικές αξίες της αλληλεγγύης, της συντροφικότητας και της ενσυναίσθησης στις πιο αγνές και αμόλυντες ψυχές ενός κόσμου που δεν παύει να μας τρομάζει με τη φρικαλεότητά του και να καταστήσει συνείδηση την αδιαπραγμάτευτη αλήθεια πως μόνο σ’ έναν κόσμο που μοιράζεται ισότιμα ανάμεσα σε όλους τους ενοίκους του μπορεί να υπάρξει δικαιοσύνη, πρόοδος και ευημερία για όλους.
Σπύρος Ανδρουλάκης
φιλόλογος – Φιλοζωικός Σύλλογος Χανίων
«Η Προστασία των Ζώων»
