«Τα βιβλία μας βοηθούν να μην βιαζόμαστε» είναι το μήνυμα του φετινού εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού βιβλίου, (2 Απριλίου), ημέρα γέννησης του παραμυθά Χανς Κρίστιαν Aντερσεν, με σκοπό να τονώσει την αγάπη για το διάβασμα και να στρέψει την προσοχή στα παιδικά βιβλία.
Το μήνυμα του φετινού εορτασμού είναι έργο του διεθνούς φήμης Λιθουανού εικονογράφου και συγγραφέα Kestutis Kasparavicius. Eνα μήνυμα προς όλους μας στην εποχή της υπέρμετρης πληροφόρησης, της ταχύτητας και της βιασύνης. «Αν πάρεις στα χέρια σου ένα βιβλίο, νιώθεις αμέσως διαφορετικά… Στα βιβλία όλα συμβαίνουν ήσυχα, με μία τάξη καθορισμένη με ακρίβεια… Στα βιβλία, όσα έχουν γίνει στο παρελθόν, συναντούν με ηρεμία τα όσα πρόκειται να συμβούν».
Με αφορμή τον εορτασμό, οι “διαδρομές” μίλησαν με κάποια από τα βιβλιοπωλεία των Χανίων που δίνουν έμφαση στο παιδικό βιβλίο, για την αξία του και την προσφορά του σε μικρούς και μεγάλους.
ΝΙΚΗ ΜΑΡΚΑΚΗ (Επιλογές): Σταθερή αξία
«Η αξία του παιδικού βιβλίου είναι τεράστια» μας λέει η Νίκη Μαρκάκη η οποία εδώ και 35 χρόνια λειτουργεί το βιβλιοπωλείο “Επιλογές” στην οδό Α. Παπανδρέου και Πλάτωνος, κοντά στα Δικαστήρια. Μάλιστα το βιβλιοπωλείο διαθέτει ειδική αίθουσα μόνο για παιδικά βιβλία όπου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις και αφηγήσεις παιδικών παραμυθιών. Σήμερα Σάββατο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού βιβλίου, το βιβλιοπωλείο διοργανώνει στις 11.30 το πρωί εκδήλωση με την συγγραφέα παιδικών βιβλίων Άννα Κοντολέων που θα παρουσιάσει το βιβλίο της “Πάρτι για τρεις.
Η ίδια, εκπαιδευτικός και λάτρης του βιβλίου, πιστεύει ότι το παιδικό βιβλίο, παρά την κρίση, παραμένει ακόμη μια σταθερή αξία στις προτιμήσεις μικρών και μεγάλων. Και στέκεται σε τρεις λόγους:
• ψυχοπαιδαγωγικός ρόλος, «όπου το παιδί ταυτιζόμενο με τον ήρωα, αίρονται μέσα του συγκρούσεις εσωτερικές που τυχόν έχει, όπως συμβαίνει σε κάθε άνθρωπο. Οπως ο μεγάλος έτσι και ο μικρός, στον εσωτερικό του κόσμο έχει κάποια σκοτεινά σημεία που δεν μπορεί ακόμη να τα ερμηνεύσει, να τα διαχειριστεί. Η πιο δυνατή λειτουργία του παραμυθιού είναι ότι μπορεί να επεμβαίνει έμμεσα στον χαρακτήρα του παιδιού με έναν τρόπο και μια γοητεία που μόνο αυτό μπορεί να διαθέτει. Διότι έμμεσα το παιδί προσλαμβάνει τα μηνύματά του χωρίς να υπάρχουν ούτε συμβουλές, ούτε διδακτισμός κ.λπ.».
• παιδαγωγικός ρόλος «συνυφασμένος με τον ψυχοπαιδαγωγικό ρόλο, διότι η παιδαγωγική που ασκεί είναι το παιδί να μαθαίνει μέσα από αυτό αξίες, να γνωρίζει άλλους κόσμους, να γνωρίζει άλλους λαούς, ανοίγοντας ένα “παράθυρο” στον κόσμο. Ετσι ο παιδαγωγικός ρόλος του να αποδεχτούμε τον άλλον, στήνεται σιγά-σιγά μέσα από το παραμύθι, βοηθώντας το παιδί να γνωρίσει τον εαυτό του πρώτα από όλα, μαθαίνει να αποδέχεται και να σέβεται και τον άλλον».
• γνωστικός λόγος «τα παραμύθια και τα βιβλία μας δίνουν πολλές γνώσεις. Μέσα από το βιβλίο, το παιδί εξελίσσει την γλωσσική του καλλιέργεια, είναι εντελώς διαφορετικό το γλωσσικό επίπεδο ενός παιδιού που διαβάζει παραμύθια και βιβλία από ένα άλλο παιδί που δεν διαβάζει. Ετσι εξελίσσεται η γλωσσική του επικοινωνία και ο γλωσσικός του πλούτος».
• η φαντασία «το κυριότερο όμως από ολα είναι ότι το παιδικό βιβλίο διευρύνει την φαντασία του παιδιού. Η φαντασία διευρύνει την δημιουργικότητα και την καλλιεργεί, κάτι που είναι το παν στον άνθρωπο, είναι αυτό που μας λείπει σήμερα. Θέλουμε παιδιά με διευρυμένη φαντασία. Γιατί αυτά τα παιδιά μπορούν να αντιμετωπίσουν και τις ιδιοτροπίες της ζωής και τις ιδιοτροπίες τις δικές τους» τονίζει η κα Μαρκάκη.
Διαβάζουν όμως οι γονείς με τα παιδιά τους σήμερα; «Υπάρχουν γονείς που ενώ δεν διαβάζουν επιλέγουν βιβλία για τα παιδιά τους και επίσης υπάρχουν γονείς που δεν έχουν ενημέρωση για την αξία του παιδικού βιβλίου με αποτέλεσμα να το θεωρούν δευτερεύον. Ωστόσο εκτός από τα πολλά οφέλη που προσφέρει το βιβλίο, το παιδί έχει ανάγκη την επαφή με τον γονιό. Είναι η λεκτική επικοινωνία που αναπτύσσει με τον γονιό του αλλά είναι και η μη λεκτική: είναι το χάδι, η αγκαλιά, το μαγαζί. Κι αυτό είναι ίσως η σημαντικότερη ωφέλεια που μπορεί να έχει ένας γονιός που διαβάζει με το παιδί του».
«Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μείωση στις αγορές παιδικού βιβλίου που οφείλεται βέβαια στην εξέλιξη της τεχνολογίας όμως το παιδικό βιβλίο ακόμα αντέχει…» επισημαίνει η κα Μαρκάκη προσθέτοντας πως παρά την κρίση «διαπιστώνω με χαρά ότι πολλοί γονείς επιλέγουν για τα παιδιά τους καλά παιδικά βιβλία, δηλαδή βιβλία με εξαιρετικό περιεχόμενο και εικονογράφηση. Αυτό δίνει ένα μήνυμα ότι είμαστε σε καλό δρόμο, αρκεί να υπάρξει και μια πολιτική τέτοια που θα προάγει το καλό βιβλίο».
ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΤΣΟΥΠΑΚΗ (Librairie ): Ανοίγει νέους ορίζοντες
Ενα βιβλίο διευρύνει τον ορίζοντα του παιδιού, το βοηθά να γράφει, να μιλάει, να εκφράζεται καλύτερα» μας λέει η Ελένη Κουτσουπάκη, υπεύθυνη του βιβλιοπωλείου Librairie, στην οδό Παπανδρέου 75.
«Πολλοί νομίζουν ότι ο κόσμος δεν διαβάζει πια. Και όμως διαβάζει» επισημαίνει ενώ όταν την ρωτάμε τι βιβλία διαβάζουν σήμερα τα παιδιά μας απαντά: «επιλέγουν ανάλογα με την ηλικία τους. Και Έλληνες και ξένους συγγραφείς. Δηλαδή θα έρθει ένα παιδί και θα ζητήσει από μόνο του Αλκη Ζέη, Ζωρζ Σαρρή, Πηνελόπη Δέλτα. Και οι γονείς βέβαια τα προτρέπουν. Αμα ωθήσουν τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία, αυτά έρχονται από μόνα τους και ζητάνε κι άλλο, κάτι καλύτερο». Παράλληλα ανέφερε χαρακτηριστικά, ότι ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων τα βιβλία είναι το Νο 1 δώρο.
«Πολλές φορές βλέπουμε μαμάδες, να έρχονται κρατώντας βιβλία μαζί τους τα οποία έχουν δανειστεί από την Δημοτική βιβλιοθήκη και αγοράζουν παράλληλα ένα βιβλίο για τα παιδιά τους. Κι αυτό είναι κάτι πολύ ωραίο. Σίγουρα ένα βιβλίο μπορεί να αποτελέσει συνδετικό κρίκο μεταξύ του γονιού με το παιδί, ειδικά όταν τα βράδια γυρνάνε σπίτι και κάθονται μαζί να διαβάσουν ένα βιβλίο. Αυτή είναι η δική τους ώρα».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΝΔΑΛΗΣ (Το βιβλίο): Ο γονιός που διαβάζει, εμπνέει…
Το παιδικό βιβλίο στα Χανιά… κρατάει ακόμα χάρις σε φιλομαθείς γονείς που εμπνέουν τα παιδιά τους να αναζητήσουν και να σκεφτούν αντί να τα “παρκάρουν” μπροστά στις οθόνες των “τάμπλετ” και των κινητών. Οπως εξηγεί ο Γιώργος Σκανδάλης από το βιβλιοπωλείο “Το βιβλίο” «είναι τεράστιος ο ρόλος του γονιού. Αν ο ίδιος διαβάζει στο σπίτι, επηρεάζει το παιδί. Αλλά και στα πρώτα χρόνια της επαφής του παιδιού με το βιβλίο όταν του διαβάζει η μητέρα ή ο πατέρας του, ο τρόπος διαβάσματος, το χρώμα της φωνής, ο τονισμός, φτιάχνουν εικόνες που το παιδί δεν θα ξεχάσει. Αν δεν αγαπήσει ο ίδιος ο γονιός το βιβλίο, τότε δύσκολα θα το αγαπήσει και το παιδί».
Κάτι που παρατηρεί ο έμπειρος βιβλιοπώλης είναι πως η ανάγνωση από μικρές ηλικίες εμπλουτίζει το λεξιλόγιο των παιδιών, ενισχύει τη φαντασία τους και αυτόματα και τη σκέψη τους. «Το παραμύθι εξάπτει τη φαντασία του παιδιού, το βοηθάει να δημιουργήσει ένα δικό του κόσμο. Επίσης παρατηρώ ότι επειδή σε πολλά παλιά παραμύθια υπάρχει και η σκληρότητα και ο φόβος, αυτό βοηθάει τα παιδιά να νικήσουν και να απομυθοποιήσουν τους φόβους τους» τονίζει ο κ. Σκανδάλης.
Παρά την οικονομική κρίση η απήχηση του παιδικού βιβλίου παραμένει ψηλά. «Πέρα από το κλασσικά παραμύθια, έχουμε μια νέα γενιά παιδικών βιβλίων που δίνουν πολύ μεγάλη έμφαση στο μυστήριο. Οι περιπέτειες, οι ιστορίες με ανατρεπτικό τέλος και πολλά βιβλία με αστυνομικά κουίζ έχουν πολύ μεγάλη επιτυχία! Πάνω σε αυτή τη βάση δουλεύουν και πολλοί συγγραφείς και στην Ελλάδα. Είναι και αυτό ένα γνώρισμα της εποχής μας. Αυτά σε ό,τι αφορά τις παιδικές ηλικίες γιατί για τους εφήβους τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ. Η κατάσταση όπως είναι σήμερα με την κυριαρχία της οθόνης έχει επηρεάσει πιο πολύ τους εφήβους. Θέλει πολλή δουλειά και από εμάς τους βιβλιοπώλεις και από εσάς τους δημοσιογράφους για να κάνουμε τους εφήβους να έλθουν πιο κοντά στο βιβλίο. Αν έλθουν πιο κοντά, σίγουρα θα το αγαπήσουν…» καταλήγει ο κ. Σκανδάλης.
ΕΛΕΝΗ ΤΕΝΕΚΕΤΖΗ (Koukoubook): Τα βιβλία κάνουν τα παιδιά καλούς ακροατές
«Το παιδικό βιβλίο έχει μια μείωση στις πωλήσεις του αλλά όχι αποθαρρυντική», επισημαίνει η Ελένη Τενεκετζή από το βιβλιοπωλείο “Koukoubook” και υπογραμμίζει ότι η διαφορά από το παρελθόν είναι ότι πλέον οι γονείς ψάχνουν πολύ για το τι θα προσφέρουν στο παιδί τους.
«Αναζητούν καλές εκδόσεις και καλές ιστορίες και αυτό που βλέπω είναι ότι οι μαμάδες επικοινωνούν πλέον μεταξύ τους και συζητάνε γι’ αυτά τα θέματα», σημειώνει η κα Τενεκετζή και συμπληρώνει πως ναι μεν ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια για την αγορά ενός βιβλίου είναι οι απόψεις που ανταλλάσσουν οι γονείς, ωστόσο, ο τελικός κριτής είναι πάντα το παιδί.
«Το παιδί θα σε καθοδηγήσει για το αν και την επόμενη φορά θα πάρεις ένα παρόμοιο βιβλίο ή αν θα πρέπει να αλλάξεις κριτήριο. Σε κάθε περίπτωση πάντως τελευταία βγαίνουν πάρα πολύ ωραία παιδικά βιβλία και από Ελληνες αλλά και από μεταφράσεις που έχουν αλλάξει και την κρίση της μαμάς. Έτσι ενώ παλαιότερα επέλεγαν κάτι κλασικό ή πιο σίγουρο, για παράδειγμα τον Τριβιζά, τώρα ψάχνουν περισσότερο, αρχίζουν να εμπιστεύονται και τις δικές μας προτάσεις αλλά και το πιο σημαντικό ακούνε και εμπιστεύονται και το παιδί», τονίζει η κα Τενεκετζή.
Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλοί γονείς επιλέγουν βιβλία από όταν ακόμα τα παιδιά τους μετράνε λίγους μήνες ζωής. «Μας ρωτάνε πολλές φορές διστακτικά: “Να του διαβάζω;”. Και η απάντηση βέβαια είναι “ναι” γιατί το παιδί έτσι γίνεται καλός ακροατής, μαθαίνει να ακούει. Από εκεί και πέρα ένα παιδί που έρχεται σε επαφή με παιδικά βιβλία αποκτά κριτική σκέψη. Σε αυτό παίζει ρόλο και πώς δουλεύει ο γονιός το παιδικό βιβλίο. Αν δηλαδή κάνει κουβέντα μετά το διάβασμα με το παιδί τότε τα οφέλη είναι πολύ περισσότερα. Όμως ακόμα και μόνο ένα παραμύθι να του διαβάσεις του προσφέρει πολλά. Τροφοδοτεί τη φαντασία του, το βοηθάει να εκφράζεται καλύτερα αργότερα στον προφορικό και τον γραπτό λόγο. Επίσης, ένα παιδί που του διαβάζεις βιβλία από μικρό είναι πολύ πιθανό να γίνει ένας μαθητής που θα ακούει και θα παίρνει πράγματα από την παράδοση του μαθήματος.
Και βέβαια ένα παιδί που έρχεται σε επαφή με το βιβλίο είναι ένας μελλοντικός ενήλικος αναγνώστης».
