Καλό το συντακτικό, αλλά ας μην ξεχνάμε και τη γραμματική

Oποιος έχει ασχοληθεί με το προσφιλές αντικείμενο των αρχαίων ελληνικών, σίγουρα θα γνωρίζει ότι προκειμένου να μεταφράσει ορθά ένα κείμενο, θα του χρειαστούν εξίσου γνώσεις του συντακτικού και της γραμματικής.
Θα επικαλεστώ την υπομονή των φίλτατων αναγνωστών για μια σύντομη επανάληψη. Στο συντακτικό λοιπόν, μας ενδιαφέρει η σχέση της κάθε λέξης με τις υπόλοιπες της ίδιας πρότασης (π.χ. αν ένας όρος είναι υποκείμενο του ρήματος ή προσδιορισμός), ενώ στην γραμματική εστιάζουμε στη λέξη αυτή καθ’ αυτή (π.χ. εντοπίζουμε την πτώση, τον αριθμό και ούτω καθ’ εξής). Προκειμένου η διαφορά αυτή να γίνει ακόμα πιο κατανοητή  από τους μαθητές, συχνά χρησιμοποιώ την παρομοίωση με ένα άτομο.
Για παράδειγμα, αν μιλάμε για συντακτικό, τότε μας ενδιαφέρει αν κάποιος είναι αδελφός, θείος ή πατέρας κάποιου άλλου, ενώ αντιθέτως, στην περίπτωση της γραμματικής, ανελέητα και δίχως ίχνος συστολής, θα τον ανακρίναμε για το ύψος, τα κιλά του, ακόμα και τα ενδιαφέροντά του…
Αλλά γιατί να μην γίνουμε ακόμα πιο συγκεκριμένοι; Ας πάρουμε την περίπτωση του κύριου Χ. Και κατ’ αρχάς το συντακτικό του! Ο κύριος Χ είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Τους αγαπάει όλους πολύ και προσπαθεί να υπερβεί τις δυνάμεις του για να τους ευχαριστήσει. Πηγαινοφέρνει τα τέκνα σε αγγλογαλλικά και στίβο, πότε δεν ξεχνάει τα γενέθλια της γυναίκας του και την επέτειο γνωριμίας, αρραβώνα και γάμου τους. Κάθε ελεύθερη στιγμή, την αφιερώνει στην οικογένεια του. Διάβασμα των παιδιών τις καθημερινές και κοντινές εκδρομές τα ΣουΚου. Ο Κύριος Χ όμως, είναι ταυτόχρονα και ένας ιδιαίτερα ευσυνείδητος υπάλληλος. Πολλές φορές καταλήγει να εργάζεται -αγόγγυστα- υπερωρίες και κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να ευχαριστήσει το αφεντικό του και να διευκολύνει τους συναδέλφους του. Φυσικά δεν ξεχνάει και την πατρική του οικογένεια. Τηλεφωνεί συχνά στους γονείς και τα αδέλφια του ως καλός υιός και αδελφός και τους επισκέπτεται  όσο πιο συχνά του επιτρέπουν οι υποχρεώσεις του. Με τους παιδικούς του φίλους συναντιέται κάθε δεύτερη Τετάρτη για ουζάκι και καλαμπούρι..
Ας περάσουμε τώρα στη γραμματική! Ο κύριος Χ έχει ανοικτά καστανά μάτια, μέτριο ύψος και κοντεύει να πατήσει τα πενήντα. Έχει πάρει μερικά κιλά και δυσκολεύεται να ανέβει τις σκάλες του σπιτιού του. Οταν ξυρίζεται κάθε πρωί, αποφεύγει να κοιτάζει το πρόσωπό του στον καθρέπτη. Νιώθει τα χαρακτηριστικά του πρησμένα, αλλοιωμένα από την κούραση και τις πρώτες ρυτίδες. Και όμως, στα νιάτα του θεωρούνταν καρδιοκατακτητής. Καμιά φορά ο κύριος Χ σκέπτεται -όποτε δηλαδή έχει κάποια ελεύθερη στιγμή για να σκεφτεί- ότι θα ήθελε να κάνει κάτι και για τον εαυτό του. Να ξεκινήσει κάποιο χόμπι! Πάντα ήθελε να παίξει τένις. Όταν όμως το ανέφερε στη σύζυγό και φίλους, κάθε άλλο πάρα ενθαρρυντικοί του φάνηκαν. Κάποια βράδια τον πιάνει μια ταχυκαρδία που δεν λέει να περάσει. Φοβάται όμως, να πάει στο γιατρό.
Αν ο κύριος Χ τολμούσε να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του, θα έπρεπε να παραδεχτεί ότι δεν είναι και τόσο ευχαριστημένος με τη ζωή του. Οτι ενώ, φαινομενικά τα κάνει όλα σωστά, χαίρει εκτίμησης από την κοινωνία και είναι εντάξει σε κάθε υποχρέωσή του, κάτι του λείπει. Κάτι έχει χάσει από τον εαυτό του. Θα καταλάβαινε ίσως τότε, ότι έδωσε όλη του την ενέργεια στο συντακτικό, ξεχνώντας σχεδόν εντελώς ότι υπάρχει και η γραμματική. Χωρίς το ένα από τα δύο δεν μπορείς να κάνεις μια σωστή μετάφραση των αρχαίων. Χωρίς το ένα από τα  δύο δεν μπορείς να ζήσεις μια ολοκληρωμένη ζωή…
* Η Γιούλα Κανιτσάκη είναι Φιλόλογος