• «Oποιος γνωρίζει την τέχνη να εντυπωσιάζει τα πλήθη, γνωρίζει και να τα κυβερνάει»
(Gustave Le Bon, 1841-1931, “Η Ψυχολογία του όχλου”) (1)
Η ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ παραπάνω απλουστευτική ρήση του Γάλλου κοινωνιολόγου κρύβει το μυστικό μιας εκλογικής «νίκης» ή «ήττας»: ο λαϊκισμός βασίζεται στην εντύπωση, στο προσδοκώμενο όφελος από τον πολίτη· είναι προεκλογική ή άλλη υπόσχεση που εύκολα αναιρείται και δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Η μη πραγματοποίηση μιας υπόσχεσης προκαλεί, όχι μόνο δυσάρεστες καταστάσεις στις σχέσεις πολίτη κυβέρνησης, αλλά και αμετάκλητες ιδεολογικές μετατοπίσεις! Το πολιτικό ψέμα, όσο ωραία κι αν σερβίρεται, τόσο κακό τέλος έχει. Γιατί, η αλήθεια πονάει καθημερινά και το ψέμα καταστρέφει ζωές.
ΑΞΙΟΑΓΑΠΗΤΟ αλλά και μισητό είναι το επάγγελμα του πρωθυπουργού. Ενέχει δόξα και τιμές, προβολή και σπουδαιοφάνεια· παρέχει έντονη ζωή και πολλά ταξίδια· κρύβει συναντήσεις με ξένους ηγέτες, στις οποίες παρέχεται η ευκαιρία για συμμετοχή σε συμφωνίες (Ε.Ε.). Ένας πρωθυπουργός έχει περίλαμπρες νίκες, αλλά και χαώδεις ήττες…. Αν είναι ευφυής και ικανός, εμπνέει προσωπολατρία, πάθος, μυθοποίηση. Αλλά και μίσος στους αντιπάλους του, μέχρι διχασμού! Ο χαρακτηρισμός του «λαοπλάνου» εύκολα αποδίδεται σε κάποιον που λαϊκίζει. Και σήμερα δυστυχώς ο κόσμος έχει γεμίσει από ματαιόδοξους, κυνικούς, λαϊκιστές πρωθυπουργούς. Το φαινόμενο, κατά την άποψή μας, είναι απότοκο της συνεχιζόμενης φτωχοποίησης των μαζών στον πλανήτη και της ασίγαστης ελπίδας των πολιτών ότι κάποτε θα εκλεγεί στη χώρα τους ο πρωθυπουργός-Μεσίας που θα τους βγάλει από τη μιζέρια!
ΚΑΘΕ πρωθυπουργός υποτίθεται ότι εκλέγεται για να επιλύσει, με τη βοήθεια των συνεργατών του, τα τρέχοντα ή χρονίζοντα προβλήματα του λαού. Καλείται να αντιμετωπίσει καταστάσεις συγκρουόμενος με τα λεγόμενα συμφέροντα της διαπλοκής, ή ερχόμενος σε συνεννόηση με όμορα κόμματα. Δεν είναι σπάνια η αποπομπή από την κυβέρνηση ανίκανων ή προκλητικών στελεχών, ούτε και οι καιροσκοπικές μετακινήσεις βουλευτών. Όποιος πρωθυπουργός αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων ψεύτης, χωρίς κοινωνική παιδεία, χωρίς συναίσθηση της πραγματικότητας, γρήγορα εγκαταλείπεται από τους οπαδούς του.
ΕΝΑΣ σωστός πρωθυπουργός είναι έτοιμος, ή πρέπει να είναι έτοιμος, για κάθε έκτακτο γεγονός στο εσωτερικό της χώρας ή το εξωτερικό. Γι αυτό, προγραμματίζει συναντήσεις, δημιουργεί συμμαχίες με χώρες, με κοινά συμφέροντα, και αποφεύγει τα λάθη προηγούμενων κυβερνήσεων. Σέβεται το κοινό αίσθημα του λαού του (εφόσον «αφουγκράζεται» το λαό του), δεν υποκύπτει στις σειρήνες του κομματικού συμφέροντος και είναι πρωθυπουργός όλων. Αδιαφορεί για το πολιτικό κόστος, έχει ατομική και εθνική αξιοπρέπεια, μένει πιστός στις αρχές του ή παραιτείται. Κάνει συχνή αυτοκριτική. Δεν… αρρωσταίνει κι ούτε δημιουργεί παρακράτος!
Η ΣΙΩΠΗ, όταν πρέπει, τον κοσμεί, επειδή κάθε κουβέντα του πολλαπλασιάζεται, διογκώνεται, διαστρεβλώνεται ή παρεξηγείται. Ο οποιοσδήποτε νέος πρωθυπουργός οφείλει να είναι βαθύς γνώστης της ιστορίας του τόπου του, επειδή το αύριο στηρίζεται στο σήμερα και το σήμερα στο χθες: δεν δικαιολογούνται ιστορικά λάθη που συνήθως καταλήγουν σε εθνικές τραγωδίες. Ένας σωστός πρωθυπουργός γίνεται αποδεκτός από όλους, όταν δεν κατέχεται από κομματικές «ιδεοληψίες», αυταπάτες και διχαστικές αντιλήψεις. Δεν μιμείται προγενέστερούς του. Παραμένει ο εαυτός του, χωρίς να υποκλέπτει συμπεριφορές ή ιστορίες άλλων. Δημιουργεί το δικό του στιλ (ύφος) και τη δική του ιστορία. Απολαμβάνει μόνος, ή σε στενό κύκλο, τις νίκες του, ενώ ο λαός χρεώνεται (και πληρώνει) τις αποτυχίες του.
ΜΙΛΑΜΕ για τα καλά του πρωθυπουργικού επαγγέλματος. Όμως δεν είναι πάντα έτσι. Οι δυσκολίες είναι ατέλειωτες, οι εξισορροπήσεις είναι δύσκολες, το απρόοπτο ελλοχεύει σε κάθε λεπτό, οι «πρωθυπουργικές ασθένειες» είναι σύνηθες φαινόμενο, ενώ κι ο πρωθυπουργικός «χρόνος» δεν έχει καμιά σχέση με αυτόν των απλών πολιτών. Η αποτελεσματικότητά του εξαρτάται εν μέρει κι από τις ικανότητες των συνεργατών του που πολλές φορές τον… χαντακώνουν με άστοχες δηλώσεις ή εμπλοκή σε σκάνδαλα, των οποίων όμως την «πολιτική ευθύνη» αναλαμβάνει αυτός ταυτιζόμενος έτσι ηθικά με αυτούς!
ΚΑΝΕΙΣ δεν είναι έτοιμος για το πρωθυπουργικό επάγγελμα, την δε απειρία ενός «νεόκοπου» πρωθυπουργού πληρώνει ολόκληρο το έθνος. Παραθέτουμε τις εμπειρίες δυο Γάλλων, πρώην πρωθυπουργών, για του λόγου το αληθές (Τα μέσα σε […] σχόλια είναι δικά μας):
-Ο Πιερ Μεσμέρ, (1972-1974), είχε ομολογήσει, μετά τη θητεία του: «Τίποτα δεν σε προετοιμάζει. Η εμπειρία των προκατόχων σου ουσιαστικά είναι άχρηστη». [Το «απροετοίμαστο» του πρωθυπουργικού αξιώματος έχει τονιστεί κι από τον συγγραφέα Robert Louis Stevenson (1850-1894). Το ζήσαμε έντονα κατά την κρίσης και εντονότερα την τελευταία τετραετία (2015-2019): οι πρωθυπουργικοί ερασιτεχνισμοί του κ. Τσίπρα και οι παλινωδίες των υπουργών του έπαιξαν άσχημα παιχνίδια με τον ψυχισμό και τις ζωές μας, αλλά και με την εθνική μας υπόσταση. Λέει ο Στήβενσον: “Politics is perhaps the only profession for which no preparation is thought necessary” =Η πολιτική είναι ίσως το μόνο επάγγελμα για το οποίο δεν θεωρείται αναγκαία καμιά προετοιμασία! Γι αυτό και υπάρχουν πολλά δράματα σε πολλές χώρες του κόσμου]
-Ο επίσης πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Μισέλ Ροκάρ (1988-1991) τονίζει την αλληλοεπίδραση πρωθυπουργίας και οικογένειας: «Ίσως να είχα πάρει διαζύγιο και χωρίς αυτή τη θέση, σίγουρα όμως επιτάχυνε τα πράγματα» [Ο ίδιος συνεχίζει συμπεραίνοντας: «Αν ξεκινούσα από την αρχή, δεν θα γινόμουν πολιτικός. Οι μοναδικοί άνθρωποι που θα ασχολούνται με την πολιτική στο μέλλον, θα είναι εκείνοι που αποτυχαίνουν στην επαγγελματική τους ζωή». Κι ο καθένας, ας βγάλει τα συμπεράσματά του.]
ΚΑΘΕ εποχή έχει τους ηγέτες που της αξίζουν. Σήμερα είναι αισθητή η έλλειψη χαρισματικών ηγετών σε παγκόσμιο επίπεδο. Περνούμε μια μακρόσυρτη μεταβατική περίοδο παρακμής, τόσο στην παγκόσμια οικονομία και το θεσμό της δημοκρατίας, όσο και στη βαθμιαία κλιματική αλλαγή. Η τελευταία, μαζί με τους εμφύλιους πολέμους, προκαλεί πολυπληθείς μετακινήσεις ανθρώπων που μάλλον θα διογκωθούν. Η τεχνολογία, τα fake news στο διαδίκτυο, το fb και η πληθώρα πληροφοριών αποτελούν φαινόμενα αυτοκαταστροφικά αφού χρησιμοποιούνται και ως «εργαλεία χαλιναγώγησης» ή κατεύθυνσης της βούλησης των λαών…
ΕΝΑΣ ιδανικός πρωθυπουργός θα ήταν ο μη πολιτικάντης: δηλαδή, εκείνος που θα εργαζόταν όχι για την επόμενη… τετραετία του, αλλά για τις επόμενες γενιές της χώρας βελτιώνοντας και τη μοίρα όλων των πολιτών της.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) «Το πιο διάσημο έργο του κοινωνιολόγου Γουσταύου Λε Μπον (Gustave Le Bon, 1841-1931) είναι “Η ψυχολογία των μαζών”, στο οποίο εξετάζει τη συμπεριφορά των όχλων. Στις μάζες επικρατεί η ανωνυμία, η δυνατότητα υποβολής και η μεταδοτικότητα των συμπεριφορών. Το μέλος του πλήθους είναι ένας κόκκος άμμου ανάμεσα σε πολλούς άλλους, που το παρασέρνει ο άνεμος. Τα συναισθήματα και τα βαθύτερα ένστικτα βγαίνουν στην επιφάνεια με τη βοήθεια της ανωνυμίας, αλλά και της –επί τούτου- καθοδήγησης των ηγετών, που είναι άνθρωποι της δράσης και όχι των λόγων και η δύναμη της θέλησής τους μόνο μπορεί να παρασύρει τη μάζα προς την κατεύθυνση που αυτοί θέλουν. Η μάζα καθίσταται συμπαγής όσο πιο φυλετικά ομοιογενής είναι. Η φυλή είναι η πιο σημαντική παράμετρος της συλλογικής συμπεριφοράς. Άλλοι παράγοντες, όπως η θρησκεία, μπορούν και αυτοί να παίξουν κάποιον βοηθητικό ρόλο…»
