Το ξέρατε ότι ο Φεβρουάριος είναι μήνας αφιερωμένος στην αποδοχή του σώματός μας; Με τούτη την αφορμή λοιπόν, καθώς και μια δράση που οργανώνουμε για να προάγουμε το σημαντικό αυτό θέμα, επέλεξα να μοιραστώ μαζί σας ένα περιστατικό που συνέβει πέρυσι σε ένα από τα παιδικά εργαστήρια που συντονίζει το BodyLove στα Χανιά και το οποίο με προβλημάτισε ΠΟΛΥ.
– “Οι χοντροί είναι κακοί! ” είπε δυνατά προς την ομήγυρη ένα κορίτσι 4 ετών.. Ύστερα σιωπή. Τα υπόλοιπα παιδιά του εργαστηρίου επεξεργάζονταν αυτό που μόλις ειπώθηκε και εγώ ως υπεύθυνη προσπαθούσα να βρω τρόπους να διαχειριστώ την τροπή που πήραν τα πράγματα καθώς διαβάζαμε ένα παραμύθι για την συμπεριληπτικότητα. Η άμεση διόρθωση, σκέφτηκα, δεν θα βοηθήσει μια πεποίθηση που έχει εντυπωθεί τόσο έντονα μέσα στο παιδικό μυαλό.. Οπότε είπα ας το διερευνήσουμε και ας δούμε πώς θα μας πάει.
– “Γιατί το λες αυτό Τόνια;”
Το κορίτσι δεν ήξερε τι να απαντήσει, απλά αναπαρήγαγε με τρόπο αρκετά κάθετο το μήνυμα που είχε δεχθεί μεγαλώνοντας. – “Για να σκεφτούμε τώρα όλοι μαζί… Ας σηκώσουν το χέρι όσοι αγαπούν πολύ, ΠΑΡΑ πολύ ένα άτομο που είναι σε μεγαλύτερο σώμα!”
Και τα 13 παιδιά σήκωσαν το χέρι τους. Το ένα για το μπαμπά του, το άλλο για τη μαμά, το άλλο για τη γιαγιά, το άλλο για την αγαπημένη δασκάλα κοκ. Το εργαστήρι ολοκληρώθηκε με τροφή για σκέψη για τα παιδιά και έντονους προβληματισμούς για εμένα..
● Γιατί να πιστεύει κάτι τέτοιο κάποιος; Γιατί τόσο κάθετα;
● Από τόσο μικρή ηλικία; Πώς είναι δυνατόν;
● Γιατί το πάχος να σχετίζεται με την αξία και την καλοσύνη κάποιου; Πώς προέκυψε μια τόσο στρεβλή αντίληψη;
● Ποια μηνύματα εσωτερικεύτηκαν για να συμβεί κάτι τέτοιο;
● Πού βρέθηκαν τα άδικα αυτά μηνύματα;
● Πώς θα νιώθει και τι σχέση θα έχει με το διαρκώς μεταβαλλόμενο γυναικείο σώμα η μικρή της ιστορίας μας καθώς θα μεγαλώνει;
Αυτό το περιστατικό ομολογώ πως με στοιχειώνει ακόμα… Το μοιράζομαι μαζί σας για να μπορέσω από τη μια να το τακτοποιήσω μέσα μου, από την άλλη για να ανοίξω την συζήτηση γύρω από την εικόνα σώματος, πόσο νωρίς τελικά μπορεί να σχηματιστεί και πόσο βαθύ αντίκτυπο μπορεί να έχει στην αυτο-αποδοχή αλλά και στην διατροφική υγεία κάποιου στην πορεία της ζωής του.
Τι εννοούμε όμως όταν λέμε εικόνα σώματος;
Η εικόνα του σώματος είναι το πώς σκεφτόμαστε και το τι νιώθουμε για το σώμα μας. Περιλαμβάνει πώς το αξιολογούμε στο μυαλό μας, το οποίο μπορεί να μην ταιριάζει με το πραγματικό σχήμα ή το μέγεθος του, αλλά και το πόσο επενδύουμε συναισθηματικά και νοητικά γύρω από αυτό. Η εικόνα του σώματος μπορεί να είναι θετική, ουδέτερη ή αρνητική και μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση προσωπικής αξίας κάποιου, της στάσης του σε σχέση με το κοινωνικό σύνολο καθώς και τη διατροφική συμπεριφορά του. Παιδιά που αποδέχονται το σώμα τους και κατανοούν πως η εμφάνιση δεν είναι το παν, σχηματίζουν γερά θεμέλια για καλή υγεία και ευημερία στην εφηβεία αλλά και στη ζωή τους αργότερα.
Αντίθετα, παιδιά που δεν αποδέχονται το σώμα τους, που έχουν λάβει το μήνυμα πως είναι σημαντικό να είμαστε εμφανίσιμοι και πως το παχύ δεν είναι αποδεκτό, μεγαλώνουν με μια μόνιμη αίσθηση υποβόσκουσας ανησυχίας, μειονεξίας και ντροπής. Τα συναισθήματα αυτά στην εφηβεία, όπου το άτομο θέλει να ανήκει και να αρέσει, αποκτούν μεγαλύτερη βαρύτητα και δημιουργούν έδαφος πρόσφορο για ακραίες συμπεριφορές ελέγχου του βάρους. Με απλά λόγια, η κακή εικόνα σώματος αποτελεί τη βάση και δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες εκδήλωσης κάποιας διατροφικής διαταραχής, πράγμα πολύ ανησυχητικό μιας και αυτές οι ψυχικές καταστάσεις μπορεί να δημιουργήσουν χρόνια προβλήματα υγείας και συχνά να οδηγήσουν σε πρόωρο θάνατο – οι διατροφικές διαταραχές είναι οι 2ες πιο θνησιγόνες ψυχικές παθήσεις μετά την εξάρτηση από οπιούχα ναρκωτικά!
Ως γονείς και ως κοινωνία μπορούμε με ποικίλους τρόπους να υποστηρίξουμε την εμπιστοσύνη και την αποδοχή των παιδιών προς το σώμα τους, αποτελώντας θετικό πρότυπο, γιορτάζοντας τη διαφορετικότητα του κάθε σώματος (συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας), δίνοντας θετική ανατροφοδότηση στα παιδιά για ποιότητες του χαρακτήρα τους και όχι τόσο της εμφάνισής τους και τέλος με το να διαχειριζόμαστε ορθά την έκθεσή τους στα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, όπου τα φίλτρα βελτίωσης αλλοιώνουν την πραγματική εμφάνιση του ανθρώπινου σώματος.
“Μα όλα αυτά τα κάνω!!!” Μου είπε η μαμά του κοριτσιού με μια κάποια απόγνωση, όταν της ζήτησα να μιλήσουμε.
Κατάλαβα λοιπόν, πως κάτι μας διαφεύγει και στη μετέπειτα έρευνα μου, διαπίστωσα πως τελικά υπάρχει κάτι ακόμα πολύ σημαντικό και έντονα σχετιζόμενο με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών γύρω από αυτό το θέμα. Και αυτό δεν είναι άλλο από τα παιδικά παραμύθια ! Αν πάρετε οποιοδήποτε παιδικό παραμύθι ο καλός της ιστορίας είναι πάντα όμορφος, λυγερός, αδύνατος. Μια όμορφη χωριατοπούλα, ένα όμορφο βασιλόπουλο, μια όμορφη νεράιδα κοκ. Όμορφη, όμορφη, όμορφη! Όμορφος, όμορφος, όμορφος! Ξανά και ξανά, να επαναλαμβάνεται η αξία της ομορφιάς και της εξωτερικής εμφάνισης ως προς το λεπτό συγκεκριμένα. Πώς να μην καταλάβει το παιδί και να μην πιστεύει ότι οι χοντροί είναι κακοί… Εδώ να πούμε πως και σε αρκετά παραμύθια ο κακός της ιστορίας απεικονίζεται συχνά σε μεγάλο σώμα (πχ η Ούρσουλα η κακιά μάγισσα που ξεγέλασε την Άριελ) και πως οι περισσότερες κούκλες έχουν εντελώς μη ρεαλιστικές αναλογίες σώματος.. Βομβαρδισμός λοιπόν μέσα από κατά τα άλλα αθώα μέσα..
Όταν οι κακοί της ιστορίας απεικονίζονται σε μεγαλύτερα σώματα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες προσλαμβάνουσες για το παιδικό μυαλό
Ελπίδα δίνουν τα ελάχιστα αλλά αυξανόμενα παραδείγματα κινουμένων σχεδίων και παιδικών παιχνιδιών που απεικονίζουν με μεγαλύτερο ρεαλισμό το ανθρώπινο σώμα. Πώς θα ήταν η Barbie αν είχε αναλογίες μιας πραγματικής γυναίκας
Όσον αφορά τα παραμύθια που διαβάζετε σπίτι, σας καλώ να δοκιμάσετε να αντικαταστήσετε τις λέξεις όπου χρειάζεται! Πώς θα ήταν άραγε αν όταν διαβάζοντας παραμύθια στα παιδιά αλλάζαμε τη λέξη όμορφη/ος με τη λέξη καμαρωτή/ος; Η υπόθεση της ιστορίας δεν θα άλλαζε, ωστόσο το μήνυμα που θα εσωτερικεύσει το παιδί σε σχέση με το τι είναι καλό, θα είναι τελείως διαφορετικό! Ο ήρωας της ιστορίας μας θα είναι καμαρωτός και καμαρωτοί και άρα θαρραλέοι, με αυτοπεποίθηση και ικανότητες μπορούμε να είμαστε όλες και όλοι, ανεξαρτήτως φύλου, ύψους, μεγέθους, διαφορετικότητας! Μικρή αλλαγή για μεγάλο όμως αντίκτυπο!
Ας βοηθήσουμε λοιπόν και με αυτό το κόλπο τα παιδιά μας να καλλιεργήσουν μια υγιή εικόνα σώματος! Θα τα βοηθήσει πολύ στην αυτο-αποδοχή τους, στην κοινωνικοποίησή τους, στην επιτυχία τους στη ζωή και θα τα προστατέψει σε μεγάλο βαθμό από τους πολύ επικίνδυνους δαίμονες των διατροφικών διαταραχών.
→ Εμείς, προσπαθώντας και έμπρακτα να συμβάλλουμε προς αυτή την κατεύθυνση, οργανώνουμε σε συνεργασία με την Παιδική Βιβλιοθήκη του δήμου Χανίων, ανάγνωση παιδικού παραμυθιού που γιορτάζει την διαφορετικότητα! Η δράση θα γίνει το Σάββατο 10 Φεβρουαρίου, ώρα 11:00, θα έχει δωρεάν είσοδο και απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5-10 ετών. Πέρα από την αφήγηση περιλαμβάνει βιωματικό παιχνίδι με παρατήρηση σε καθρέφτη, όπου κάθε παιδί θα έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει τι του αρέσει πάνω του, καθώς και τι το κάνει διαφορετικό και άρα μοναδικό!
* Η Γκλόρια Κωνσταντουδάκη είναι βιολόγος – Health Coach, Eating Disorders survivor και
Δημιουργός της BodyLove προσέγγισης στη διατροφή. Στην εργασία της εστιάζει
στην καταπολέμηση των διατροφικών διαταραχών και στον ελεύθερο χρόνο της
πειραματίζεται με συνταγές. Μάθετε περισσότερα για την προσέγγισή της στο bodylove.gr και στα social.
Συγχαρητήρια για το άρθρο σας !!!!