» Μία σύγχρονη Λαϊκή Όπερα του Δημήτρη Μαραμή
Πρεμιέρα σήμερα από το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης με τη σύγχρονη λαϊκή όπερα, Καπετάν Μιχάλης (Ελευτερία ή Θάνατος) του Δημήτρη Μαραμή, βασισμένη στο ομώνυμο εμβληματικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη.
Το νέο αυτό έργο του Δημήτρη Μαραμή, γραμμένο στη μορφή του μουσικού θεάτρου, βασίζεται στο πρωτότυπο κείμενο του συγγραφέα.
Η παραγωγή πλαισιώνεται από καταξιωμένους ερμηνευτές του λυρικού θεάτρου και του έντεχνου τραγουδιού και για την υλοποίησή της συνδράμουν σημαντικοί καλλιτεχνικοί συντελεστές. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Με την ευκαιρία της πρεμιέρας του έργου, τα “Χανιώτικα Νέα” μίλησαν με τον Δημήτρη Μαραμή και για την εμπειρία του με τη δημιουργία της σύγχρονης αυτής όπερας.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
•Πως προέκυψε η ιδέα της δημιουργίας της σύγχρονης όπερας βασισμένης σε αυτό το αριστούργημα του Ν. Καζαντζάκη;
«Οι δημιουργικές μου επιλογές δεν γίνονται καθόλου τυχαία. Ακολουθείται μία καθαρή πορεία, η οποία καθορίζεται από τις εκφραστικές μου ανάγκες. Ξεκίνησα με το πρώτο μεγάλης κλίμακας μουσικοθεατρικό μου έργο, τον Ερωτόκριτο, που το υλικό μου ήταν η μεγάλη ποίηση του Κορνάρου, η “μουσική” της κρητικής διαλέκτου και της ρυθμοποιΐας του ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου ενώ παράλληλα πειραματιζόμουν με μία νέα μουσική γλώσσα σε σχέση με την παραδοσιακή προσέγγιση. Ακολούθησαν οι Στοιχειωμένοι, που ήταν ξεκάθαρη πλέον η επαφή μου με τα συγγενικά κείμενα του Ερωτόκριτου, τις δημοτικές μας παραλογές: Το Γιοφύρι της Άρτας και Του Νεκρού Αδελφού, πάλι με ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο και συγκλονιστική ποίηση της προφορικής μας παράδοσης. Το επόμενο βήμα, λοιπόν, ήταν η πρόκληση ενός νεότερου κειμένου, ενός πεζού κειμένου, το οποίο όμως και πάλι θα είχε να κάνει με τον αυθεντικό και ανόθευτο λόγο, τους γυμνά ανθρώπινους και γήινους χαρακτήρες, το σχεδόν πρωτόγονο αίσθημα, στοιχεία τα οποία με ενδιαφέρουν και υπήρχαν και στα προηγούμενα έργα μου. Ο Καπετάν Μιχάλης τα είχε όλα. Είναι ένα αριστούργημα της ελληνικής γραμματείας, έχει ακραίους χαρακτήρες, εσωτερική δραματουργία, φιλοσοφική και ψυχαναλυτική αναζήτηση μέσα από τις απόλυτα ανθρώπινες ανάγκες των ηρώων που πλάθει ο συγγραφέας. Μαζί με την Αναφορά στο Γκρέκο, είναι αυτοβιογραφικό κείμενο και το υλικό του Καζαντζάκη ήταν οι παιδικές του αναμνήσεις και ο πατέρας του.
•Συναντήσατε δυσκολίες στη μεταφορά του μυθιστορήματος σε λαϊκή όπερα;
Δύο χρόνια σκληρής μελέτης, έρευνας και εργασίας, ταξίδια στην Κρήτη, επικοινωνία με κρητικούς σε καφενεία και ταβέρνες, μία μεγάλη δημιουργική πρόκληση. Καταρχάς, μελοποιείται μεγάλο μέρος του πεζού κειμένου. Των αυτούσιων, πρωτότυπων διαλόγων του έργου του Καζαντζάκη. Υπάρχουν οι εμβόλιμοι στίχοι του ποιητή Σωτήρη Τριβιζά, οι οποίοι βοηθούν στη σύνθεση χορικών και κανονικών τραγουδιών. Με την παράδοση του έργου στη σκηνοθέτη Έφη Θεοδώρου, υπήρξε δημιουργική συνεργασία πάνω στη δραματουργική εξέλιξη του έργου και κυρίως προς τη σκηνική του δομή. Η ψυχή όμως της ανάστασης μίας παρτιτούρας είναι οι εξαιρετικοί ερμηνευτές του, για τους οποίους είμαι περήφανος. Οι δύο συγκλονιστικοί οπερετικοί βαρύτονοι Τάσος Αποστόλου (Καπετάν Μιχάλης και Χάρης Ανδριανός (Καπετάν Πολυξίγκης), ο πάντα μοναδικός Θοδωρής Βουτσικάκης (Νουρήμπεης/Αγγελική Τουμπανάκη, Χριστίνα Μαξούρη, Fide Koksal. Δεν θα αφήσω όμως εκτός αναφοράς και τους άλλους πέντε, πολυτάλαντους, λυρικούς ερμηνευτές του έργου, τους αγαπημένους μου: Βασίλη Δημακόπουλο, Νίκο Ζιάζιαρη, Ιωάννη Κοντέλλη, Χρήστο Ραμμόπουλο και Μαρίνο Ταρνανά. Φυσικά η έκπληξη της Κρήτης που είναι η Ορχήστρα Νέων Κρήτης, υπό την μπαγκέτα του Μίλτου Λογιάδη. Ωστόσο σίγουρα δεν μπορώ να αναφέρω εδώ και άλλους τόσους σημαντικούς συντελεστές που συμμετέχουν στην ομάδα, όπως η βοηθός μαέστρου Μάτα Κατσούλη αλλά και άλλους τόσους.
•Τι να περιμένει ο θεατής που θα παρακολουθήσει την παράσταση;
Είναι ένα έργο απαιτήσεων και από εμάς αλλά και από τους θεατές φυσικά. Είναι όντως όπερα, είναι όντως μία λαϊκή όπερα. Μέσα στη μουσική γλώσσα περιέχει λαϊκούς δρόμους-κλίμακες που έχουν χρησιμοποιήσει ρεμπέτες και παραδοσιακοί μουσικοί, αλλά και κλασικές κλίμακες που έχει γράψει ο Βέρντι. Εχει αρώματα ανατολής, όπως τα δύο αργά τσιφτετέλια της Εμινέ Χανούμης, αλλά και τους αμιγώς οπερατικούς διαλόγους του Καπετάν Μιχάλη με τον Καπετάν Πολυξίγκη. Επειδή μελοποιείται πεζός λόγος, υπάρχουν στιγμές μουσικής ασυμμετρίας, ενώ με τους στίχους του Τριβιζά ακούγονται και καθαρά τραγούδια-άριες. Είναι μία κρητική όπερα, καθώς εμπεριέχονται τα χρώματα της κρητικής μουσικής, με τη συμμετοχή στη λύρα του Στέλιου Πετράκη.
•Σε συνέντευξή σας είχατε πει ότι «με τον Καπετάν Μιχάλη πλέον οδηγούμαι σε κάτι που είναι πιο κοντά στον σύγχρονο Κρητικό, γιατί Καπετάν Μιχάληδες υπάρχουν τριγύρω μας, όπως και Ζορμπάδες». Τι είναι αυτό που αναδεικνύεται τελικά μέσα από τις πτυχές του επικού μυθιστορήματος του Καζαντζάκη;
Ο Καπετάν Μιχάλης για μένα είναι ένας υπεραισθηματικός άντρας που ποτέ δεν επιτρέπει στον εαυτό του να αποκαλύψει τα αισθήματα του. Αμύνεται, μάχεται, αγωνίζεται να απελευθερωθεί. Παλεύει με τον δαίμονα-έρωτα που έχει δηλητηριάσει το αίμα του, παλεύει με όλους τους δαίμονες. Αυτό υπάρχει γύρω μας. Μπορεί κι εγώ να είμαι έτσι. Με συγκινεί αυτή η συστολή στη λάβα μέσα του ή μέσα μου. Το βιώνω, το ζω, το έχω ζήσει. Μπορεί να συναντήσω και απόψε τον Καπετάν Μιχάλη στη Χάληδων. Πίνω μαζί του μία ρακή. Στην υγειά σας.
