Ο καρκίνος του προστάτη προσβάλλει έναν στους οκτώ άνδρες κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ωστόσο η επίπτωσή του αυξάνεται με την ηλικία, κυρίως μετά τα 50 έτη.
Έτσι, ανιχνεύεται σε 1 στους 456 άνδρες πριν από την ηλικία των 50 ετών, σε 1 στους 54 στις ηλικίες 50-59 ετών, σε 1 στους 19 στις ηλικίες 60-69 ετών και σε περισσότερους από 1 στους 11 στις ηλικίες άνω των 70 ετών. Το σχεδόν 60% όλων των περιστατικών εντοπίζεται σε άνδρες άνω των 65 ετών.
«Παρότι είναι τόσο συχνός, δεν είναι αναπόφευκτος. Αν και κανένας δεν μπορεί να αλλάξει το φύλο, την ηλικία ή το οικογενειακό ιστορικό του, υπάρχουν αρκετές συνήθειες του τρόπου ζωής, οι οποίες μπορεί να δράσουν προστατευτικά», επισημαίνει ο Χειρουργός-Ουρολόγος δρ Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και τ. διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Κοργιαλένειου-Μπενάκειου Νοσοκομείου ΕΕΣ, ο οποίος εξηγεί ποιες είναι οι συνήθειες αυτές και τι έχουν δείξει οι έως τώρα μελέτες.
1. Μειωμένη κατανάλωση λιπαρών, κυρίως ζωικής προέλευσης. Τα πολλά κορεσμένα λιπαρά από κρέας και προϊόντα κρέατος έχουν σχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως προστατικού καρκίνου. Το ίδιο και τα τρανς λιπαρά που προέρχονται κυρίως από τα μερικώς υδρογονωμένα λίπη που προστίθενται σε επεξεργασμένα τρόφιμα του εμπορίου (π.χ. μπισκότα, κέικ, προτηγανισμένες πατάτες, ορισμένα κατεψυγμένα τρόφιμα, ντόνατς κ.λπ.).
Στη θέση τους να προτιμάτε μέτριες ποσότητες από πιο υγιεινά λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα από ψάρια, καρύδια και σπόρους.
2. Αυξημένη πρόσληψη λαχανικών. Στόχος σας πρέπει να είναι η κατανάλωση ποικιλίας από λαχανικά, με έμφαση στα σκουροπράσινα, φυλλώδη είδη. Τα σταυρανθή λαχανικά, λ.χ., όπως το μπρόκολο και το κουνουπίδι, περιέχουν την ισχυρή αντικαρκινική ουσία σουλφοραφάνη.
Μερικές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι το λυκοπένιο μπορεί να επιβραδύνει την ανάπτυξη των καρκινικών προστατικών κυττάρων. Το λυκοπένιο είναι μία αντιοξειδωτική ουσία που υπάρχει σε αφθονία κυρίως στις μαγειρεμένες ή επεξεργασμένες τομάτες.
3. Συστηματική κατανάλωση οσπρίων και σόγιας. Μελέτες έχουν δείξει ότι δύο-τρεις μερίδες οσπρίων την εβδομάδα σχετίζονται με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Ο κίνδυνος μειώνεται κατά σχεδόν 4% για κάθε 20 γραμμάρια οσπρίων που καταναλώνονται ημερησίως.
Όσον αφορά την σόγια, μερικά προϊόντα της ενδέχεται να είναι πιο προστατευτικά από άλλα. Συνδυασμένη ανάλυση (μετανάλυση) προγενέστερων μελετών έδειξε ότι ωφελούν τους άνδρες περισσότερο τα προϊόντα της που δεν έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το τόφου, το γάλα σόγιας και τα φασόλια σόγιας edamame.
4. Τακτική κατανάλωση πράσινου τσαγιού. Το τσάι γενικώς περιέχει συστατικά με αντικαρκινικές ιδιότητες, που επηρεάζουν την ανάπτυξη και εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων του προστάτη. Μερικές μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι ειδικά το πράσινο τσάι ενδέχεται να ασκεί προστατευτική δράση στους άνδρες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν τη νόσο (π.χ. λόγω οικογενειακού ιστορικού).
5. Αποφυγή της υπερκατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων. Πολλές μελέτες έχουν συσχετίσει τα πολλά γαλακτοκομικά, κυρίως το γάλα, με αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου του προστάτη και ίσως με ταχύτερη εξέλιξη και αυξημένη θνησιμότητα. Πιο ισχυρά, όμως, είναι τα στοιχεία που συσχετίζουν το πλήρες γάλα με τον προστατικό καρκίνο. Γι’ αυτό τον λόγο συνιστάται να αποφεύγονται οι υπερβολές στην κατανάλωσή του.
6. Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους. Οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι άνδρες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως επιθετικού καρκίνου του προστάτη. Επιπλέον, η παχυσαρκία συσχετίζεται με χειρότερες εκβάσεις (π.χ. αυξημένες υποτροπές, μεγαλύτερη θνησιμότητα) του καρκίνου αυτού.
Η παχυσαρκία επηρεάζει την έκκριση πολλών ορμονών και αυξητικών παραγόντων, μερικοί από τους οποίους ευνοούν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Προκαλεί επίσης χαμηλού βαθμού χρόνια φλεγμονή στο σώμα, η οποία ασκεί παρόμοια δράση.
7. Συστηματική γυμναστική. Η τακτική άσκηση συμβάλλει στην απόκτηση και διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, μειώνει τη φλεγμονή στο σώμα και βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Και οι τρεις αυτές επιδράσεις προστατεύουν από τον καρκίνο. Συνιστάται τουλάχιστον μισή ώρα γυμναστικής τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
8. Αποφυγή του καπνίσματος. Το κάπνισμα προκαλεί πολλές μορφές καρκίνου, αλλά δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο οι καπνιστές με καρκίνο του προστάτη, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο υποτροπής. Έχουν επίσης αυξημένες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας του καρκίνου.
9. Φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνδρες με έλλειψη βιταμίνης D διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν καρκίνο του προστάτη. Αν, εξάλλου, άνδρες με φυσιολογική βιταμίνη D εκδηλώσουν τη νόσο, τείνουν να αναπτύσσουν λιγότερο επιθετικό καρκίνο και έχουν χαμηλότερη θνησιμότητα.
Έχει επίσης βρεθεί ότι η συχνότητα του καρκίνου του προστάτη είναι υψηλότερη στις περιοχές με λιγότερη ηλιοφάνεια. Η βιταμίνη D παράγεται κυρίως από τον ανθρώπινο οργανισμό όταν το δέρμα εκτίθεται στον ήλιο. Καλές διατροφικές πηγές της είναι τα ιχθυέλαια, τα λιπαρά ψάρια και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα.
10. Συχνό σεξ. Αρκετές μελέτες έχουν συσχετίσει την συχνή εκσπερμάτιση με μειωμένο κίνδυνο αναπτύξεως καρκίνου του προστάτη. Μία από αυτές πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και έδειξε πως η εκσπερμάτιση περισσότερες από 20 φορές τον μήνα σχετίζεται με 20% λιγότερες πιθανότητες προστατικού καρκίνου. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η συχνή εκσπερμάτιση δρα προστατευτικά, επειδή απομακρύνει επιβλαβείς ουσίες από τον προστάτη.
