Αποκριά, η περίοδος που αναβιώνουν έθιμα και παραδόσεις πολλές από τις οποίες έχουν την αφετηρία τους ακόμη και στην περίοδο των ελληνιστικών χρόνων.
Καλύβες, Κίσσαμος, Παλαιόχωρα και φυσικά τα Χανιά είναι πόλεις που κρατούν ζωντανή μια παράδοση ετών, αναβιώνοντας έθιμα που διακωμωδούν, δρώμενα που ανακαλούν στη μνήμη στιγμές από το παρελθόν, παραδόσεις που συνδέονται με ιστορικές μνήμες των τοπικών κοινωνιών. Ολος ο νομός Χανίων γίνεται μια γιορτή που συμμετέχουν άνθρωποι κάθε ηλικίας έχοντας την ευκαιρία να ζήσουν στιγμές χαράς και ψυχαγωγίας, ως μια διέξοδος από την πεζή και ίσως δύσκολη καθημερινότητα.
Οι “διαδρομές” παρουσιάζουν τα καθιερωμένα Καρναβάλια της Αποκριάς που γιορτάζονται στο νομό Χανίων, αύριο Κυριακή στη Σούδα το “Χανιώτικο Καρναβάλι”, το Σάββατο 29 Φεβρουαρίου το “Παλιοχωρίτικο καρναβάλι” καθώς και την Κυριακή 1 Μαρτίου στις Καλύβες Αποκορώνου, το “Καλυβιανό καρναβάλι” και στην Κίσσαμο, το “Κισαμμίτικο καρναβάλι”.
Οι “Πολυτεχνίτες” της Κισάμου
Από τις 7 το απόγευμα, μια ομάδα σε διαρκή κίνηση. Αλλος κόβει, άλλο βάφει, άλλος τρίβει, άλλος σχεδιάζει, όλοι μαζί συναποφασίζουν και όταν βραδιάσει για τα καλά η ομάδα θα γίνει ένα γύρω από ένα τραπέζι πίνοντας το κρασάκι και τσιμπολογώντας. Η ομάδα “Πολυτεχνίτες” είναι μια από τις 20 που μετέχουν στο Κισαμίτικο καρναβάλι. Αποτελείται από ανθρώπους όλων των ηλικιών που τους συνδέει ότι είναι επαγγελματίες τεχνίτες. Στο εργαστήριο τους στα Νοπήγεια το φετινό άρμα με θέμα τα “Στρουμφάκια” έχει πάρει ήδη μορφή καθώς οι εργασίες έχουν συμπληρώσει 25 ημέρες. “Ψυχή” της ομάδας ο Γιώργος Φαντάκης εδώ και 14 χρόνια. «Γιατί ασχολούμαι κάθε χρόνο; Για την παρέα, τη διασκέδαση, το χαβαλέ. Καταβάλλουμε πολύ κόπο, μας τρώει πολύ χρόνο αλλά μας αρέσει, περνάμε ωραία και κάνουμε τις παρέες μας» λέει ο Γιώργος που υπολογίζει ότι φέτος το άρμα θα έχει πάνω από 60 άτομα. Ολο το άρμα είναι χειροποίητο, δουλεμένο από τα ίδια τα παιδιά. Αυτή είναι η μεγαλύτερη χαρά για τους ίδιους και η μεγαλύτερη όμως δυσκολία. «Το πρωί είμαστε στη δουλειά μας και το απόγευμα αντί να ξεκουραζόμαστε είμαστε εδώ και φτιάχνουμε, κόβουμε. Μας αρέσει βέβαια, επομένως είναι μια ευχάριστη δυσκολία» εξηγεί.
Παρών στα 14 χρόνια της ομάδας και ο Ανδρέας Γρηγοράκης.«Συμμετέχοντας εδώ “κλέβουμε μια του χάρου”. Περνάμε καλά, κάνουμε το κέφι μας, φτιάχνουμε παρέες και με ορισμένους περνάει ένας χρόνος για να βρεθούμε πάλι στις προετοιμασίες του επόμενου καρναβαλιού. Η προετοιμασία μπορεί να έχει τον κόπο της αλλά παράλληλα το ευχαριστιέσαι, περνάς καλά» είναι τα λόγια του.
«Συμμετέχοντας στην όλη διαδικασία του καρναβαλιού, ξεφεύγει λίγο από την καθημερινότητα» λέει ο Γιάννης Τσιριωτάκης, που πιστεύει ότι το βασικό “όπλο” της ομάδας είναι πως «επειδή είμαστε όλοι διάφοροι τεχνίτες δεν αντιμετωπίζουμε κανένα πρόβλημα. Αδυναμία; Να πω μόνο ότι ο χρόνος που μας πιέζει γιατί μπορούμε να δουλεύουμε μόνο τα βράδια. Ομως από τη στιγμή που το κάνεις με κέφι και μεράκι…»
Πιο νέος ηλικιακά της παρέας ο Γιάννης Χαιρετάκης. «Είχαμε δει το άρμα το “Ελληνυδρείο” που είχαν κάνει μια φορά τα παιδιά, εντυπωσιάστηκα από τη δουλειά που έγινε και την επόμενη χρονιά αποφάσισα να γίνω μέλος της. Για μένα καρναβάλι είναι παρέα και φιλία πάνω από όλα» λέει χαρακτηριστικά, ενώ ο Γιάννης Κοντοπυράκης θυμάται πως βρέθηκε στην ομάδα «γιατί με παρέσυραν τα ίδια τα παιδιά και η αλήθεια είναι πως όποιος έλθει στην ομάδα δεν ξαναφεύγει! Περνάμε τόσο καλά, δουλεύουμε τόσο ωραία, το χαιρόμαστε τόσο πολύ, όσα προβλήματα και να έχουμε τα ξεχνάμε όλα, λειτουργεί πολύ καλά σε εμάς το καρναβάλι».
Μια 5ετία μέλος της ομάδας ο Νίκος Λεφάκης «και η προετοιμασία και η παρέλαση είναι μια μοναδική γιορτή. Είναι η μοναδική γιορτή που βλέπεις τόσο κόσμο να είναι ευδιάθετος και να χαμογελάει. Ολη η πόλη γίνεται ένα γλέντι για αυτό και το Κισαμίτικο καρναβάλι κάθε χρόνο γίνεται και καλύτερο».
Από το ξεκίνημα της προσπάθειας και ο Αρτέμης Φανουργιάκης. «Το νιώθουμε τόσο πολύ που ζητάμε και ένα… καλοκαιρινό καρναβάλι για να είμαστε σε συνεχή κίνηση» τονίζει και συμπληρώνει πως «η όλη προετοιμασία που κάνουμε αξίζει πολύ. Πρώτα βρίσκουμε το θέμα, το κουβεντιάζουμε πολύ ώστε να είναι συμβατό και με τις δυνάμεις μας για το άρμα, αλλά και για τις στολές των μελών που θα πρέπει να είναι σε λογική τιμή».
Οι “Πολυτεχνίτες” μια από τις 20 ομάδες του Κισαμίτικου Καρναβαλιού, απευθύνει ανοικτό κάλεσμα σε όλο τον κόσμο να βρεθεί την 1η Μάρτη στην Κίσαμο. «Διασκέδαση μέχρι πρωίας, καλή διάθεση, και συμμετέχοντας “κλέβουμε μια του χάρου”» λένε τα μέλη της ομάδας.
Παλαιόχωρα: Καρναβάλι με τον… Τζόκερ!
Με νέες συμμετοχές καρναβαλιστών από όλη την Κρήτη θα πραγματοποιηθεί το καρναβάλι της Παλαιόχωρας, με την καθιερωμένη παρέλαση το Σάββατο 29 Φεβρουαρίου στις 6.30 το απόγευμα για 29η χρονιά!
Το θέμα της παρέλασης θα είναι ο Τζόκερ με αφορμή την ομώνυμη ταινία.
Το καρναβάλι εντάσσεται στο πλαίσιο τριήμερων εκδηλώσεων καθώς θα ακολουθήσουν την Κυριακή 1 Μαρτίου το κάψιμο του καρνάβαλου και την Δευτέρα 2 Μαρτίου τα κούλουμα στην παραλία Γραμμένου.
Στο μεταξύ, αύριο Κυριακή 23 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί το πρωί το κυνήγι του χαμένου θησαυρού και το βράδυ αναβίωση παλιών παιγνιδιών.
Οπως μας λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Παλιοχωρίτικου καρναβαλιού, Στέλιος Φιωτοδημητράκης, «πριν από 28 χρόνια περίπου τέθηκαν οι βάσεις για αυτό που σήμερα είναι τόσο γνωστό σε όλη την Κρήτη πια! Για το Παλιοχωρίτικο καρναβάλι ο λόγος, το οποίο σαν θεσμός πλέον σήμερα, στηρίχτηκε και εξακολουθεί να στηρίζεται στο μεράκι του ανθρώπου για δημιουργία και εφευρετικότητα, στη διάθεσή του για κέφι, για απόδραση από το άγχος που κυνηγάει τη ρουτίνα μας. Ετσι, τότε μια ομάδα νέων γυναικών δοκίμασαν να συντονίσουν και να οργανώσουν όλες τις παρέες που ήθελαν να κάνουν πράξη αυτό το μεράκι κι αυτή τη διάθεση, στο πλαίσιο των γιορτών την περίοδο του καρναβαλιού. Και τα κατάφεραν! Η μία παρέα έγινε δυο, οι δυο τρεις, οι τρεις τέσσερις και φτάσαμε λοιπόν, στο τώρα, να μιλάμε για χιλιάδες ανθρώπων που συμμετέχουν στις καρναβαλικές εκδηλώσεις!».
Ο ίδιος εξηγεί ότι «το 2014 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Παλιοχωρίτικου καρναβαλιού, ο οποίος απαρτίζεται από πενταμελές συμβούλιο και αριθμεί περίπου 70 μέλη. Ο καθένας συνεισφέροντας στο μέτρο των δυνατοτήτων του βάζει το λιθαράκι του, ώστε το καρναβάλι μας να μη μετατραπεί σε μια ακόμη εμπορευματοποιημένη διαδικασία, αλλά να κρατήσει τη ζωντάνια του, να μοιράσει και να μοιραστεί το κέφι του, να σκορπίσει το άρωμα του σε όποιον βρεθεί στον τόπο μας και να τον καλέσει να βάλει κι αυτός το δικό του χρώμα. Αυτό θέλουμε λοιπόν: μακριά από τη λογική του χρήματος, αλλά κοντά στη λογική του ανθρώπου, θέλουμε ο καθένας που θα σταθεί εδώ αυτές τις μέρες, να διώξει το άγχος, να σπάσει την αποξένωση που σήμερα βιώνουμε και να θυμηθεί πως η ζωή θέλει κέφι, χαρά, δημιουργία και συλλογικότητα».
Σύμφωνα με τον κ. Φιωτοδημητράκη, «αυτός είναι κι ο λόγος που φέτος μετράμε νέες συμμετοχές από όλη την Κρήτη! Η τόσων χρόνων δουλειά αποτυπώνεται στη θεαματική συμμετοχή νέων καρναβαλιστών. Κι αυτό είναι και το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε, πώς ο μόνος δρόμος για να ζήσει ο άνθρωπος είναι ζήσει ομαδικά, να συνεργάζεται με το διπλανό του. Για αυτό ακριβώς, οι στολές μας είναι χειροποίητες, δουλεμένες με όρεξη και μεράκι από μικρούς και μεγάλους.
Σκεπτόμενοι σα σύλλογος πως το χθες σχεδιάζει το αύριο, θα πραγματοποιήσουμε μια αναδρομή μέσω προτζέκτορα των καρναβαλικών εκδηλώσεων που έχουν μέχρι τώρα πραγματοποιηθεί, για να αναπολήσουμε το παρελθόν και να αντλήσουμε έμπνευση και πείρα για το μέλλον. Κι επειδή το μέλλον δεν είναι δουλειά μόνο των έμπειρων και οι πολιτιστικές δράσεις οφείλουν να αγγίζουν τα παιδιά, θα φιλοξενήσουμε για τους μικρούς μας φίλους ένα απ’ τα καλύτερα λουνα παρκ της Κρήτης». Καταλήγοντας ο ίδιος κάλεσε τον κόσμο «σε ένα όμορφο τριήμερο γεμάτο κεφι και εκπλήξεις, ζωντάνια και χαρά! Χαρά που προκύπτει από τη συλλογική μας δουλειά, από την εθελοντική μας προσφορά!».
ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΟΥΔΑΣ : Μια γιορτή θεσμός για τα Χανιά
Εχοντας συμπληρώσει 27 χρόνια ως διοργάνωση το καρναβάλι της Σούδας αποτελεί θεσμό όχι μόνο για την ευρύτερη περιοχή του λιμανιού αλλά και για όλα τα Χανιά. Μια γιορτή που χρόνο με τον χρόνο μεγαλώνει, καθώς οι παλαιότεροι παραδίδουν τη σκυτάλη στους νεότερους.
Ο χρόνος από την έναρξη της μεγάλης παρέλασης για το φετινό καρναβάλι που θα πραγματοποιηθεί αύριο Κυριακή 23 Φεβρουαρίου στις 3 το μεσημέρι στη Σούδα μετράει αντίστροφα και οι προετοιμασίες των ομάδων συνεχίζονται με πυρετώδεις ρυθμούς. «Η συμμετοχή φέτος πάει καλά και κάθε χρόνο αυξάνεται», σημείωσε ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Σούδας και μέλος του πολιτιστικού συλλόγου Δημήτρης Κλωθάκης.
Φέτος οι ομάδες που θα συμμετέχουν στη μεγάλη παρέλαση θα είναι 23, όπως μας είπε, ενώ θα κάνουν την εμφάνισή τους και νέα άρματα.
Κεντρική ιδέα του φετινού καρναβαλιού θα είναι ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας, μια και η Σούδα αποτελεί το μεγαλύτερο λιμάνι του Νομού αλλά και το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου.
«Το καρναβάλι για τη Σούδα είναι θεσμός. Είναι για εμάς η μεγαλύτερη γιορτή μας», επεσήμανε ο κ. Κλωθάκης και πρόσθεσε ότι συγχρόνως το καρναβάλι της Σούδας αποτελεί σημείο αναφοράς για όλα τα Χανιά.
ΧΑΡΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Η Ειρήνη Πατρουδάκη συμμετέχει για δεύτερη χρονιά στις καρναβαλικές προετοιμασίες. «Μου αρέσουν πολύ οι κατασκευές και το δημιουργικό κομμάτι των προετοιμασιών», τόνισε όταν τη ρωτήσαμε ποιοι είναι οι λόγοι που την έκαναν να συμμετέχει. Το κλίμα άλλωστε για τους καρναβαλιστές είναι ευχάριστο και παρεΐστικο, παρότι συνοδεύεται από το άγχος να είναι όλα έτοιμα για τη μεγάλη γιορτή. «Από τη φαντασία μέχρι την πράξη υπάρχει μια μεγάλη απόσταση που πρέπει να διανύσεις!», σχολίασε η Ειρήνη που τη συναντήσαμε στην ομάδα που δούλευε τον βασιλιά καρνάβαλο.
Ωστόσο, η πρόκληση για όλο καλύτερα και πιο εντυπωσιακά άρματα είναι συνυφασμένη με εκείνους που διαθέτουν εθελοντικά τον ελεύθερο χρόνο τους για να πετύχουν οι εκδηλώσεις.
ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΑΠΟΔΡΑΣΗ
Το καρναβάλι για όσους συμμετέχουν είναι μια απόδραση από την καθημερινότητα. Η Αρετή Τριανταφύλλου συμμετέχει για πρώτη χρονιά στο καρναβάλι της Σούδας ακολουθώντας την παρέα της. «Είναι ωραία διαδικασία, αλλά έχει και το άγχος της. Βασικά, πάντως, το καρναβάλι είναι μια ευκαιρία για να ξεδώσει ο κόσμος. Δίνει χαρά», σημείωσε, ενώ πρόσθεσε ότι το καρναβάλι της Σούδας είναι εκτός των άλλων και μια γιορτή που ενώνει όλα τα Χανιά αλλά και κρατάει τους Χανιώτες στον τόπο τους αντί να αναζητήσουν τη διασκέδαση σε άλλες πόλεις.
Εδώ και 4 χρόνια συμμετέχει στο καρναβάλι της Σούδας ο Κυριάκος Τζανεράκης. «Ξεκίνησε με τις ομάδες της γειτονιάς που συμμετείχαν και σιγά-σιγά άρχισα να ασχολούμαι και με τα υπόλοιπα άρματα», επεσήμανε καθώς έκανε ένα διάλειμμα από την εργασία που είχε αναλάβει.
Για τον Κυριάκο το δημιουργικό κομμάτι της όλης προετοιμασίας αποτελεί ένα έξτρα κίνητρο για συμμετοχή στη γιορτή. Το σημαίνει για τη Σούδα καρναβάλι τον ρωτήσαμε: «Ομορφη παρέα και καλό κρασί!», απάντησε χαμογελώντας.
ΟΛΗ Η ΠΟΛΗ ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ
Παλιά καραβάνα στο καρναβάλι ο Αντρέας Αγγελής δίνει το “παρών” από το 2014. «Οσο περνάνε τα χρόνια συμμετέχουν και πιο πολλοί», σχολίασε και πρόσθεσε ότι το βασικότερο κίνητρο για όσους συμμετέχουν είναι η παρέα.
«Το καρναβάλι είναι μια ευκαιρία να μαζευτεί όλη η νεολαία μαζί και βοηθήσουμε όλοι μας για να γίνει κάτι όμορφο στον τόπο μας», επεσήμανε, ενώ στην ερώτησή μας αν παρατηρεί κάποια αλλαγή μέσα στα χρόνια που συμμετέχει σημείωσε: «Κάθε χρόνο συμμετέχουν και πιο πολλοί. Οι μικρότεροι ακολουθούν τους μεγαλύτερους και το καρναβάλι δυναμώνει, γίνεται καλύτερο και πιο όμορφο. Παράλληλα βέβαια το καρναβάλι αναδεικνύει και τη Σούδα».
Πηγαίνοντας στη δεύτερη αποθήκη που γίνονται οι προετοιμασίες για το καρναβάλι της Σούδας συναντήσαμε τα μέλη της ομάδας “Χαρμάνια”. Αρχηγός της ομάδας η Μαρία Μπυράκη που βρίσκονταν εν ώρα εργασίας: «Συμμετέχουμε με μια μικρή διακοπή τώρα και 7 χρόνια. Μας αρέσουν τα καρναβάλια!», ανέφερε γελώντας. Για την ίδια, ως εκπαιδευτικός, το καρναβάλι είναι και μια ευκαιρία ώστε τα παιδιά με τους δασκάλους τους να δεθούν περισσότερο. Στην ερώτησή μας τι σημαίνει καρναβάλι για εκείνη, η Μαρία απάντησε χωρίς δισταγμό: «Γιορτή, παρέα, διασκέδαση, μεταμφίεση και ξέφρενο πάρτι!». Στοιχεία που μαζί με τη δημιουργικότητα, το κέφι και τη ζωντάνια χαρακτηρίζουν τα “Χαρμάνια”, όπως μας είπε καταλήγοντας.
Καλυβιανό Καρναβάλι: 66 χρόνια ιστορίας
Εξήντα έξι ολόκληρα χρόνια κλείνει φέτος το Καλυβιανό Καρναβάλι στον Αποκόρωνα, που από το 1954 κρατά ζωντανή μια παράδοση ετών. Φέτος οι αποκριάτικες εκδηλώσεις και τα άρματα που θα συμμετέχουν στην παρέλαση της Κυριακής 1ης Μαρτίου (στις 2 το μεσημέρι) θα είναι πλουσιότερες από ποτέ.
Οι Καλυβιανοί εργάζονται πυρετωδώς για την κατασκευή των αρμάτων που θα παρουσιάσουν αντλώντας έμπνευση από την Πολιτική, την Οικονομική επικαιρότητα αλλά και την καθημερινή μας ζωή. Ο Αντικαπνιστικός Νόμος, οι φόροι στα νοικοκυριά αλλά και στους αγρότες, είναι μόνο λίγα από τα θέματα που σατιρίζουν στο φετινό τους καρναβάλι που υπόσχεται άφθονες στιγμές πηγαίου γέλιου. Την παρουσίαση του καρναβαλιού έχει αναλάβει η Χανιώτισσα τραγουδίστρια Βάλια Αλεξίου.
Οπως μας είπε η Εύα Κουμανδράκη η οποία συντονίζει την Καρναβαλική επιτροπή και που αυτές τις μέρες βρίσκεται σε πυρετώδεις ετοιμασίες, ο αριθμός αρμάτων και πεζοπόρων υπολογίζεται στα 12+. Ωστόσο υπάρχουν ομάδες που κρατάνε την εμφάνιση του ως έκπληξη και εμφανίζονται τελευταία στιγμή.
«Η καρναβαλική επιτροπή αποτελείται από 4 άτομα αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει ένας ολόκληρος πυρήνας ατόμων από πίσω που βοηθάει όπου χρειάζεται. Η κάθε ομάδα είναι υπεύθυνη για το άρμα της όπου το κατασκευάζει μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια» εξηγεί η Εύα και προσθέτει: «Ο κόσμος που θα έρθει στις Καλύβες θα διασκεδάσει με την καρδιά του, γιατί τα θέματα του καρναβαλιού βασίζονται περισσότερο στην επικαιρότητα όπως η οικονομία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά, η κατάσταση των αγροτών που διαμαρτύρονται για καλύτερες τιμές στα προϊόντα τους και φυσικά θα υπάρχει πολύ σάτιρα για τους πολιτικούς μας. Βέβαια υπάρχουν και τα παιδιά, γι’ αυτό θα υπάρχουν και πιο παραμυθένια άρματα, βγαλμένα από τον κόσμο των παραμυθιών».
Μάλιστα, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών που θα επισκεφθούν το Καλυβιανό Καρναβάλι, οι διοργανωτές έχουν προνοήσει και θα υπάρχει ειδικό πάρκινγκ ώστε οι επισκέπτες να μην ταλαιπωρηθούν.
