Η Καστοριά δεν είναι εύκολη πόλη. Το κρύο είναι τσουχτερό, οι δρόμοι της είναι μπερδεμένοι και η λίμνη δεν σε βοηθάει στον προσανατολισμό. Πόσες φορές χάθηκα στα στενά της δρομάκια! Και κάθε φορά που ανακάλυπτα τη λίμνη και πίστευα ότι είχα βρει το δρόμο μου, συνειδητοποιούσα ότι βρισκόμουν μπροστά σε ένα ακόμη κομμάτι της που δεν είχα ξαναδεί. Μια τεράστια γυάλινη επιφάνεια, παγωμένη από το κρύο, καθρέφτης όλων, ακόμη και του επίμονου ήλιου, βρίσκεται σχεδόν κάθε στιγμή μπροστά μου. Σαν να κινούνται σχεδόν όλα γύρω της. Η λίμνη Ορεστιάδα έχει ανακηρυχθεί από το υπουργείο Πολιτισμού μνημείο φυσικού κάλλους. Η δε Καστοριά εισβάλλει σε αυτήν, χτισμένη στο διάσελο μιας χερσονήσου, ενώ οι δύο πλευρές της λίμνης που συναντά συνιστούν τη νότια και τη βόρεια παραλία. Αρκετοί ερασιτέχνες ψαράδες κάθονται στις ακτές της με το καλάμι στο χέρι, περιμένοντας με τις ώρες κάτι να τσιμπήσει. Και κάμποσοι άλλοι παίρνουν τα μικρά βαρκάκια και απομακρύνονται από τις ακτές για να ψαρέψουν. Ισως η καλύτερη βόλτα στην πόλη περιλαμβάνει περίπατο δίπλα στη λίμνη, κάτω από πλατάνια και οξιές και με το βλέμμα πάντα καρφωμένο στην υδάτινη επιφάνεια. Ο παραλίμνιος περίπατος φαίνεται να είναι το must της πόλης. Κορίτσια στην εφηβεία κάνουν ποδήλατο, ηλικιωμένοι κύριοι, τυλιγμένοι στα χοντρά παλτά τους, σταματάνε για να ξεκουραστούν στο παγκάκι, μαμάδες κυνηγούν τα μικρά τους, φωνάζοντας να απομακρυνθούν από το νερό, μικροπωλητές πωλούν χύμα φασόλια, ενώ Ρώσοι τουρίστες βγάζουν με ενθουσιασμό φωτογραφίες, φορώντας γούνινα καπέλα.
Η παλιά πόλη
Αφήνω τη λίμνη και χάνομαι (μεταφορικά και κυριολεκτικά) στην παλιά συνοικία της πόλης, το Ντολτσό. Δεκάδες αρχοντικά διαδέχονται το ένα το άλλο, άλλα ερειπωμένα και ένα βήμα πριν από την κατάρρευση και άλλα αναστηλωμένα και περήφανα. Χάρη σε αυτά τα αρχοντικά αλλά και στους περίπου 70 ναούς (βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς), η Καστοριά αποτελεί προορισμό για ιστορικούς και ερευνητές. Ο πλούτος της πόλης σε μνημεία δεν έχει εκτιμηθεί ακόμα στο σύνολό του. Οι επιστήμονες κυκλοφορούν ανάμεσα στα χαλάσματα, κοιτώντας με επιμονή τους τοίχους και ελπίζοντας να ξύσουν το σοβά και να αποκαλύψουν μια τεράστια τοιχογραφία. Ονειρεύονται να ανοίξουν μια παλιά υπόγεια πέτρα και να ανακαλύψουν παλιούς θησαυρούς και οικογενειακά φυλαχτά.
Η αναστήλωση των αρχοντικών γίνεται πάντα με σεβασμό στην παράδοση και την ιστορία του κτιρίου, με ειδικούς μελετητές, αρχιτέκτονες και διακοσμητές που γνωρίζουν τη μακεδονίτικη και ειδικά την καστοριανή αρχιτεκτονική. Μάλιστα, κάποια από τα αρχοντικά έχουν μετατραπεί σε παραδοσιακούς ξενώνες.
Η ιστορία της γούνας
Μαζί με τους θρησκευτικούς και ιστορικούς τουρίστες, η πόλη υποδέχεται και αρκετούς λάτρεις και επίδοξους αγοραστές γούνας, κυρίως Ρώσους. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού οι Ρώσοι νεόπλουτοι άρχισαν τα ταξίδια. Είναι και μια παράδοση που θέλει τους Ρώσους να ταξιδεύουν από τη μακρινή χώρα τους μέχρι αυτήν τη μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας μόνο και μόνο για τα ξακουστά γουναράδικά της.
Η ιστορία της γούνας στην Καστοριά μάς γυρνάει πίσω στον 16ο αιώνα. Από τότε και μέχρι περίπου τη δεκαετία του 1980, η πόλη πλούτιζε από την παραγωγή και την εμπορική εκμετάλλευσή της. Καραβάνια φορτωμένα ξεκινούσαν από την Καστοριά και διέσχιζαν όλη την Ευρώπη, διαμοιράζοντας τις πολύτιμες γούνες. Οι εμπορικοί οίκοι των Καστοριανών ανά τον κόσμο πλήθαιναν, οι γουναράδες γίνονταν πιο πλούσιοι και η φήμη της καστοριανής γούνας κατακτούσε όλο τον κόσμο. Τότε ήταν που άρχισαν να χτίζονται τα πλούσια αρχοντικά που χαρακτηρίζουν σήμερα την πόλη. Στο ισόγειο ήταν η κατοικία και πολλές φορές στον πρώτο όροφο λειτουργούσε το εργαστήριο σε μορφή οικοτεχνίας – αυτό τουλάχιστον ίσχυε για τους μικρούς παραγωγούς. Το αποκορύφωμα ήταν τη δεκαετία του 1970, όταν λειτουργούσαν 6.000 μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις στην περιοχή και απασχολούσαν περίπου 15.000 εργάτες. Τότε οι Καστοριανοί ήταν στις πρώτες θέσεις στις λίστες με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα, όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο κατήφορος άρχισε τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, η άνοδος της κινεζικής αγοράς αλλά και τα οικολογικά κινήματα εναντίον της γούνας έφεραν την πτώση της ζήτησης. Σήμερα, η αγορά έχει συρρικνωθεί αρκετά, αν και ακόμα κυκλοφορούν στην πόλη αρκετοί επισκέπτες από τις μακρινές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
5 χωριά γύρω από την Καστοριά
1 | Στο δρόμο για το χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου και σε ύψος 1.200 μέτρων, το χωριό Οξυά δεν έχει αξιοθέατα ούτε ξενώνες. Βρίσκεται, όμως, σε μια μαγευτική τοποθεσία και έχει μια φιλόξενη ταβέρνα με το όνομα «Πέτρος», με πεντανόστιμο φαγητό. Μη χάσετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τη μανιταρόσουπα. Απόσταση από Καστοριά: 19 χλμ.
2 | Οι περισσότεροι λένε ότι από το Σιδηροχώρι έχεις την καλύτερη θέα προς την Καστοριά και τη λίμνη. Εκτός από τη θέα, στο εστιατόριο «Στους καλούς δρυς» του ξενοδοχείου «Loggas» (Τ/24670-72.424) θα απολαύσετε και παραδοσιακά πιάτα. Απόσταση: 11 χλμ.
3 | Χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω από τον Αλιάκμονα, το χωριό Νεστόριο φημίζεται για το river party που διοργανώνεται εκεί κάθε Αύγουστο. Εκτός από αυτό, όμως, πρόκειται για ένα πολύ όμορφο χωριό με ξενώνες και ταβέρνες. Απόσταση: 25 χλμ.
4 | Η ιστορική Κλεισούρα ήταν ένα πλούσιο και ακμαίο βλαχοχώρι. Στο λαογραφικό μουσείο θα μάθετε περισσότερα για την ιστορία του, ενώ υπάρχει και μνημείο που θυμίζει τη σφαγή των κατοίκων από τους Γερμανούς το 1944. Απόσταση: 31 χλμ.
5 | Το χωριό Νέα Κοτύλη δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά αξίζει την επίσκεψη. Είναι χτισμένο σε ένα οροπέδιο σε ύψος 1.500 μέτρων και διαθέτει ένα αυθεντικό ορεινό ξενοδοχείο με το χαρακτηριστικό όνομα «1450m Hotel» (T/24670-82.400, www.hotel1450.com).
Ραγκουτσάρια
Από τις 6 έως τις 8 Ιανουαρίου λαμβάνει χώρα στην Καστοριά το ιδιότυπο καρναβάλι της πόλης, τα περίφημα Ραγκουτσάρια. Πέρα από τις παράλληλες εκδηλώσεις και τις γιορτές που διοργανώνει ο δήμος, τα Ραγκουτσάρια ξεκινούν την ημέρα των Φώτων και παίρνουν μέρος σχεδόν όλοι οι κάτοικοι. Οι ντόπιοι μεταμφιέζονται και οργανώνονται σε μπουλούκια. Το κάθε μπουλούκι με τη δική του ορχήστρα βγαίνει στους δρόμους πίνοντας και χορεύοντας και ζητάει κεράσματα από τους περαστικούς και τα σπίτια. Η μάσκα είναι απαραίτητη, όπως και το κέφι και η διάθεση για χορό. Η κορυφή της γιορτής είναι η παρέλαση των μπουλουκιών, όπου μάλιστα βραβεύεται το καλύτερο.
Μετάβαση
Η Καστοριά απέχει από την Αθήνα 482 χλμ. και θα φτάσετε μέσω της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας και κατόπιν μέσω Τρικάλων, Καλαμπάκας και Γρεβενών. Από τη Θεσσαλονίκη η απόσταση είναι 190 χλμ., μέσω Εγνατίας Οδού.
Διαμονή
Calma Hotel & Spa (3ο χλμ. Καστοριάς-Βιτσίου, Τ/24670-22.215, www.calmahotel.com). Λίγο έξω από την Καστοριά, το ξενοδοχείο ανταποκρίνεται σε αυτό που υπονοεί το όνομά του. Σε ένα ήρεμο φυσικό περιβάλλον θα χαλαρώσετε στα υπέρδιπλα αφράτα κρεβάτια, θα απολαύσετε το πρωινό στη «διάφανη» (με τζάμι γύρω-γύρω) αίθουσα πρωινού και θα νιώσετε την πραγματική νιρβάνα στο Anassa Spa. Από 70 ευρώ το δίκλινο.
Doltso Luxury Hotel (Πλατεία Ντολτσό, Τ/24670-22.022, www.doltsohotel.gr). Πέτρινοι τοίχοι, μεγάλα παράθυρα, ξύλινα ταβάνια και αρχοντικές σκάλες. Στα συν το πλούσιο σπιτικό πρωινό. Από 70 ευρώ το δίκλινο.
Αρχοντικό Ωρολογόπουλου (Πηχεών 1, Πλατεία Ντολτσού, Τ/24670-21.604, www.orologopoulos.gr). Στην καρδιά του Ντολτσού, στην άκρη της ομώνυμης πλατείας, το αρχοντικό του 19ου αιώνα έχει 9 δωμάτια, έναν ατμοσφαιρικό οντά και καφενείο. Από 100 ευρώ το δίκλινο.
Chloe Hotel (Ανθέων και Γιασεμιών, Τ/24670-21.300, www.hotelchloe.gr). Ζεστά, γήινα χρώματα, απαλά υφάσματα, παχιά μοκέτα και αραχνοΰφαντες κουρτίνες για να αντικατοπτρίζεται η λίμνη μέσα στο δωμάτιο. Επίσης, σε πολύ καλή τοποθεσία: στην καταπράσινη περιοχή Χλόη, στη βόρεια πλευρά της λίμνης. Από 59 ευρώ το δίκλινο.
Limneon Resort & Spa (4ο χλμ. Εθνικής Οδού Καστοριάς-Αθήνας, Τ/24670-85.111, www.limneon.com). Μια ολόκληρη πολιτεία, φιλόξενη και με όλες τις ανέσεις. Διαθέτει δίκλινα δωμάτια, junior, luxury και superior σουίτες, εστιατόριο, all day μπαρ, γυμναστήριο και το κέντρο spa Noufaro. Από 72 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Esperos Palace (Απόδημων Καστοριανών, περιοχή Φουντουκλί, T/24670-24.670, www.esperospalacekastoria.gr). Σε ψηλό σημείο πάνω από την πόλη, το ξενοδοχείο διαθέτει δίκλινα, τρίκλινα και σουίτες, εστιατόριο, μπαρ και κέντρο σπα με εσωτερική πισίνα, χαμάμ και σάουνες. Από 100 ευρώ το δίκλινο.
Ξενώνας Αλλαχού (Παναγίας Φανερωμένης 18, Τ/24670-27.058, www.allahou.gr). Αναπαλαιωμένο αρχοντικό με πέντε δίκλινα δωμάτια, καθένα διαφορετικό, με έντονα χρώματα και μοντέρνα διακόσμηση. Από 68 ευρώ το δίκλινο.
Αρχοντικό Βέργουλα (Αιδήτρας 14, Ντολτσό, Τ/24670-23.415, www.vergoulas.gr). Δώδεκα δωμάτια στο τριώροφο αναπαλαιωμένο αρχοντικό με θέα τη λίμνη. Ξύλινο πάτωμα και ταβάνι, μεγάλα παράθυρα και κρεβάτια, φωτιστικά-αντίκες και χαγιάτια με μαξιλάρες. Από 55 ευρώ το δίκλινο.
Ανδρομέδα Boutique Hotel (Μητροπόλεως 33, Τ/24670-22.220, www.andromedahotel.gr). Δέκα κομψά και chic δωμάτια στεγάζει το μικρό αρχοντικό με γήινα χρώματα, jacuzzi και μοντέρνες γραμμές. Από 65 ευρώ το δίκλινο.
Ξενώνας Βυσσινόκηπος (Απόσκεπος, 6 χλμ. από την Καστοριά, www.hotelvissinokipos.gr). Ο «μικρός ξενώνας εξοχής», όπως αυτοχαρακτηρίζεται, είναι ένας πραγματικά φιλόξενος και χαριτωμένος χώρος με 10 πολύ προσεγμένα, ατμοσφαιρικά και ρομαντικά δωμάτια. Από 60 ευρώ το δίκλινο.
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com
Φαγητό
Το στέκι της παρέας (Υπ. Διάκου 10, Τ/24670-82.397). Στέκι των ντόπιων εδώ και τέσσερις δεκαετίες, προσφέρει μαγειρευτά αλλά και φρέσκα κρέατα της ώρας. Τα μοσχαρίσια μάγουλα και το γουρουνόπουλο είναι τα highlights, αλλά μας άρεσε πολύ και το ψαρονέφρι με δαμάσκηνα, το αρνάκι και το μοσχαράκι με μελιτζάνα. Μη χάσετε το τοπικό τυρί μπάτζο σαγανάκι με ντομάτα και αυγό μάτι.
Ντολτσό (Τσακαλή 2, πλατεία Ντολτσού, Τ/24670-23.377). Στο αρχοντικό του 1860, όπου τα πατώματα, τα ταβάνια και η πέτρα στον τοίχο έχουν διατηρηθεί, η ατμόσφαιρα προστάζει παραδοσιακό καστοριανό φαγητό. Χοιρινό με αρμιά (λάχανο ωριμασμένο στην άλμη), κεφτεδάκια μακαλό (σάλτσα από αλεύρι και ντομάτα με σκόρδο), αλλά και μαγειρευτά στη γάστρα (μοσχαράκι, κότσι, ζυγούρι) και ψητά της σχάρας. Πιάστε θέση δίπλα στο τζάκι.
Family (Φουντουκλή, περιοχή Χλόη, Τ/24670-26.155). Mε τζάκι και παραδοσιακή ατμόσφαιρα, σερβίρει παραδοσιακές συνταγές αλλά και πιο σπέσιαλ πιάτα, όπως ψαρονέφρι pepper κ.ά.
Παλιά Πόλη (Ορεστιάδος 51, Τ/24670-21.401). Πράσινη σαλάτα με σος από κράνια, τηγανιά του βουνού, άγρια μανιτάρια και εξαιρετικό κότσι είναι μερικά μόνο από τα πιάτα που ετοιμάζονται εδώ καθημερινά. Θα το βρείτε απέναντι από τη λίμνη.
Αθήρι (Αμπελόκηποι, 7 χλμ. από την Καστοριά, Τ/24670-85.031). Παραδοσιακοί πρασοκεφτέδες, τραχανόσουπα και μανιταρόπιτα, μπριζόλα από αγριογούρουνο και δικά τους ζυμαρικά με κοκκινιστό μοσχάρι. Στο Αθήρι όλα είναι χειροποίητα και πεντανόστιμα.
Αλλοτινό (Λ. Κύκνων 30, Τ/24675-04.404). Με θέα τη λίμνη και την πόλη, ο κομψός χώρος προσφέρεται για δημιουργικές γεύσεις. Δοκιμάστε το κοτόπουλο με ανανά, την τηγανιά μανιταριών με μπέικον και θυμάρι, ενώ μπορεί να πετύχετε και βραδιές αφιερωμένες σε έθνικ κουζίνες.
Γράδα (Ορεστείων 37, Τ/24670-29.615). Μπιστρό με δημιουργικά πιάτα, εμπνευσμένα από τη διεθνή κουζίνα: γαρίδες στο γκριλ με λάιμ και μυρωδικά, ριζότο με άγρια μανιτάρια και λάδι τρούφας, γλυκόξινο χοιρινό με ανανά και rib eye με 4 πιπέρια.
Κράτεργο (Ορεστείων 19, Τ/24670-29.981). Δίπλα στη λίμνη, ιδανικό αν έχετε όρεξη για τσίπουρο και μεζεδάκια. Μη χάσετε τα καπνιστά σουτζουκάκια σχάρας, το σαγανάκι μελιτζάνας και το μοσχαράκι σαλμί.
Καφές / Ποτό / Διασκέδαση
Σβούρα (Θωμαΐδος 5, Τ/24675-21.282). Με τσίπουρο και ρακόμελο δικής τους παραγωγής, σερβίρουν μεζεδάκια αλλά και καφέ, ροφήματα και ποτά μέχρι αργά το βράδυ. Το εναλλακτικό μικρό καφενείο-μπαρ βρίσκεται απέναντι από τη λίμνη.
Περίπου (Ορεστιάδος 79, Τ/24670-25.093). Πάρτι, cocktail nights, funky μουσική – το νυχτερινό σημείο συνάντησης στην πόλη.
Ο Ανθός (Αγίου Αθανασίου 6, Τ/24675-02.971). Τζάκι, μεγάλα παράθυρα, ζεστά χρώματα και χαλαρή διάθεση στο καφέ-μπαρ που συχνά διοργανώνει live βραδιές, εκθέσεις και events.
Αγορές
Βλαχοδήμος (Μεγάλου Αλεξάνδρου 11, Τ/24670-83.850). Φασόλια κάθε είδους, πίτες και ζυμαρικά από γυναικείους συνεταιρισμούς, μακεδονίτικα τυριά και κασέρια, ντόπια γλυκά του κουταλιού. Στο μικρό μαγαζάκι του Βλαχοδήμου θα βρείτε ό,τι παράγει η περιοχή και όχι μόνο.
Αμάλθεια (Μεγάλου Αλεξάνδρου 17, Τ/24670-23.955). Οι δύο ιδιοκτήτες θα σας δώσουν λεπτομερείς πληροφορίες για κάθε τοπικό προϊόν που βρίσκεται στα ράφια τους. Μανιτάρια, πίτες, όσπρια, μαρμελάδες, ζυμαρικά – όλα τα καλούδια της τοπικής παραγωγής σε έναν καλαίσθητο χώρο που διαθέτει και σαλονάκι για να ξεκουραστείτε. Λειτουργεί επίσης ηλεκτρονικό κατάστημα με αποστολές σε όλη την Ελλάδα, στοwww.amaltheia-kast.gr
