Παραδοσιακές αξίες όπως η οικογένεια, η φιλία, η θρησκευτική πίστη και η σωστή συμπεριφορά απέναντι στους συνανθρώπους μας, μένουν ζωντανές στη σύγχρονη κοινωνία. Ταυτόχρονα όμως, η κρίση έχει αφήσει το αποτύπωμά της στην ψυχολογία των κατοίκων του νησιού, κάνοντάς τους εσωστρεφείς και επιφυλακτικούς.
Αυτά είναι μερικά από τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν για τους κατοίκους της Κρήτης αλλά και των νησιών του Αιγαίου, από την έρευνα της “διαΝΕΟσις” για τις αξίες των Ελλήνων, Την ευθύνη του σχεδιασμού του ερωτηματολογίου όπως και την επιμέλεια της έρευνας είχε ο Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Σωκράτης Κονιόρδος σε συνεργασία με τον Πρόεδρο του ΕΚΚΕ Νίκο Δεμερτζή, ενώ τη δειγματοληψία, τον έλεγχο και τη διεξαγωγή της έρευνας πεδίου υλοποίησε η εταιρεία Metron Analysis.
Από την πανελλήνια έρευνα, απομονώσαμε τα στοιχεία που αφορούν τη γεωγραφική περιοχή της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου, επιχειρώντας να σκιαγραφήσουμε μέσα από αυτά σε ένα βαθμό, το αξιακό προφίλ του σύγχρονου Κρητικού.
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ
Ποσοστό 93,3 % θεωρεί πολύ σημαντική στη ζωή του την οικογένεια με το 87,8% άλλωστε να θέλει να κάνει περήφανους τους γονείς του. Το 58,5% θεωρεί πολύ σημαντική τη φιλία και το 49,6% (το υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με την υπόλοιπη Ελλάδα) θεωρεί ότι είναι μεγάλης σημασίας η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου, την ίδια ώρα όμως το 57,6% πιστεύει ότι πρέπει να δίδεται πάντα προτεραιότητα στην εργασία ακόμα κι αν αυτό είναι σε βάρος του ελεύθερου χρόνου. Μαζί με τους Βορειοελλαδίτες, οι Κρητικοί και οι κάτοικοι των νησιών του Αιγαίου θεωρούν την πολιτική ασήμαντη ή λίγο σημαντική για τη ζωή τους σε αντίθεση με τη θρησκεία όπου το 73,4% τη θεωρεί πολύ ή αρκετά σημαντική στη ζωή του.
ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΠΑΙΔΙΩΝ
Με ποιες αξίες όμως μεγαλώνουν τα παιδιά τους οι Κρητικοί; 86,1% δίνει έμφαση στους καλούς τρόπους, 74% στην εργατικότητα 40% στην ανεξαρτησία, και 41,4% στην αίσθηση υπευθυνότητας. Όσο για τη φαντασία αυτή φαίνεται να μένει σε δεύτερο… πλάνο, καθώς μόνο το 18,7% μόνο την ενθαρρύνει. Την αξία τς ανοχής και του σεβασμού στον άλλο προωθεί στα παιδιά του το 33,2% των Κρητικών και των κατοίκων του Αιγαίου, ενώ η αξία της αποταμίευσης προωθείται από το 20,1%. Έμφαση δίνεται από το 42,6% στην αποφασιστικότητα και 28.2% στην καλλιέργεια θρησκευτικής πίστης. Την αξία της ανιδιοτέλειας μεταδίδει το 26,9% και της υπακοής το 23,1%.
Ο “ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΟΣ” ΓΕΙΤΟΝΑΣ
Με ποιούς ανθρώπους δεν θα ήθελαν να είναι γείτονες οι Κρητικοί; 86,9% απάντησε με τοξικομανείς, 17,1% με άτομα άλλης φυλής , 27,7% με φορείς του HIV, 29,6% με μετανάστες – ξένους εργάτες , 12,7% με ομοφυλόφιλους, 8% με αλλόθρησκους 50,6% με πότες, 6.2% με ανύπαντρα ζευγάρια που συγκατοικούν, 2,6% με άτομα που μιλούν διαφορετική γλώσσα.
ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ
Το 38,8% θεωρεί ότι όταν η μητέρα εργάζεται τα παιδιά υποφέρουν, όμως στην Κρήτη και στα νησιά του Αιγαίου δεν φαίνεται να κυριαρχεί η αντίληψη ότι οι άνδρες είναι καλύτερα στελέχη επιχειρήσεων από τις γυναίκες, αλλά παράλληλα ένα μεγάλο ποσοστό θεωρεί ότι η δουλειά της νοικοκυράς είναι το ίδιο ικανοποιητική με κάποια άλλη. 49,1% δεν πιστεύει ότι πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στους άνδρες από τους εργοδότες σε περιόδους που οι δουλειές είναι λίγες, όμως η μεγάλη πλειοψηφία θεωρεί ότι πρέπει να δίδεται προτεραιότητα σε Έλληνες. Η μεγάλη πλειοψηφία δεν θεωρεί τους άνδρες πολιτικούς ηγέτες καλύτερους από τις γυναίκες και ταυτόχρονα θεωρούν την πανεπιστημιακή εκπαίδευση εξίσου σημαντική για κορίτσια και αγόρια. Οι περισσότεροι (42,8%) δεν θεωρούν ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια είναι εξίσου καλά ως γονείς με τα ετεροφυλόφυλα , ενώ η πλειοψηφία δεν αντιλαμβάνεται την τεκνοποίηση ως υποχρέωση απέναντι στην κοινωνία. Αντίθετα στην κοινωνία της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ότι τα ενήλικα παιδιά έχουν καθήκον να φροντίζουν τους γονείς τους.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ποσοστό 13,6% θεωρεί ότι ο συνολικός τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας μας πρέπει να αλλάξει ριζικά μέσω επαναστατικής δράσης, το 65% θεωρεί ότι η κοινωνία πρέπει να βελτιωθεί σταδιακά μέσω μεταρρυθμίσεων και το 13,7% πιστεύει πως «πρέπει να υπερασπιστούμε την σημερινή κοινωνία με γενναιότητα απέναντι σε κάθε ανατρεπτική δύναμη ». Η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί πως θα είναι θετικό το να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, αντιλαμβανόμενη παράλληλα πως επιστήμη και τεχνολογία κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη και δημιουργούν ευκαιρίες για τη νέα γεννιά.
ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ
73,2% είναι αρκετά ή πολύ ευτυχισμένοι με ποσοστό άνω του 50% να είναι ευχαριστημένο από τον τρόπο που κυλά η ζωή του. Σχεδόν οι μισοί θεωρούν ότι είναι καλά σε μικρότερη ή μεγαλύτερο βαθμό τα οικονομικά τους, ενώ το τελευταίο δωδεκάμηνο το 29,9% έζησε την εμπειρία του να ξεμένει το σπίτι χωρίς αρκετά τρόφιμα! 19,1% έμεινε τον τελευταίο χρόνο κάποια στιγμή χωρίς φάρμακα ή την απαραίτητη ιατρική θεραπεία και το 34,6% χωρίς μετρητά. Το 75,7% θεωρεί ότι η υγεία του είναι καλή ή πολύ καλή και το 59,1% δεν νιώθει ανασφάλεια στο σπίτι λόγω της εγκληματικότητας. «Εγώ στην ηλικία σου…» είναι η παραδοσιακή ατάκα που μπορεί να ακούσει κάποιος από τους γονείς του όταν ξεκινά το… κύρηγμα. Κι όμως, το 49,3% των Κρητικών και των κατοίκων των νησιών του Αιγαίου θεωρεί πως είναι σε καλύτερη κατάσταση συγκριτικά με το πως ήταν οι γονείς τους στην ίδια ηλικία. Το 24,5% θεωρεί ότι είναι σε χειρότερη και το 22,2% ότι είναι στα ίδια επίπεδα.
ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Η συντριπτική πλειοψηφία (93,9%) θεωρεί ότι πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τους ανθρώπους και μόλις το 4,8% πιστεύει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι άξιοι εμπιστοσύνης. Οι περισσότεροι (99,3%) εμπιστεύονται την οικογένειά τους και το 64,9% τους γείτονες 82,7% τους γνωστούς Επιφυλακτικό απέναντι σε ανθρώπους άλλης θρησκείας είναι το 73,8%, με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται στο 83,1% όταν μιλάμε για ανθρώπους άλλης εθνικότητας.
ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ
Ποσοστό 51,9% εμπιστεύεται πολύ ή αρκετά την Εκκλησία με το συγκεκριμένο ποσοστό να είναι το χαμηλότερο συγκριτικά με τις άλλες περιοχές της χώρας. Αντίθετα υψηλός είναι ο δείκτης εμπιστοσύνης απέναντι στις ένοπλες δυνάμεις (79,9%) ενώ φαίνεται να έχει χαθεί η εμπιστοσύνη απέναντι στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Χαμηλός είναι ο δείκτης εμπιστοσύνης απέναντι στα εργατικά συνδικάτα αλλά και στην Αστυνομία, με τους περισσότερους όμως (57,2%) να εμπιστεύονται πολύ ή αρκετά την Δικαιοσύνη. Χαμηλή είναι η εμπιστοσύνη προς την κυβέρνηση, το κοινοβούλιο και τις εκλογές, ενώ είναι εξαιρετικά χαμηλή απέναντι στα πολιτικά κόμματα (10,3%) , όπου μόλις το 2% δηλώνει ενεργό μέλος κάποιου. Υψηλός είναι ο δείκτης εμπιστοσύνης απέναντι στα Πανεπιστήμια και τους Περιβαλλοντικούς οργανισμούς, γυναικείες οργανώσεις και ανθρωπιστικούς οργανισμούς και χαμηλός για τις τράπεζες και την ευρωπαϊκή Ένωση το ΝΑΤΟ και τον Ο.Η.Ε. , ενώ στο… ναδίρ βρίσκεται η εμπιστοσύνη απέναντι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (6,2%) και στην Παγκόσμια Τράπεζα (5,6%).
ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ
Στην σύγχρονη κοινωνία της Κρήτης φθίνει η ιδέα του κρατισμού σε επίπεδο ιδιοκτησίας επιχειρήσεων, όμως παραμένει υψηλή η ιδέα της κρατικής μέριμνας για τους πολίτες. Ποσοστό 37% πιστεύει ότι η οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία θέσεων εργασίας θα πρέπει να αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα, ακόμη κι αν το περιβάλλον επιβαρύνεται ως έναν βαθμό , έναντι του 28,2% που θεωρεί ότι το περιβάλλον πρέπει να μπαίνει σε πρώτη προτεραιότητα. Η Συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί ότι η διαφθορά καλά κρατεί στη χώρα, φαινόμενο στο οποίο θεωρούν ότι εμπλέκονται κυρίως κρατικές αρχές, στελέχη επιχειρήσεων, τοπικές αρχές, πάροχοι δημοσίων υπηρεσιών (αστυνομικοί, δικαστικοί, δημόσιοι υπάλληοι, γιατροί, εκπαιδευτικοί) , δημοσιογράφοι και ΜΜΕ. 42,8% χρειάστηκε να δώσουν ένα δώρο ή να εξυπηρετήσουν αξιωματούχους για να λάβουν τις υπηρεσίες που χρειάζονται.
ΦΟΒΙΕΣ
Ποσοστό 34,5% ανησυχεί για εμπλοκή της Ελλάδας σε πόλεμο, 30,8% ανησυχεί για τρομοκρατική επίθεση και 18,5% για εμφύλιο πόλεμο. Μάλιστα το 56,8% είναι κατά κάποιο τρόπο πρόθυμο να “θυσιάσει” την ελευθερία έναντι της ασφάλειάς του. 48.8% δηλώνει πρόθυμο να πολεμήσει για τη χώρα.
Η Ταυτότητα της Ερευνας
H World Values Survey είναι μια παγκόσμια έρευνα που μελετά τις αξίες και τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν την κοινωνική και πολιτική ζωή στις χώρες που συμμετέχουν. Η έρευνα διεξάγεται σε δεκάδες χώρες από το 1981. Στο τρέχον «κύμα», το 7ο, η διαΝΕΟσις ανέλαβε να υλοποιήσει την έρευνα στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Μελετών. Μπορείτε να βρείτε όλες τις λεπτομέρειες, το ερωτηματολόγιο, αναλύσεις και σχετική αρθρογραφία στο dianeosis.org/research/wvs Τα “Χανιώτικα νέα”, απομόνωσαν στοιχεία που αφορούν τη γεωραφική περιοχή της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου.
• Φορέας Διεξαγωγής Metron Analysis
• Φορέας Ανάθεσης διαΝΕΟσις
• Πληθυσμός έρευνας Άνδρες και γυναίκες ηλικίας 18 ετών και άνω από το σύνολο των αστικών και αγροτικών περιοχών της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας
• Μέγεθος δείγματος 1.200 άτομα
• Επιλογή δείγματος Πολυσταδιακή δειγματοληψία αναλογική του πληθυσμού της χώρας (Proportional to Population Size Sampling)
• Διεξαγωγή Από 8/9/2017 έως 16/10/2017 με τη συμμετοχή 35 ερευνητών και 9 εποπτών
• Έλεγχοι Το 37% των συνεντεύξεων ελέγχθηκε με επανακλήσεις ή επιτόπιες επισκέψεις και το 100% ηλεκτρονικά
• Σταθμίσεις Tα αποτελέσματα σταθμίσθηκαν με βάση τις πληθυσμιακές κατανομές ηλικίας και εκπαιδευτικού επιπέδου .
