8 ΠΤΗΣΗ ΠΤΩΣΗ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ. Π. Κολλάρου μνήμη
Μέρος 1ο
-Tι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι ;
Είναι oι βάρβαροι να φτάσουν σήμερα.
-Γιατί μέσα στη Σύγκλητο μια τέτοια απραξία ;
Τι πάθανε οι Συγκλητικοί και δε νομοθετούνε ;
…Και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν
Και τώρα τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους
Οι άνθρωπο αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
Από το ποίημα «περιμένοντας τους βαρβάρους»
Του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη
Ηταν στην αλλαγή του αιώνα προς τον εικοστό ο Κ. Καβάφης έγραφε αυτό το προφητικό πολυσήμαντο ποίημα δε μπορούσε να φανταστεί και αυτή του την εκδοχή, δηλαδή ότι η εκκένωση του κτηρίου της Μεραρχίας από τα ΜΑΤ στις 5/9/20 μιας μακρόχρονης κατάληψης οπού οι ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΥΤΟΙ «ήσαν μια κάποια λύσις» ΑΦΟΥ,
Α) Συγκλητικοί που δεν είχαν όραμα κοινωνικοπολιτισμικό για το ίδρυμα, τους άφησαν να εγκατασταθούν στο συγκεκριμένο χώρο του Πολυτεχνείου Κρήτης
Β) οι Συγκλητικοί αποδεδειγμένα -εμμονικοί- αγνοούν το συμφέρον και τις ανάγκες των φοιτητών (που θέλουν να φοιτούν σε ένα δίδυμα αντάξιο των προσδοκιών τους)
Γ) Συγκλητικοί που δεν έχουν καμία σύνδεση με την κοινωνικοπολιτιστική ζωή της πόλης που εδρεύει το Πολυτεχνείο, όχι μόνο αγνοούν αλλά προσέβαλαν και το ιστορικό υπόβαθρο της
Δ) Είναι φανερό πως δε βλέπουν το τεχνοκρατικό ίδρυμα να περιβάλλεται και από την αίγλη την ουμανιστική, ανθρωπιστική, πολιτισμική. Διαφορετικά, πως εξηγείται πολίτες των Χανίων, ιστορικοί, καλλιτέχνες, και άλλες προσωπικότητες του πολιτισμού, να εξουσιοδοτούν μια επιτροπή (1) διεκδίκησης της Σχολής Καλών Τεχνών για το Πολυτεχνείο (για μια φορά ακόμη) να υποστηρίζονται από κυβερνητικούς «παράγοντες» και η συγκλητικοί όχι μόνο να το απαξιώνουν αλλά να μην απαντούν εδώ και 8 μήνες Και τώρα, ο «Βασιλιάς είναι γυμνός» στη συνείδηση της πλειοψηφίας του χανιώτικου πληθυσμού , που δε θέλουν αποδεδειγμένα την Ξενοδοχειοποίηση του ιστορικού χώρου του Καστελιού, και δεν είναι ούτε αριστεριστές, ούτε αναρχικοί. Αν αυτό –το πιθανότερο-δεν επιτελεστεί για λόγους νομοθετικούς…κοινωνικής κατακραυγής ή του ασύμφορου της από την εταιρία βάση των αρχαιολογικών περιορισμών (2 ) τα ερωτήματα για τη συντηρητική διοίκηση των συγκλητικών θα επέρχονται αναπόδραστα στην πορεία του ιδρύματος.
ΑΝΟΙΚΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΠΡΥΤΑΝΗ
Κύριε Πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης, σας γράφω και σας στέλνω ανοιχτό γράμμα -και όχι επιστολή κλειστή- και για το λόγο ότι όλοι εσείς οι συγκλητικοί επικαλείστε την τάξη και το γράμμα του νόμου, με υποτίθεται διαφανείς διαδικασίες, ελπίζω μόνο οι ενέργειες σας να μην επαληθεύσουν την αποφθεγματικό στίχο του Οδυσσέα Ελύτη «όπου ακούς τάξη ανθρώπινο κρέας μυρίζει». Πρόσφατα ήλθε στον ύπνο μου ο αείμνηστος φίλος μου ο Αντόνιο Ταμπούκι. «- ψιθύριζε επιτακτικά – Γιάννη, δεν άκουσες τις φωνές μας, δε μιλάς, σιωπάς μπροστά σε αυτά που συμβαίνουν ,- Μα, του είπα, έχω γράψει τόσες φορές για το Πολυτεχνείο Κρήτης και. – Τώρα τί κάνεις; Με ρώτησε, – φοβάσαι να εκδηλωθείς; Δεν είσαι πλέον υποψήφιος καθηγητής! – Mα, ψέλλισα, εγώ ποιος είμαι που θα γράψω πως θα φτιάξει το Πολυτεχνείο το σπίτι του, αφού δεν μπορώ να φτιάξω ΟΥΤΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΣΠΙΤΙ… -Είσαι δειλός μου είπε, και μου γύρισε την πλάτη. Ξύπνησα καταϊδρωμένος θυμήθηκα τον σπουδαίο Ιταλό συγγραφέα να βρίσκεται στο ρετιρέ του ξενοδοχείου Δώμα να κοιτάζει την παλιά πόλη, να μιλάει με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη στις «κεραίες της εποχής μας» (3) να υμνεί το ιστορικό αμάλγαμα της πόλης και να απαγγέλει στα Ελληνικά το ποίημα «Φωνές» του Κ. Καβάφη: Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες/ εκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναι/για μας χαμένοι σαν τους πεθαμένους./Κάποτε μες στα όνειρα μας ομιλούνε΄/κάποτε μες στην σκέψι τες ακούει το μυαλό./Και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουν/ήχοι από την πρώτη ποίησι της ζωής μας-/ σα μουσική, την νύχτα, μακρυνή,/ που σβύνει.
Το χέρι μου πήγε μηχανικά στο κομοδίνο και το τελευταίο πολυσέλιδο βιβλίο που διαβάζω «Βάλτερ Μπένγιαμιν κείμενα 1934-1940» (4) επιλέγω από το κεφάλαιο «Φραντς Κάφκα» , για την επέτειο από το θάνατο του «…ο ίδιος άνεμος που τόσο συχνά φυσά στον Κάφκα από την προϊστορία του κόσμου και ο οποίος παρασύρει επίσης τη βάρκα του κυνηγού Γράκχου. «Παντού», λέει ο Πλούταρχος, «τα μυστήρια και οι θυσίες διδάσκουν, τόσο ανάμεσα στους Έλληνες όσο και ανάμεσα στους Βαρβάρους […], ότι θα πρέπει να υπάρχουν δυο ιδιαίτερες θεμελιώδεις ουσίες και αμοιβαία αντιτιθέμενες δυνάμεις, η μια απ΄τις οποίες οδηγεί δεξιά και ευθεία, η άλλη όμως στρίβει και ωθεί πάλι προς τα πίσω». Η αναστροφή είναι η κατεύθυνση της μελέτης που μεταμορφώνει την ύπαρξη σε γραφή. Διδάσκαλος της δεν είναι άλλος από τον Βουκεφάλα, τον «νέο δικηγόρο», ο οποίος χωρίς το βίαιο Αλέξανδρο…» Και παρακάτω «ο Κάφκα δεν χρειάζεται- έτσι θεωρεί ο ερμηνευτής (Βέρνερ Κραφτ) τη λέξη δικαιοσύνη» παρ όλα αυτά υποστηρίζει ότι η δικαιοσύνη είναι εκείνη στη βάση της οποίας λαμβάνει χώρα η κριτική» Η δικαιοσύνη και δη η κοινωνική αυτή που υπονομεύει την εγωιστική αυτοαναφορικότητα και γίνεται διαρκής Φωνή προοδευτικής στάσης όταν κοιτάζω αφού το επιλέγω την αναστροφή, το ηθικό- πνευματικό χθες που μεταμορφώνει την ύπαρξη μου-ΣΕ ΦΩΝΗ- και αυτή σε γραφή κριτική. Η Φωνή κύριε Διαμαντόπουλε που μου ανακαλεί τη λέξη ευθύνη ως προς την ποιοτική συνύπαρξη-αλληλεγγύη προς τους άλλους ιδιαίτερα αν αυτοί είναι νέοι άνθρωποι.
ΝΤΕ ΠΡΟΦΟΥΝΤΙΣ (ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ)
Αυτές οι «ιδανικές φωνές» με χρήζουν κατήγορο απέναντι σας και μαζί μου απαιτητικοί κριτές ΟΣΟΙ:
-είμαστε δάσκαλοι και όχι καθηγητές, που αφουγκράζονται και σέβονται τις φωνές των μαθητών μας, θα είμαι όσο ζω δάσκαλος στη νοοτροπία είτε διδάσκω είτε όχι.
Κύριε Διαμαντόπουλε προσβάλατε 3.385 φοιτητές σας. Ενάντια στο λειτούργημα προτάξατε αυταρχικότητα αλλά ευτυχώς που υπάρχουν και σήμερα καθηγητές που αγαπούν το λειτούργημα του δάσκαλου, θυμήθηκα την σπουδαία ιστορικό Τέχνης , συγγραφέα και δασκάλα Πέπη Ρηγοπούλου που δίδαξε εκείνα τα πρώτα ρομαντικά χρόνια της ζωής του Πολυτεχνείου στο Καστέλι, επισκέπτονταν μαζί με τους φοιτητές μαθητές στην πόλη τις πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και τα μαγαζιά των Χανίων, ήταν αυτή που διοργάνωσε το σημαντικότερο ουμανιστικό συμπόσιο που έκανε ποτέ το Πολυτεχνείο, ήταν το χειμώνα του 1987…..στο Χρυσόστομο για την «Τέχνη και την Τεχνολογία» (5) μια από τις υπέροχες πτήσεις του ιδρύματος (αλήθεια γιατί από το 2013 και μετά η διοίκηση του Πολυτεχνείου δε θέλει τους φοιτητές στην πόλη; Δασκάλα μας ήταν η ιστορικός της Τέχνης , συγγραφέας και πασίγνωστη εδώ και χρόνια διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα που παρέμεινε στη θέση της τόσες θητείες, η ιδία ευγνωμονεί τις κυβερνήσεις που την στήριξαν στην ανάπλαση την Ε. Π. σε ένα μουσείο πρότυπο με προδιάγραφες παγκοσμίου επιπέδου (6) Η Λαμπράκη μίλησε στο πολιτιστικό μαγκαζίνο της ΕΡΤ1 «Φλερτ» την Πέμπτη 17/9 με θαυμασμό και αγάπη για τους συνοδοιπόρους της στην ΑΣΚΤ Αθηνών, Μόραλη, Μυταρά, Τέτση κλπ αλλά και για τους μαθητές της που έδωσε και πήρε από αυτούς και ήθελε να την αποκαλούν δασκάλα και όχι καθηγήτρια. Αλήθεια γιατί ποτέ δεν έχει εκκληθεί η Λαμπράκη σε ένα συνέδριο αν και σπουδαία Κρητικιά;
Β) Κατήγοροι ΟΣΟΙ έχουμε ασκήσει διοίκηση σε δημόσιο τομέα με κοινωνικά αντανακλαστικά (ήμουν 20 χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής στο Δήμο Χανίων, 5 χρόνια στο Διεθνές φεστιβάλ χορού και 15 χρόνια στο Εικαστικό εργαστήρι στη Βίλα Κούνδουρου. Σεβόμουν και το 1 ευρώ που ερχόταν από το δημόσιο κορβανά, αλλά αυτό δε με εμπόδισε να επιτελέσω πολιτιστικό έργο. Σ αυτή τη μακρόχρονη προσπάθεια διαπίστωσα πως η ανθρώπινη αλληλεγγύη είναι αυτή που σε κάνει ότι παίρνεις ακόμα και από ένα παιδί, να το αποδίδεις πολλαπλασιαστικά στην ίδια την κοινωνία. Αυτό που εσείς δεν εφαρμόσατε και συμβάλατε ομαδικά στην πτώση του ιδρύματος, όχι μόνο στα μάτια των απλών ανθρώπων αλλά και των εξωγενών ακαδημαϊκών.
Γ) Οι «ιδανικές φωνές κι αγαπημένες» κριτές είναι ΟΣΟΙ συνεχίζουμε να θέλουμε το Πολυτεχνείο Παν-επιστημιο με όλες τις επιστήμες δηλαδή. Εκτός από τις τεχνοκρατικές που είναι τα αντικείμενα διδασκαλίας σας (και δεν υπεισέρχομαι δεν έχω κρίση) και εκείνες τις ανθρωπιστικές, ουμανιστικές, τις καλλιτεχνικές, έστω και μέσα από συνέδρια και εκδηλώσεις, δεν μπορεί λοιπόν η κοινωνία των Χανίων να διεκδικεί σε βάθος πενήντα χρόνων περίπου μια σχολή Καλών Τεχνών να υποδεικνύει τον χώρο και τον τρόπο και εσείς να τον απεμπολείτε χωρίς αιδώ. Σας θυμίζω ότι ένα από τα σημαντικότερα συνέδρια έγινε το 1988 στη Γαλλική Σχολή οργανωμένο από τον Βασίλη Φιοραβάντε καθηγητή του ιδρύματος τότε. Τη Σχολή Καλών Τεχνών που διεκδικήθηκε αρχές του 21ου αιώνα μαζί με την Αρχιτεκτονική. Και όταν η αρχιτεκτονική λειτούργησε στη Γαλλική σχολή, καθηγητές όπως ο Τουρνικιώτης δίδασκαν πολλές φορές στο ΚΑΜ σε εκθέσεις που διοργάνωνε ο Δημήτρης Αντωνακάκης και που παρακολουθούσαν και οι πολίτες στην περίοδο «πτήσεων» του ιδρύματος.
Δ) Και τέλος οι φωνές μου μιλάνε βαθιά βιωματικά μου λένε ΟΣΟΙ αγαπάνε την πόλη που την επέλεξαν για μόνιμη κατοικία πρέπει να σέβονται την ιστορία της. Εκεί στην Ακρόπολη του Καστελιού δίδαξα το 1999 στα Π.Σ.Ε. Καλών Τεχνών, η Μεραρχία μας θύμιζε παρά τα προβλήματα της, Παλάτι. Είχε οργανωτικά και διδακτικά προβλήματα μα ξέραμε πως είναι προ στάδιο για την Καλών Τεχνών των ονείρων μας (περισσότερα στο επόμενο). Και ήταν τόσο κοντά στα ερείπια της Αρχαίας Κυδωνίας. Η σύζυγος μου Ζωή που μεγάλωσε σε αυτή τη γειτονιά μου έλεγε πως όταν ηταν παιδιά, περίμεναν να φύγουν οι αρχαιολόγοι το απομεσήμερο (η Μ. Βλαζάκη ο Χρ. Μπουλώτης και άλλοι μαζί με τους εργάτες) για να πάνε στο χώρο των εκσκαφών και να ανακατέψουν τα χώματα, παριστάνοντας τους αρχαιολόγους ψάχνοντας για αρχαία θραύσματα… Και εκεί στο μικρό σπιτάκι επί της Ψαρομηλίγκων, οι γονείς της Παναγιώτης (από οικογένεια προσφύγων της Μικράς Ασίας) και Αντωνία Κολλάρου, φτωχοί έντιμοι βιοπαλαιστές, ζούσαν μαζί με τη γιαγιά Ζωή και τις 3 κόρες, την Πολυξένη, την Ιωάννα τη Ζωή και τον γιό Γιώργο τον απόηχο της ιερότητας του παλίμψηστου των πεντέμισι χιλιάδων χρόνων. Εκεί που βρέθηκε το «σφράγισμα του ηγεμόνα» σαν ένας αυτοκράτωρ (ξαναγυρνώ στους βάρβαρους του Καβάφη «γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθει/ και κάθεται στη πόλης την πιο μεγάλη πύλη/ στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα.»
Αυτός ο μικρός ΜΕΓΑΣ ηγεμόνας του Καστελιού. Εσείς κύριε Διαμαντόπουλε δεν είστε φυσικά ηγεμόνας αλλά ούτε ηγέτης που θα αντέξει και θα αφήσει θετική ιστορία σε ένα ίδρυμα που έχει περιχαρακωθεί σε στενά διοικητικά πνευματικά και ουμανιστικά επίπεδα εσείς και οι συγκλητικοί που σαν σιγοντάρουν απλά είσαστε ουρά της πολιτικής και των επιλογών του κυρίου Βασίλη Διγαλάκη ο οποίος -έχω την εντύπωση- είναι ζημιογόνος με τον τρόπο που χειρίζεται ένα μέγα ιστορικοκοινωνικό ζήτημα ακόμα και για την κυβέρνηση του. Ντεπροφουντις: οι ώμοι μου δε σηκώνουν, δεν αντέχουν να κατηγορώ δημόσια ένα πολιτικό εκλεγμένο. Όμως με πονά περισσότερο ο ίδιος να δίνει δικαίωμα γι’ αυτό έστω και στρυμωγμένος από την κοινωνική κατακραυγή. Όταν όμως βλέπεις ότι είναι αμετανόητος, το ψυχολογικό μου ανάστημα γίνεται πελώριο, γίνομαι Δαβίδ , κάνω την ουτοπία, πραγματικότητα. (7) Στο επόμενο πάραυτα οι προτάσεις για να ησυχάσουν οι φωνές εντός μου με ηθικό αντίκρισμα έστω και αν ακουμπούν την μονολιθικότητα της εξουσίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Οι εργασίες της επιτροπής αυτής πραγματοποιήθηκαν στο φιλόξενο χώρο της Κλινικής Γαβριλάκη με συντονιστή τον Ηλία Γαβριλάκη λίγο πριν τον κορωνοϊό, περισσότερα στο επόμενο.
2) Στο χώρο του Καστελιού υπάρχουν Αρχαιολογικοί περιορισμοί αφού τα κτήρια είναι χαρακτηρισμένα νεώτερα μνημεία. Φυσικά κανένας ξενοδόχος δε μπορεί να κάνει πισίνα, ή να αλλάξει τη δομή με μεγάλη αίθουσα κατάλληλη για συνεδριακό κέντρο είναι τουλάχιστον άστοχη η άποψη του Στέλιου Ροζάκη (Χ.Ν. 14/09/20) για τη λειτουργία των κτηρίων από ιδιώτη –θα επανέλθω.
3) «κεραίες της εποχής μας» αφιέρωμα στον Α. Ταμπούκι, προβλήθηκε στην ΕΡΤ το 2007, με επαναληπτικές προβολές και μετά, ένα από τα 70 ντοκιμαντέρ της εκπομπής
4) Β. Μπένγιαμιν το βιβλίο του μεγάλου φιλόσοφου , σε εκδόσεις Άγρα
5) Π. Ρηγοπούλου για το σπουδαίο αυτό συνέδριο που βίωσα τις ομιλίες διακεκριμένων ομιλητών, στο επόμενο
6) Η Μ. Λαμπράκη Πλάκα δύο από τα σημαντικά βιβλία της «ο γελωτοποιος και η αλήθεια του» Καστανιώτης, «Πραγματείες περί ζωγραφικής, Αλμπέρτι και Λεονάρντο»
7) Όταν η ουτοπία πραγματώνεται ως ηθικό βάρος, Λέει ο Ο. Ουάιλντ στο Ντε Προφούντις (εκδ. Κοροντζή) «είναι κάτι απίστευτο για μένα πως ένας νέος Γαλιλαίος χωριάτης φανταζόταν πως μπορούσε να σηκώσει στους ώμους του το βάρος όλου του κόσμου, των όσων έγιναν και πόνεσαν και των όσων μπορεί να γίνουν και πονέσουν…»
