Τέσσερις ευρέως διαδεδομένους μύθους σχετικά με το εμβόλιο του νέου κορωνοϊού, καταρρίπτει σήμερα η πρόεδρος της Επιτροπής Λοιμώξεων του Νοσοκομείου Χανίων και συντονίστρια της ΜΕΘ COVID, Ειρήνη Λαγουδάκη.
Μιλώντας στα “Χανιώτικα νέα”, η κα Λαγουδάκη, σημειώνει πως «η απόφαση εμβολιασμού έναντι της νόσου covid-19, δείχνει υπευθυνότητα απέναντι στον εαυτό μας, στα άτομα του περιβάλλοντός μας και την κοινωνία»
Ο εμβολιασμός αποτελεί το κυριότερο εργαλείο για την πρωτογενή πρόληψη των ασθενειών και ένα από τα πλέον αποτελεσματικά από πλευράς κόστους μέτρα για τη δημόσια υγεία. Η ανοσοποίηση μέσω των εμβολίων είναι η καλύτερη άμυνα που έχουμε απέναντι σε σοβαρές και ενίοτε θανατηφόρες μεταδοτικές ασθένειες, οι οποίες μπορούν να προληφθούν. Χάρη σε εκτεταμένες εκστρατείες εμβολιασμού εξαλείφθηκε η ευλογιά, και η Ευρώπη απαλλάχτηκε από την πολιομυελίτιδα.
Σήμερα πάνω από 100 εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο εμβολιάζονται κάθε χρόνο κατά ασθενειών, όπως η διφθερίτιδα, ο τέτανος, ο κοκκύτης, η φυματίωση, η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά και η ηπατίτιδα Β. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), χάρη στον εμβολιασμό προλαμβάνονται κάθε χρόνο 2-3 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο, και μειώνονται οι δαπάνες για την ειδική θεραπεία ασθενειών.
• Μύθος 1: «Το mRNA του εμβολίου θα αλλάξει το DNA μας».
Τα εμβόλια της Pfizer BioNTech COVID-19 και της Moderna mRNA-1273 βασίζονται στην τεχνολογία του mRNA (αγγελιoφόρου ριβονουκλεϊκού οξέος). Τα εμβόλια αυτά περιέχουν τη γενετική αλληλουχία (mRNA) για την πρωτεΐνη S, που βρίσκεται στην επιφάνεια του ιού (πρωτεϊνη ακίδας του ιού) SARS-CoV-2, μέσα σε ένα περίβλημα νανολιπιδίων, που βοηθούν στη μεταφορά του μέσα στο κύτταρο. Μετά την έγχυση, το mRNA εισέρχεται στο κυτταρόπλασμα (και όχι στον πυρήνα του κυττάρου) μεταφέροντας την πληροφορία, που κατόπιν μεταφράζεται από τα ριβοσώματα σε παραγωγή της πρωτεΐνης S, με αποτέλεσμα την παραγωγή των αντίστοιχων δεσμευτικών αντισωμάτων αλλά και κυτταρικής ανοσίας. Τα αντισώματα αυτά είναι σε θέση να δεσμεύσουν τον ιό SARS-CoV-2 σε περίπτωση που το άτομο εκτεθεί. Το mRNA, αφού μεταφέρει το μήνυμα στο ανθρώπινο κύτταρο, στη συνέχεια καταστρέφεται μέσα σε λίγες ημέρες.
Είναι σαφές ότι:
1. Το εμβόλιο δεν περιέχει ολόκληρο ή ζωντανό ιό και συνεπώς δεν μπορεί να προκαλέσει νόσο και
2. Δεν εισέρχεεται στον πυρήνα των κυττάρων μας και δεν αλληλεπιδρά με το ανθρώπινο γενετικό υλικό (DNA).
• Μύθος 2: «To εμβόλιο περιέχει επικίνδυνα συστατικά που θα μου προκαλέσουν νευρολογικές και άλλες ασθένειες».
Τα συστατικά του εμβολίου εκτός από το m RNA είναι ενέσιμο ύδωρ, σακχαρόζη, χλωριούχο κάλιο και νάτριο, πολυαιθυλενογλυκόλη, χοληστερόλη. Δεν περιέχει συντηρητικά (π.χ. θειομερσάλη) γι’ αυτό και έχει ανάγκη πολύ βαθιάς κατάψυξης για τη σταθερότητά του (-70 Co)
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε συμμετέχοντες, ήταν πόνος στο σημείο της ένεσης (>80%), κόπωση (>60%), κεφαλαλγία (>50%), μυαλγία (>30%), ρίγη (>30%), αρθραλγία (>20%) και πυρετός (>10%) και ήταν συνήθως ήπιας ή μέτριας έντασης, ενώ εμφάνιζαν υποχώρηση σε λίγες ημέρες μετά τον εμβολιασμό.
• Μύθος 3: «Το εμβόλιο φτιάχτηκε υπερβολικά γρήγορα και δεν είναι ασφαλές».
Η κυκλοφορία των εμβολίων αυτών σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα δεν πραγματοποιήθηκε σε βάρος του ελέγχου που αφορά την ποιότητα και την ασφάλειά τους. Όπως όλα τα εμβόλια, έτσι και τα εμβόλια για τη νόσο COVID-19 έχουν περάσει από αυστηρό έλεγχο, που περιλαμβάνει πολλά στάδια και κλινικές μελέτες σε δεκάδες χιλιάδες άτομα. Αυτές οι μελέτες σχεδιάστηκαν ώστε να εντοπίσουν συνηθισμένες ή σπανιότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Καμία από τις φάσεις παραγωγής των εμβολίων δεν παραλήφθηκε.
Από τις προκλινικές δοκιμές (δοκιμές σε ζώα για την ασφάλεια, τοξικότητα, ανοσογονικότητα), τη φάση 1 (μικρός αριθμός ατόμων <100 έλεγχος για ασφάλεια, ανοσογονικότητα), τη φάση 2 (εκατοντάδες άτομα, έλεγχος για ασφάλεια, δοσολογία), τη φάση 3 (χιλιάδες άτομα έλεγχος για αποτελεσματικότητα), έως την αδειοδότηση.
Τα δεδομένα τους ελέγχθηκαν από ανεξάρτητες επιστημονικές αρχές, διεθνείς οργανισμούς και την παγκόσμια συμβουλευτική επιτροπή για την ασφάλεια των εμβολίων, πριν από την τελική έγκριση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον ΕΜΑ (European Medicines Agency), (τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων) και τον FDA (Food and Drug Administration).
Ενώ το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης των εμβολίων, συνήθως είναι 5-10 χρόνια, εδώ ακολουθήθηκε συμπύκνωση του χρόνου ανάπτυξης. Αντί τα στάδια να ακολουθούν το ένα το άλλο, προχώρησαν παράλληλα, με αποτέλεσμα μια διαδικασία αρκετών ετών να γίνει σε διάστημα περίπου ενός έτους. Ο αριθμός όμως των ατόμων που έλαβε μέρος στις μελέτες ήταν ο ίδιος και ίσως και μεγαλύτερος.
Η ασφάλεια του εμβολίου COVID-19 mRNA BNT162b2 αξιολογήθηκε σε περισσότερους από 36.621 συμμετέχοντες (μόνο για το εμβόλια της Pfizer και αντίστοιχοι αριθμοί για τα εμβόλια των άλλων εταιρειών), (ομάδα εμβολίου COVID-19 mRNA και ομάδα εικονικού φαρμάκου). Οι μελέτες, διεξήχθησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, την Τουρκία, τη Νότια Αφρική και τη Νότια Αμερική. Σύμφωνα με την ανάλυση, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου COVID-19 mRNA BNT162b2 συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο, σχετικά με την εμφάνιση νόσου COVID-19 ήταν 95,0%
• Μύθος 4: «Η βελόνα του εμβολίου μένει μέσα στο δέρμα και περιέχει μικροτσιπ που θα χρησιμοποιηθεί για να με ελέγχουν».
Είναι τουλάχιστον αστεία η σκέψη ότι παραμένει μέσα στο δέρμα η βελόνα του εμβολίου και περιέχει μικροτσίπ. Οι σύριγγες που χρησιμοποιούνται είναι οι συνηθισμένες που υπάρχουν στα νοσοκομεία, τα ιατρεία και τα φαρμακεία (δεν παρέχονται ξεχωριστά από την εταιρεία διανομής του εμβολίου).
Για κάθε άτομο χρησιμοποιείται διαφορετική αποστειρωμένη σύριγγα με βελόνη με την οποία αναρροφάται συγκεκριμένη ποσότητα εμβολίου (0,3 ml) από το φιαλίδιο (το κάθε φιαλίδιο περιέχει 5-6 δόσεις, όσον αφορά το εμβόλιο της Pfizer) το οποίο ενίεται στο δελτοειδή μυ (άνω μέρος βραχίονα) του εμβολιαζόμενου.
Σημαντικές πληροφορίες για το εμβόλιο
Η χορήγηση του εμβολίου COVID-19 mRNA BNT162b2 πρέπει να αναβάλλεται σε άτομα που πάσχουν από οξεία σοβαρή εμπύρετη νόσο ή γνωστό ιστορικό σημαντικών αλλεργικών αντιδράσεων. Άτομα με προηγούμενο ιστορικό αναφυλαξίας σε άλλο εμβόλιο, φάρμακο ή τροφή μπορούν να εμβολιάζονται με προσοχή σε εμβολιαστικό κέντρο που μπορεί να τους παράσχει την κατάλληλη υποστήριξη σε περίπτωση που παρουσιάσουν αναφυλαξία.
Τα δεδομένα που αφορούν τη χρήση του εμβολίου COVID-19 mRNA BNT162b2 στην κύηση απουσιάζουν ή είναι περιορισμένα. Γιαυτό το εμβόλιο COVID-19 mRNA BNT162b2 δεν συστήνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού.
Τα άτομα που είναι με ανοσοκαταστολή ή HIV λοίμωξη (ανεξάρτητα από τον αριθμό CD4 κυττάρων) πρέπει να εμβολιάζονται έναντι της COVID-19. Πρέπει όμως να ενημερώνονται ότι, ενδεχομένως η ανοσολογική τους απάντηση να μην είναι ικανοποιητική και χρειάζεται να συνεχίσουν να τηρούν τα προληπτικά μέτρα μείωσης του κινδύνου έκθεσης.
Όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, τα εμβόλια θα διατεθούν αρχικά στα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο από την αυξημένη έκθεση στον ιό, όπως οι υγειονομικοί, καθώς και σε εκείνα που κινδυνεύουν περισσότερο από επιπλοκές αν νοσήσουν από κορωνοϊό είτε εξαιτίας της προχωρημένης ηλικίας τους, είτε εξαιτίας υποκείμενου νοσήματος, και στη συνέχεια στον υπόλοιπο πληθυσμό.
