Καταστροφική επέλαση του δάκου

» Εκτεταμένες δακοπροσβολές σε πολλές περιοχές!
» Οι αισιόδοξες προβλέψεις διαψεύστηκαν!

Με έκπληξη και μεγάλη απογοήτευση σχεδόν όλοι οι ελαιοπαραγωγοί της Κρήτης, διαπιστώνουν καθημερινά ότι ο ελαιόκαρπος που συγκομίζουν αλλά και εκείνος που βρίσκεται στα δέντρα τους έχει σοβαρές προσβολές από Δάκο!
Και η έκπληξη είναι μεγάλη γιατί πολλοί από αυτούς, βασιζόμενοι στις αισιόδοξες ανακοινώσεις κάποιων αρμόδιων στην αρχή της περιόδου, προσδοκούσαν  φέτος αποτελέσματα  της  δακοκτονίας αρκετά   καλύτερα!
Ωστόσο, οι προσδοκίες τους αυτές διαψεύστηκαν οικτρά. Οι διαπιστώσεις από τους ελαιώνες αλλά και  από τα ελαιοτριβεία, δυστυχώς δεν είναι καθόλου ευχάριστες .
Από πρόχειρη έρευνα που κάναμε σε ελαιοτριβεία σε όλη την Κρήτη διαπιστώνεται ότι από τα λάδια που παράγονται, πολύ λίγα, περίπου 20% είναι υψηλής ποιότητας τριών γραμμών (0,3ο –0,4ο οξύτητα), ενώ τα περισσότερα (περίπου 60 %) φαίνεται  να έχουν οξύτητες από 0,5ο -0,9ο. Αρκετά  όμως  λάδια (περίπου 20%)  είναι βιομηχανικά με οξύτητες άνω των 3,0ο.
Η εικόνα αυτή, βέβαια, αποτελεί μια πρόχειρη σημερινή  εκτίμηση η οποία μπορεί να αλλάξει αργότερα προς το καλύτερο η και το χειρότερο. Ακριβέστερη  εκτίμηση, θα πρέπει να κάνουν οι ΔΑΟΚ Κρήτης στα πλαίσια της Δακοκτονίας με κανονικές δειγματοληψίες.
Πάντως, τα  άσχημα αυτά σημερινά δεδομένα, εάν συνεχιστούν και γενικευτούν με την πρόοδο της συγκομιδής, είναι φανερό ότι  θα έχουν δραματικές  επιπτώσεις  τόσο στους παραγωγούς όσο και στους ελαιοτριβεία και  όλους τους εμπλεκόμενους. Ένας ελαιοτριβείας μας είπε χαρακτηριστικά, ότι εάν η κατάσταση συνεχιστεί θα το σκεφτώ αν κρατήσω ανοικτό το ελαιοτριβείο. Με τιμή του  ελαιολάδου που εισπράττω σαν δικαίωμα 1,80 €/κ,  τι θα πρωτοπληρώσω;

Αριστα τα αποτελέσματα στην Πελοπόννησο
Ωστόσο, αντίθετα από την Κρήτη, στην Πελοπόννησο,  τα αποτελέσματα  της φετινής δακοκτονίας  χαρακτηρίζονται από καλά έως άριστα, όπως  ανακοινώθηκε σε ευρεία σύσκεψη που έγινε με πρωτοβουλία της  Περιφέρειας Πελοποννήσου στην Τρίπολη στις 31.10.2019.   Και αυτό  επιβεβαιώνεται με την παραγωγή λαδιών  υψηλής ποιότητας  με 0,1-0.3 οξύτητες στα ελαιοτριβεία.
Ποια είναι επομένως τα αίτια που οδήγησαν στις εξελίξεις αυτές στην Κρήτη;

Ποια τα πιθανά αίτια του προβλήματος  
Μετά από αυτά, είναι πλέον σαφής η υποχρέωση της Πολιτείας με μέριμνα και ευθύνη της  να προσδιοριστούν τα κύρια αίτια του προβλήματος ώστε να καταστεί δυνατός ένας νέος ορθολογικός σχεδιασμός για την εφαρμογή μιας επιτυχούς δακοκτονίας στο μέλλον.
Εμείς,  χωρίς βέβαια να διεκδικούμε το αλάθητο, θεωρούμε σκόπιμο να επισημάνουμε  εδώ ότι από όσα μέχρι σήμερα έχουν γραφεί και ακουστεί, ευλογοφανή και άρα εξεταστέα,  φαίνονται τα  εξής αίτια:
• Έγκαιρη έναρξη και ολοκλήρωση της αποφασιστικής σημασίας πρώτης γενικής διαβροχής.
• Μείωση της δραστικότητας των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται τον επόμενο χρόνο από την παρασκευή τους.
• Ανάπτυξη ανθεκτικότητας του εντόμου στα επί σειρά ετών χρησιμοποιημένα ιδία φυτοφάρμακα
• Ύπαρξη εκτεταμένων περιοχών χωρίς εφαρμογή της μεθόδου  λόγω άρνησης των  ιδιοκτητών, βιολογικών καλλιεργειών η και εγκατάλειψης ελαιοκαλλιέργειας. Οι περιοχές αυτές εκτιμώνται σε 30% των συνολικών σε αρκετούς Δήμους.
• Ανεπαρκής έως  ανύπαρκτη εποπτεία  κατά την εφαρμογή των ψεκασμών

Υποχρηματοδότηση και γραφειοκρατία τα γενεσιουργά αίτια
Ομως γενεσιουργά αίτια όλων όσων αναφέρθηκαν, σίγουρα είναι η μεγάλη υποχρηματοδότηση και η  υπερβολική γραφειοκρατία του προγράμματος.
Η υποχρηματοδότηση, που άρχισε  λανθασμένα, λόγω των οικονομιών που επεβλήθησαν από τα μνημόνια από την τότε Κυβέρνηση, ακολουθήθηκε δυστυχώς, χωρις ουσιαστικές διορθώσεις και από τις επόμενες.
Ο διατιθέμενος για την δακοκτονία προϋπολογισμός (εκτός των φαρμάκων) σε επίπεδο χώρας, από 35 εκ.€ που ήταν το 2008,  μειώθηκε κατά 40% και κατέβηκε στα 21εκ.€. σήμερα.  Αντίστοιχα στην Κρήτη από τα 17 εκ. € μειώθηκε κατά 53 % και κατέβηκε  στα 7,9 εκ € .  Περιορίστηκαν  δραστικά όλοι οι συντελεστές εφαρμογής του προγράμματος.
Από την άλλη πλευρά η  εξάντληση κάθε γραφειοκρατικού κανόνα για προμήθειες , προσλήψεις κλπ, προκάλεσε την ανάγκη εκατοντάδων διοικητικών πράξεων, αποφάσεων, διαγωνισμών κ.α. με συνέπεια σημαντικές  χρονικές καθυστερήσεις.
Ομως τα αίτια αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα πληθώρα από αλυσιδωτές επιπτώσεις αποφασιστικής  σημασίας για την επιτυχία της δακοκτονίας.

Η αποφασιστική σημασία της 1ης γενικής διαβροχής
Οπωσδήποτε, από  όλες τις προηγούμενες  αιτιολογίες, καίριας και αποφασιστικής σημασίας είναι η μη έγκαιρη εφαρμογή της 1ης γενικής διαβροχής.  Και  γίνεται  κατανοητό  από ότι,  σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα  κάθε θηλυκό άτομο Δάκου της αρχής της περιόδου μπορεί να εναποθέσει περισσότερα από 1αυγο ανά ελαιόκαρπο,  με ρυθμό 22αυγα ανά ημέρα και συνολικά  300 αυγά  σε όλη τη ζωή του η οποία διαρκεί 20-30 ημέρες. Αρά μετά από 3-4 γενιές  που μπορεί να κάνει υπό ευνοϊκές συνθήκες ένα θηλυκό άτομο μπορεί  να  αναπαράγει  300Χ300Χ300Χ300=81.εκατ. άτομα προς τα τέλη  της περιόδου!
Γιατί, με άρθρο μας στον τοπικό τύπο  τον περασμένο Ιούλιο (βλ.www.sedik.gr-ΕΛΑΙΟΝΕΑ,19.07.19),   χαρακτηρίσαμε σαν «περίεργη» την αισιοδοξία  κάποιων παραγόντων οι όποιοι  με δηλώσεις θεώρησαν ότι φέτος η δακοκτονία θα είναι επιτυχής επειδή οι ψεκασμοί άρχισαν στις 20-22 Ιουνίου!
Και, αυτό γιατί ο κρισιμότατος πρώτος γενικός ψεκασμός,  συμφώνα με  την ακόμα ισχύουσα παλαιά εγκύκλιο του Υπουργείου Γεωργίας  του 1976, πρέπει να γίνεται  «άνευ αναμονής ενδείξεων δακοπακοπαγίδων» και να έχει περατωθεί «προ της ενάρξεως πήξεως του πυρήνος του ελαιοκάρπου»,  όπως  φαίνεται και  στο εικονιζόμενο απόσπασμα της εγκύκλιου αυτής,   στο βιβλίο για την Δακοκτονία του καλού και έμπειρου συναδέλφου Βασ. Μπουρνάκα.
Και η πήξη του πυρήνα, στις πρώιμες περιοχές της Κρήτης μπορεί να γίνει τέλη Μάιου-πρώτες Ιουνίου! Άρα  και η φετινή δακοκτονία  άρχισε   καθυστερημένα σχεδόν ένα μήνα!

Περιπτώσεις αντιμετώπισης του προβλήματος
Βέβαια,  το κακό είναι ότι την περίοδο αυτή, με την συγκομιδή  σε εξέλιξη, συστάσεις για σίγουρη και πλήρη ανατροπή της κατάστασης  δεν υπάρχουν. Κάποιοι συνιστούν γρήγορη συγκομιδή για να αποφύγουν τα χειρότερα, ενώ κάποιοι άλλοι συνιστούν ατομικούς ψεκασμούς κάλυψης με διασυστηματικά εντομοκτόνα.
Και οι δυο όμως περιπτώσεις  έχουν καθεμιά  τα θετικά και αρνητικά τους. Η  άμεση συγκομιδή θα αποφύγει βεβαία μελλοντικές προσβολές, αλλά θα  έχει σαν συνέπειες  την απώλεια  σημαντικής ποσότητας ελαιολάδου αφού η ελαίωση ως γνωστόν, όπως έχει αποδειχτεί από παλαιότερες έρευνες του Ινστιτούτου Ελιάς,  υπό  καλές συνθήκες συνεχίζεται μέχρι και Δεκέμβριο, ενώ η μέχρι τώρα προσβολή θα  συντελέσει σε  αυξημένη οξύτητα.
Από την άλλη πλευρά οι ψεκασμοί κάλυψης έκτος από το κόστος τους  έχουν  και τον  κίνδυνο αυξημένων υπολειμμάτων στο ελαιόλαδο, αν  δεν τηρηθεί  αυστηρά   το προβλεπόμενο χρονικό   διάστημα  μέχρι την συγκομιδή. Όμως πλεονεκτούν στο ότι θα σταματήσουν την ζώσα προσβολή και δεν θα επιτρέψουν νέα, για διάστημα περίπου ενός μηνός, ενώ παράλληλα, με την καθυστέρηση της συγκομιδής μπορεί να επιτρέψουν την πτώση και αποβολή των προσβεβλημένων καρπών είτε με  φυσική πτώση  είτε με  τον άνεμο.

Αποφασίστηκε ιδιωτική αποθεματοποίηση ελαιολάδου για προστασία των τιμών
Ανακοινώθηκε έγκριση για όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Μετά  από τα αλλεπάλληλα αιτήματα της Ισπανικής Κυβέρνησης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι  ενέκρινε το άνοιγμα της ιδιωτικής αποθεματοποίησης ελαιολάδου για την προστασία των τιμών. Το μέτρο  θα ανοίξει όχι μόνο για την Ισπανία αλλά και για τις υπόλοιπες  ελαιοπαραγωγικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Κροατία, η Μάλτα, η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Σλοβενία.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΕ, την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου, η Επιτροπή Διαχείρισης της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς (ΚΟΑ) ενέκρινε το σχέδιο κανονισμού για την παροχή ενίσχυσης για  ιδιωτική αποθεματοποίηση ελαιολάδου το οποίο μετά από δημοσίευσή  στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (DOUE), αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στα μέσα του δευτέρου εξαμήνου του Νοεμβρίου.
Βέβαια το μέτρο αυτό,  καίτοι όταν εφαρμόστηκε για τελευταία φορά το 2012  (βλ. www.sedik.gr- ΕΛΑΙΟΝΕΑ) δεν είχε αξιόλογα αποτελέσματα, αναμένεται με ενδιαφέρον σαν η μοναδική ελπίδα  υπό τις σημερινές συνθήκες για ανάκαμψη των τιμών.
Το άνοιγμα του μέτρου  αναμένεται  να ισχύσει για τις  κατηγορίες ελαιολάδου έξτρα παρθένο.  παρθένο και λαμπάντε και να εφαρμοστεί σε 4 υποπεριόδους (φάσεις) για ελάχιστο χρόνο προσωρινής απόσυρσης 180 ημερών.
Κρίσιμης σημασίας είναι το ποσό της ενίσχυσης (ανά τόνο και ημέρα) το οποίο θα καθοριστεί  με βάση την  ελάχιστη προσφορά  που θα γίνει για κάθε παρτίδα τουλάχιστο 50 τόνων σε (μειοδοτικό) διαγωνισμό που θα διεξαχθεί  με  δημοπρασίες  στις εξής  4 χρονικές φάσεις: (α)  21 -27 Νοεμβρίου 2019,  (β) 12 -18 Δεκεμβρίου 2019, (γ) 23 -29 Ιανουαρίου 2020 και (δ)  20 -26 Φεβρουαρίου 2020.
Προς το παρόν δεν γνωστός ο συνολικός όγκος του ελαιολάδου το οποίο θα τεθεί για αποθεματοποίηση  ούτε βέβαια το ποσό της ενίσχυσης ανά τόνο και ημέρα,   αφού και τα δυο θα εξαρτηθούν από τις προσφορές που θα υποβληθούν κυρίως από την Ισπανία οπού υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αδιάθετες.
Οι βασικές προϋποθέσεις για συμμετοχή στην αποθεματοποίηση που αναμένεται να καθοριστούν  είναι:
– Κάθε επιχείρηση  μπορεί να υποβάλει μία μόνο προσφορά ανά ποιοτική κατηγορία και ανά υποπερίοδο και θα πρέπει να είναι  τουλάχιστον 50 τόνους.
– Τα ελαιόλαδα που  θα εγκριθούν  για  ενίσχυση δεν πρέπει να  διατεθούν στο εμπόριο  για ελάχιστη περίοδο αποθήκευσης 180 ημέρες.

Νέα νοθεία ελαιολάδου στην Ιταλία
» Καταγγελίες ότι εισαγόμενο ελληνικό ελαιόλαδο πωλείται ως ιταλικό
Νέα απάτη με το ελαιόλαδο αποκαλύφθηκε  και πάλι στην Ιταλία με την διαπίστωση δύο τόνων νοθευμένου εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου στην περιοχή του Παλέρμο. Σύμφωνα με ανακοίνωση της  Εθνικής Ένωσης Παραγωγών Ελαιολάδου (Unaprol) η αποκάλυψη αυτή έγινε από τον «Οργανισμό Τελωνείων και Μονοπωλίων» στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του για καταπολέμηση της απάτης, η οποία απάτη, όπως υπογραμμίζεται,  αυξήθηκε  κατά 87,5% στην Ιταλία την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με την  Unaprol, η βιοχημική ανάλυση απέδειξε ότι το προϊόν που εξετάστηκε αντιστοιχούσε σε ελαιόλαδο λαμπάντε  (βιομηχανικό),   ενώ  στην ετικέτα του  αναφερόταν ως εξαιρετικό παρθένο.  Αυτό, κατά τον Πρόεδρο της Unaprol, David Granieri,  αποδεικνύει  ότι η «κατάσταση είναι ανησυχητική και ότι  πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι από την παραγωγή μέχρι την εμφιάλωση για να προστατευτεί το Ιταλικό ελαιόλαδο και οι καταναλωτές. Όπως τόνισε,  το Ιταλικό ελαιόλαδο, δέχεται έντονες πιέσεις από  άλλα εισαγόμενα ελαιόλαδα,  αφού το 2018, το Ευρωπαϊκό σύστημα  καταπολέμησης απάτης, αποκάλυψε  ότι Ελληνικό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο διατίθεται στο εμπόριο ως παρθένο ελαιόλαδο Ιταλίας».
Το Ιταλικό ελαιόλαδο, κατά την Unaprol, παράγεται με  43 ΠΟΠ και 4 ΠΓΕ από 250 εκατομμύρια δέντρα  και 533 ποικιλίες,   έχει παγκόσμια φήμη και εξάγεται  σε όλο τον κόσμο,  αποφέροντας περίπου 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Άρα απαιτεί ισχυρή προστασία.

Φύλλα ελιάς κατά διαβήτη και παχυσαρκίας
» Χάρη στην ικανότητα να αυξάνουν την παραγωγή ινσουλίνης
 Το εκχύλισμα φύλλων ελιάς συμβάλλει  στην αύξηση της  παραγωγής  ινσουλίνης   από το πάγκρεας κατά 28%. Αυτό  διαπιστώθηκε  από  μελέτη που διεξάχθηκε  από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ωκλαντ  στη Νέα Ζηλανδία και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό   «Τεκμηριωμένη  εναλλακτική Ιατρική.»
Η έρευνα  αυτή διαπίστωσε ότι τα φύλλα ελιάς βοηθούν στην τόνωση της έκκρισης της ινσουλίνης, που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Εκτός όμως από τη μείωση του  σακχάρου, μειώνουν επίσης και το οξειδωτικό στρες, δηλαδή, την ποσότητα ελεύθερων ριζών που μπορούν να προκαλέσουν  βλάβη στα κύτταρα και τους ιστούς.
Η ιδιότητα αυτή  των φύλλων της ελιάς αποδίδεται στο γεγονός ότι περιέχουν  την φαινολική ένωση Ελευρωπαϊνη (oleuropein), η οποία έχει σημαντικές  αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Όλα αυτά,  σύμφωνα με το δημοσίευμα,  κάνουν τα φύλλα ελιάς  ένα φυσικό φάρμακο για τη θεραπεία ανισορροπιών όπως το μεταβολικό σύνδρομο και ο διαβήτης, ειδικά του  τύπου 2 αλλά και για  την  συσσώρευση λίπους στο σώμα μέσω της ρύθμισης της λειτουργίας  ορισμένων γονιδίων.
σ.σ. Πολύ ωραία όλα τα παραπάνω, χρειάζονται όμως παραπέρα τεκμηριωμένες ιατρικές αποδείξεις για να μην καταστούμε και πάλι δέκτες  ανεξέλεγκτων διαφημιστικών βομβαρδισμών βασιζόμενες  στον περίεργο κανονισμό της ΕΕ περί «ισχυρισμών υγείας» παρουσιάζουν σκευάσματα  που θεραπεύουν «πάσαν νόσον»!