Καλοί μου φίλοι, χρόνια πολλά,
Όταν οι προπαππούδες και οι προ-γιαγιάδες των σημερινών παιδιών πήγαιναν σχολείο… Στο “σχολείο” τους η επίσκεψη στον σημερινό Παιδότοπο. Με ξεναγό μια απ’ τις “εργάτριες” του “Μουσείου Μαθητικής Ζωής” στα Βριλήσσια της Αττικής, συνταξιούχο εδώ και οχτώ χρόνια δασκάλα Κατερίνα Βουτσαδάκη – δικό της το κείμενο και οι φωτογραφίες.
Υπάρχουν πολλοί δάσκαλοι και πολλές δασκάλες που επιμένουν να υψώνουν και μετά τη συνταξιοδότησή τους τη σημαία της Δασκαλοσύνης. Μια απ’ αυτές και η περίπτωση της συνεπαρχιώτισσας μου (απ’ τον Βαφέ και το Νιο Χωριό η καταγωγή της) της Κατερίνας…
Καλή συνέχεια στο πολυεπίπεδο έργο σας, καλή μου φίλη!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους,
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
δάσκαλος – λογοτέχνης
Σημείωση: Παράλειψή μου αν δεν μνημονεύσω στον σημερινό Παιδότοπο τη δική μας Μαρία Δρακάκη και τον επίσης δικό μας Δημήτρη Καρτσάκη, που ίδρυσαν αρχίζοντας απ’ το μηδέν το Μουσείο Σχολικής Ζωής στα Νεροκούρου, στο παλιό Δημοτικό Σχολείο το 2006 και συνεχίζουν να το υπηρετούν. Και βέβαια τον… “πρώτο διδάξαντα” στην Κρήτη Ρεθεμνιώτη τ. σχολικό σύμβουλο Χάρη Στρατιδάκη που ίδρυσε το Σχολικό Μουσείο Αμνάτου το 1999…
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΑΣ
Ελάτε παιδιά, να γυρίσουμε το ρολόι του χρόνου, δεκαετίες πίσω, όταν η γιαγιά και ο παππούς των γονιών σας πήγαιναν στο σχολείο, για να μάθουν γράμματα…
Έτσι ξεκινά ένα ταξίδι μέσα από τις μουσειοβαλίτσες, που με μεράκι γεμίσαμε με αντικείμενα της μαθητικής ζωής. Είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που απευθύνεται σε παιδιά νηπιαγωγείου , δημοτικού, αλλά και σε μαθητές γυμνασίου.
Το περιεχόμενο των μουσειοσκευων τροποποιείται, ανάλογα με την ηλικία των μαθητών.
Το υλικό άρχισαν να συγκεντρώνουν πριν 12 χρόνια δύο δασκάλες: η Άντα Ευάγγελου και η Γιολάντα Τσορώνη.
Άνοιξαν αποθήκες, πατάρια παλιές ντουλάπες και όσοι έχουμε τη συνήθεια, να κρατάμε και να μην πετάμε, προσφέραμε, ό, τι έχει σχέση με τη μαθητική ζωή.
Οι δύο αίθουσες του 5ου Δημοτικού Βριλησσίων μετατράπηκαν σε μουσείο, που μπορούσαν να το επισκέπτονται μαθητές. Στα εγκαίνια είχαμε ανάμεσά μας και την αείμνηστη Αγγελική Βαρελλά…
Προσωρινή η εγκατάσταση, δυστυχώς, γιατί τις αίθουσες χρειάστηκε το σχολείο μετά από δύο χρόνια, για να στεγάσει δύο νέα τμήματα. Αναζητήθηκε νέος χώρος.
Στη νέα του εγκατάσταση στο 4ο Βριλησσίων είχαμε την τύχη να το υποδεχθούμε και να το αγκαλιάσουμε με αγάπη.
Τακτοποιήσαμε τα 10 ξύλινα θρανία, δωρεά του δημοτικού σχολείου του Παράλιου Αστρους Κυνουρίας, την ξύλινη παλιά έδρα με το βάθρο της, τις 6 προθήκες, και όλα τα εκθέματα , ώστε να είναι πάλι επισκέψιμος ο χώρος από παιδιά και ενήλικες.
Και ήρθε η δίχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση και πάλι μια νέα ανάγκη οδήγησε μετά από δύο πάλι χρόνια στη μετακίνηση όλης της ” περιουσίας ” του μουσείου σε αποθηκευτικό χώρο του Δήμου μας.
Ιδρύσαμε σύλλογο φίλων και συνεχίσαμε να δεχόμαστε δωρεές σε παλιά βιβλία, αλλά και σε υλικό, λαογραφικού ενδιαφέροντος. Ενώ ξεκινήσαμε την αναζήτηση πλέον μιας μονοκατοικίας που θα μίσθωνε ο δήμος μας, ώστε να στεγάσει το μουσείο.
Και ήρθε ο covid 19 με τις γνωστές σε όλους μας συνέπειες…
Στην προσπάθειά μας, συνταξιούχοι πλέον εκπαιδευτικοί, ο Δημήτρης Δημητρίου κι εγώ δημιούργησαμε τις μουσειοσκευές και αρχίσαμε να ανταποκρινόμαστε στην πρόσκληση που μας έκαναν σχολεία της περιοχής μας και των όμορων δήμων.
Πάντα στην αίθουσα εκδηλώσεων, στήνουμε κάθε φορά μια μικρή έκθεση, ενώ στην οθόνη δεσπόζει η φωτογραφία με τα πράσινα ξύλινα θρανία, η έδρα με τη δασκάλα (κούκλα) και ο μαυροπίνακας με τη μαθήτρια (κούκλα) που είναι έτοιμη να γράψει με την κιμωλία…
ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα γίνεται εθελοντικά, τροποποιείται, ανάλογα με την τάξη που το παρακολουθεί και διαρκεί δύο διδακτικές ώρες.
Αρχίζουμε πάντα με την περιπέτεια της γραφής, με την πλάκα και το κοντύλι στην Α ‘ τάξη, με το μολύβι Faber Νο 2, στη Β’ τάξη, τον κονδυλοφόρο ή πένα (την καμπουριτσα) στη Δ’ όπως χαρακτηριστικά περιγράφει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος στην αυτοβιογραφία του.
Τα παιδιά βλέπουν τις παλιές καρτέλες για το μάθημα των θρησκευτικών, της φυσικής ιστορίας, της ζωολογίας, της πατριδογνωσίας.
Ξεφυλλιζουν παλιά κιτρίνισμένα τετράδια, τη χαρτογραφία, το φυτολόγιο, το τετράδιο καλλιγραφίας.
Κι έρχεται η στιγμή, που στην αίθουσα μπαίνουν δύο μαθήτριες με τις ποδιές τους με το λευκό γιακα και τη δερμάτινη σάκα τους.
Φορούν κορδέλα και στη μία τσέπη έχουν το βαμβακερό μαντηλάκι ενώ στην άλλη το πτυσσόμενο ποτηράκι.
Γίνεται όμως σχολική ζωή χωρίς παιχνίδι και διάλειμμα;
Ειναι η σειρά των ξύλινων παιχνιδιών που έφτιαξε με γνώση και μεράκι ο αείμνηστος συνάδελφός μας Τάσος Μιχας, ενώ ερχόταν ο ίδιος και έδειχνε στα παιδιά πώς τα έφτιαχναν τότε, πως έπαιζαν στη γειτονιά, στην αυλή.
Εντυπωσιαζονται τα παιδιά από το τσέρκι και παίζουν σε ομάδες με τους πήλινους βόλους που στο τέλος τους μοιράζονται.
Διαχρονικά αγαπημένα : ο χειροποίητος χαρταετός, τα τόξα, οι σφεντόνες, οι σβούρες, το κουμπί – διελκυστίνδα, το γιο-γιο, η μπαλίτσα από μια κάλτσα παραγεμισμενη με σφουγγάρι-το κλωτσοσκούφι,τα ξύλινα σπαθιά από παράσταση για την 25η Μαρτίου,το ξύλινο καρέκλι, η παλιά κούκλα από ταρταρουγα.
Ακολουθεί ένα μικρό αφιέρωμα στο τσίγκινο παιχνίδι που ξεκίνησε να κατασκευάζει το 1950 στην Ελλάδα: το βατραχάκι, τα κουζινικά, ο λούστρος με μπαταρία.
Στη διάρκεια της παρουσίασης, οι μαθητές βλέπουν και σχολιάζουν τις φωτογραφίες που προβάλλονται στην οθόνη με εκθέματα που δεν συμπεριλαμβάνονται στις μουσειοσκευες.
Μπορούν να υποβάλλουν ερωτήσεις και φυσικά να παίξουν με τα ξύλινα παιχνίδια.
Από τις 14 επισκέψεις που ως σήμερα έχουμε κάνει μας έχει συγκινήσει το ενδιαφέρον κάποιων παιδιών, προπάντων εκείνων με “ιδιαίτερες ικανότητες”
Τέλος παρακολουθούν αποσπάσματα της πολύ βραβευμένης ταινίας του 1990 “Ο Ψύλλος ” του Δημήτρη Σπύρου.
Η χειρόγραφη εφημερίδα του 12χρονου μαθητή σε χωριό της ορεινής Ηλείας τη δεκαετία του ’60 είναι τα φτερά που τον βοηθούν να πετάξει μακριά.
Την αυστηρότητα του δασκάλου, αντισταθμιζει η ομορφιά των αθώων παιδικών ματιών.
Από τα έντυπα αξιολόγησης εκπαιδευτικών, αντλούμε ιδέες ώστε να γίνεται ακόμη καλύτερο το πρόγραμμα…
Κατερίνα Βουτσαδάκη
δασκάλα – ειδική παιδαγωγος
