Την τελευταία χιλιετία π.Χ. και την πρώτη χιλιετία μ.Χ. η πρόοδος της ανθρωπότητας αναπτύχθηκε γύρω από τις χώρες της Μεσογείου Θάλασσας και από την Μεσόγειο μέχρι Ανατολικά στα Ιμαλάια όρη (Αίγυπτος, Μεσοποτaμια, Περσία κ.λπ.) και στην Κίνα.
Προς τα εκεί στράφηκε ο Μέγας Αλέξανδρος για να κατακτήσει τις πλούσιες αυτές περιοχές, τις οποίες επηρέασε βαθύτατα μεταφέροντας νέες ιδές, νέες τεχνικές, νέες γνώσεις από τον πιο λαμπρό πολιτισμό μέχρι τότε. Αργότερα προς τα εκεί στράφηκε και η Ρωμαϊκή και η Βυζαντινή αυτοκρατορία. Την δεύτερη χιλιετία μ.Χ., η πρόοδος εξαπλώθηκε στις περιοχές που αποκαλούνται σήμερα ως Δύση, δηλαδή κυρίως στην Βόρεια Ευρώπη, μετέπειτα στη Βόρεια Αμερική κλπ. Η έναρξη της τρίτης χιλιετίας χαρακτηρίζεται από την επιστροφή της προόδου και πάλι στις χώρες μεταξύ Δύσης και Ανατολής, δηλαδή Κίνα, Ινδία, Ιράν, Τουρκία χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (Κιργιστάν, Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν κλπ.).
Από την αρχαιότητα η Δύση έβλεπε προς την Ανατολή και η Ανατολή προς την Δύση. Οι χώρες που συνδέουν την Κίνα με την Ευρώπη, ήταν ικανές να συνεργάζονται, να συνυπάρχουν και να ευημερούν, παρόλο τις διαφορετικότητες στην καταγωγή, στα πιστεύω και στην κουλτούρα. Συνεργαζόταν πάνω από 2000 χρόνια μέσω της πρώτης παγκοσμιοποιημένης αγοράς: του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού.
Ο Μέγας Αλέξανδρος δημιούργησε τον πρώτο εμπορικό Δρόμο του Μεταξιού μέσω της Κασπίας θάλασσας και του Ώξου ποταμού με τον Πατροκλή αναζητώντας το μετάξι ως πολυτελές ύφασμα αλλά και ως νόμισμα. Λίγο αργότερα (2ος αιώνας π.Χ.), η δυναστεία των Χάν της Κίνας επέκτειναν τον χερσαίο Δρόμο του Μεταξιού. Καραβάνια με καμήλες έφερναν μετάξι, μπαχαρικά, ελεφαντόδοντο κλπ και επέστρεφαν με κοσμήματα, νεφρίτη, λιβάνι, σμύρνα κλπ., διευρύνοντας το εμπόριο με την Ρωμαϊκή και συνέχεια με την Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Η αναβίωση του σύγχρονου Δρόμου του Μεταξιού δημιουργεί μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία των Ασιατικών χωρών με σκοπό στενότερους οικονομικούς δεσμούς, την βελτίωση της επικοινωνίας, την ενθάρρυνση του εμπορίου και την βελτίωση της νομισματικής κυκλοφορίας. Ο κατάλληλος χρόνος για να αναπτυχθεί η οικονομική ζώνη του σύγχρονου Δρόμου του Μεταξιού έχει έλθει και αλλάζει το κόσμο μας.
Πίσω από την εμπλοκή της Δύσης σε διαμάχες στο Ιράκ, Αφγανιστάν, Ουκρανία κλπ., και παρά τις θρησκευτικές συγκρούσεις και τρομοκρατικές ενέργειες, εκείνο που δεν φαίνεται είναι ότι το παγκόσμιο κέντρο οικονομικής ανάπτυξης και δύναμης μεταφέρεται στις χώρες που συνδέουν την Δύση με την Ανατολή.
Οι χώρες αυτές διαθέτουν πλουσίους φυσικούς πόρους. Τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Κασπίας Θάλασσας είναι διπλάσια από των ΗΠΑ. Το Κουρδιστάν έχει τεράστια αποθέματα πετρελαίου, στο Καζακστάν σε ένα μόνο κοίτασμα υπάρχουν πάνω από 42 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και πολλές «σπάνιες γαίες» πολύτιμες για τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Στο Ντομπάς της Ουκρανίας υπάρχουν κοιτάσματα άνθρακα 10 δισ. τόνων, 1.4 εκ. βαρέλια πετρέλαιο και 2,4 τρισ. κυβικά πόδια φυσικό αέριο, και τεράστιες ποσότητες «μαύρης γης». Το Τουρκμενιστάν έχει τα τέταρτα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου παγκοσμίως. Το Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν έχουν τα περισσότερα αποθέματα χρυσού μετά την Νότια Αφρική.
Λαμπρές πόλεις αναδύονται, με σύγχρονα αεροδρόμια, πολυτελή ξενοδοχεία και εντυπωσιακά κτίρια όπως το προεδρικό παλάτι στο Τουρκμενιστάν και στην Τουρκία, το Κρίσταλ Χαλ και το αεροδρόμιο του Μπακού, το παλάτι της Ειρήνης και Συμφιλίωσης και ο πύργος Bayterek στην Αστάνα του Καζακστάν.
Οι δαπάνη για αγορές ακινήτων στο Λονδίνο από τις πρώην σοβιετικές χώρες είναι τετραπλάσια από αυτή των Λονδρέζων, και τριπλάσια από αυτή των ΗΠΑ και της Κίνας. Αγοράζουν πανάκριβους ποδοσφαιριστές, πανάκριβα έργα τέχνης, πολυτελείς εξοχικές κατοικίες στην Ευρώπη στο Ντουμπάι στις ΗΠΑ κλπ.
Η οδική, η σιδηροδρομική, η αεροπορική διασύνδεση, οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου δημιουργούν σταθερά και αλληλεξαρτώμενα οικονομικά συμφέροντα μεταξύ των χωρών του Δρόμου του Μεταξιού. Τραίνα μήκους πάνω από 700 μέτρα καλύπτουν σε 16 μέρες τα 11.000 χιλιόμετρα από την Κίνα στη Γερμανία μεταφέροντας υπολογιστές, ρούχα, παπούτσια κ.λπ., και επιστρέφουν με ανταλλακτικά αυτοκινήτων, ηλεκτρονικά, ιατρικό εξοπλισμό κλπ. Νέες σιδηροδρομικές γραμμές θα ενώσουν την Κίνα με το Ιράν, την Τουρκία, τα Βαλκάνια, τη Σιβηρία, την Μόσχα, το Βερολίνο, το Παρίσι, το Πακιστάν το Καζακστάν και την Ινδία. Σχεδιάζεται ένα υπόγειο τούνελ μέσω του Βερίγγειου πορθμού μήκους πάνω από 300 χιλιόμετρα που φθάνει στην Αλάσκα. Σύγχρονα Πανεπιστήμια αναδύονται παντού, υψηλής τεχνολογίας επικοινωνιακά συστήματα με την υποστήριξη της Κίνας, εκσυγχρονίζουν τις βασικές υποδομές των χωρών του Δρόμου του Μεταξιού. Οι χώρες αυτές από την αρχαιότητα είχαν σημαντική συμμετοχή στην παγκόσμια ιστορία ενώνοντας την Ανατολή με την Δύση όπου διαφορετικές γλώσσες, ήθη και έθιμα, ανταγωνίζονται μέχρι σήμερα.
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης ( Shanghai Co-Operation Organization – SCO) για την προώθηση της πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών: Ρωσία, Κίνα, Κιργιστάν, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τατζικιστάν, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή με σκοπό να γίνει μια αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι χώρες αυτές παρόλο που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις μειονότητες και άλλες δυτικές αξίες, αποκτούν σοβαρά γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη από την συνεργασία τους και είναι έτοιμες να προσελκύσουν και άλλες χώρες. Η Τουρκία έχει περισσότερα συμφέροντα και περισσότερες κοινές αξίες προς την SCO παρά την Ε.Ε. Σημαντική και συμβολή της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων (ΑΙΙΒ).
Η πολιτική, οικονομική και στρατιωτική κυριαρχία της Δύσης πιέζεται από τις Ανατολικές χώρες που συνεργάζονται και μεγαλουργούν. Η Δύση εκλέγει λαϊκιστές και δημαγωγούς κυβερνήτες οι οποίοι βυθίζουν σε περισσότερα προβλήματα τις χώρες τους και αμφισβητούν τις αξίες της συνεργασίας μεταξύ των χωρών και της ευημερίας που έφεραν μέχρι σήμερα οι ανοικτές οικονομίες. Αντί να αντιληφθούν ότι το παγκόσμιο κέντρο ανάπτυξης μετατοπίζεται προς τις Ανατολικές χώρες και να συμμετάσχουν ώστε να διευρύνουν το διεθνές εμπόριο και να αυξήσουν την ευημερία τους, λαμβάνουν μέτρα προστατευτισμού που αποτρέπουν οικονομικές συνεργασίες.
Τα μεγάλα προβλήματα των επόμενων δεκαετιών είναι η κλιματική αλλαγή, η ταχεία αύξηση του πληθυσμού, η σπανιότητα των πόρων, η αναζωπύρωση των ιδεολογιών και η μετατόπιση της οικονομικής δύναμης από την Δύση στην Ανατολή.
Το Διεθνές Επιμελητήριο για τον Δρόμο του Μεταξιού (Silk Road of Chamber of International Commerce – SRCIC) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με μέλη 61 χώρες και μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων με κοινά ενδιαφέροντα, ο οποίος σχεδιάζει και αναπτύσσει κοινά επενδυτικά σχέδια για το μέλλον των χωρών του Δρόμου του Μεταξιού. Λειτουργεί σαν μια γέφυρα και ένας δεσμός μεταξύ των εθνικών επιμελητηρίων και των κυβερνήσεων, έχοντας δημιουργήσει μια πλατφόρμα για τα μέλη της, για την ανταλλαγή πληροφοριών εμπορίου και επενδύσεων για την προώθηση του Δρόμου του Μεταξιού.
Είναι το ιδανικό εργαλείο μέσω του οποίου οι Δυτικές χώρες και επιχειρήσεις θα μπορούν να συμμετάσχουν στην αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού. Το SRCIC δημιουργεί επτά οργανισμούς για να διευκολυνθεί η επιχειρηματική συνεργασία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των μελών του: α) www.eSilkRoad.com, β) Διεθνές ταμείο ανάπτυξης Δρόμου του Μεταξιού, γ) Ένωση Think tank (δεξαμενή σκέψης) Δρόμου του Μεταξιού, δ) Εκθεσιακό πάρκο εμπορίου και ανταλλαγών του Δρόμου του Μεταξιού, ε) Διεθνές χρηματιστήριο εμπορευμάτων του Δρόμου του Μεταξιού, στ) Διεθνής ένωση μουσείων του Δρόμου του Μεταξιού και ζ) Διεθνές εμπορικό κέντρο πολιτιστικής τέχνης του Δρόμου του Μεταξιού.
Το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο της χώρας μας είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου του Δρόμου του Μεταξιού. Η χώρα μας και γενικότερα η Ευρώπη και όλη η Δύση, δεν έχουν αντιληφθεί τι συμβαίνει στην Ανατολή. Ο δρόμος του Μεταξιού αναβιώνει με την σύγχρονη ονομασία «Μία Ζώνη, Ένας δρόμος» (One Belt one Road) και γίνεται και πάλι το παγκόσμιο επίκεντρο στην χιλιετία που διανύουμε. Δυστυχώς πολλά από τα παραπάνω περνούν απαρατήρητα και παραβλέπονται από την Δύση. Το Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης του Πολυτεχνείου Κρήτης, εκτός τις συμβουλές που παρέχει στο Διεθνές Επιμελητήριο για τον Δρόμο του Μεταξιού, έχει αναλάβει πρωτοβουλίες ενημέρωσης για να ενεργοποιηθούν οι επιχειρηματικές και οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας ώστε να αντιληφθούν τις επερχόμενες σαρωτικές παγκόσμιες ανακατατάξεις. Η χώρα μας, ως η εγγύτερη Ευρωπαϊκή χώρα με την Ανατολή, εάν εγκαίρως αντιληφθεί τα οφέλη της ανοικτής οικονομίας και αξιοποιήσει αυτές τις ευκαιρίες, όπως επιτυχώς είχε κάνει πριν μερικές χιλιετίες, ίσως, η τρέχουσα χιλιετία να μας επιφυλάσσει ένα λαμπρό μέλλον.
* Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
