Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι PRUNUS avium L. (Προύνος των πτηνών) με την κοινή ονομασία αγριοκερασιά (που παράγει γλυκά κεράσια). Είναι συγγενές με την PRUNUS cerasus (Κέρασος η οξύχυμος) που παράγει το ξινό κεράσι, γνωστό και ως βύσσινο. Και τα δύο είδη ανήκουν στην οικογένεια των Ροδοειδών. Όλες οι ποικιλίες που υπάρχουν προέρχονται από την αγριοκερασιά.
Η Κερασιά είναι φυλλοβόλο δέντρο που μπορεί σε ύψος να ξεπεράσει κατά πολύ τα 10 μέτρα. Είναι δέντρο με στρογγυλό, ως την κορυφή λείο άκοπο κορμό. Η φλούδα είναι τεφρόχρους και γυαλιστερή. Από εντομές του φλοιού ρέει ένα κόμμι ανάλογο με το αραβικό κόμμι που περιέχει κερασίνη.Τα φύλλα είναι μεγάλα αυγοειδή, πριονωτά, άνω γυαλιστερά και κάτω με αραιό τρίχωμα και με δύο αδένες στο άκρο του μίσχου. Τα άνθη είναι μεγάλα, λευκά, οργανωμένα σε ταξιανθίες, φύονται ανά 3-6 σε κάθε οφθαλμό. Είναι είδος ερμαφρόδιτο και επικονιάζεται από τις μέλισσες. Το ριζικό της σύστημα έχει επιπόλαιες και βαθύτερες ρίζες. Ο καρπός είναι σφαιρικός, κόκκινος και στη συνέχεια βαθύς κόκκινος. Η βυσσινιά είναι μικρότερη, με πριονωτά φύλλα και σφαιρικούς καρπούς με μικρότερο μίσχο. Είναι μελισσοτροφικά φυτά.
Η κερασιά ζει περίπου 60 χρόνια και η καρποφορία αρχίζει από τον 4ο χρόνο της ζωής της, ενώ μεγάλες αποδόσεις έχει μετά τον 20ο χρόνο.
Το ξύλο της Κερασιάς είναι ανθεκτικό στην υγρασία και κατάλληλο για κατασκευή επίπλων και μουσικών οργάνων.
Ιστορικά στοιχεία
Στην Ελλάδα ήρθε τους πρώτους ιστορικούς χρόνους από την Κασπία ή την Μικρά Ασία. Και πιο συγκεκριμένα από την Κερασούντα (εξ ου και το όνομα) κοντά στη Μαύρη Θάλασσα.
Αναφέρεται ότι ο Λυσίμαχος (διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου), είχε εισάγει το κεράσι από τη Μικρά Ασία ως ένα ζουμερό φρούτο που τρώγεται χωρίς να ψηθεί.
Ο Διοσκουρίδης θεωρούσε τα κεράσια ευκοίλια. Ο Δίφυλος τα θεωρούσε ευστόμαχα και εύχυλα. Ήταν αγαπημένη λιχουδιά του στρατηγού Λούκουλου που τα έφερε στη Ρώμη από την Κερασούντα.
Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκαν πολύ τα κοτσάνια των καρπών για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως υδρωπικία, ψαμμίαση και ισχουρία. Τα θεωρούσαν διουρητικά, στυπτικά και ελαφρώς αντιπυρετικά.
Την γόμμα του δέντρου την θεωρούσαν ανώτερη από το Αραβικό κόμμι. Την φλούδα την σύστηναν κατά των πυρετών και στην χρησιμοποιούσαν αντί της Κίνας σε διάφορες συνταγές. Ως έγχυμα την χρησιμοποιούσαν για τόνωση του οπργανισμού και κατά του ιδρώτα των φυματικών.
Στην Κρήτη ευδοκιμούν τα μαύρα κεράσια και τα γερακάρια (από το χωριό Γερακάρι του Ρεθύμνου όπου ευδοκιμεί ιδιαίτερα το κόκκινο κεράσι). Φύονται σε όλο το νησί. Αφθονεί στον Σέμπρωνα όπου υπάρχουν δάση από κερασιές. Οι Κρητικοί χρησιμοποιούσαν τα κερασοτσίκουδα (Πυρήνες) και τα λίκια (κοτσάνια) ως αφέψημα για τη θεραπεία της νεφρολιθίασης. Τη γόμα του δέντρου την έβραζαν κατά της διάρροιας.
Συστατικά – χαρακτήρας
Το κεράσι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο και είναι εξαιρετικό υπακτικό και θαυμάσιος αιμοποιητής. Το μαύρο κεράσι είναι ωφελιμότερο. Συνδυάζονται καλά με άλλα φρούτα αλλά ποτέ με άμυλο.
Περιέχει πρωτεΐνες, λίπος, υδατάνθρακες, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, βιταμίνη Α, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη και ασκορβικό οξύ.
Τα φύλλα της κερασιάς όταν τριφτούν ανάμεσα στα δάκτυλα αναδίδουν μία χαρακτηριστική οσμή, γιατί περιέχουν υδροκυάνιο.
Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει Απρίλιο και Μάιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται εκτός της εδώδιμης σάρκας του καρπού και τα κοτσάνια των καρπών, τα φύλλα, η φλούδα του δέντρου και η γόμμα που ρέει από τις εντομές του φλοιού. Οι σπόροι ωριμάζουν από Ιούλιο μέχρι Αύγουστο.
Η Κερασιά κατάφερε να γλιτώσει από τα βιολογικά βελτιωτικά και να παραμείνει πιστό στον φυσικό του προορισμό: να ωριμάζει, δηλαδή, το καλοκαίρι και μόνο το καλοκαίρι, υποχρεώνοντάς μας να το γευόμαστε μόνο μερικές εβδομάδες το χρόνο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Τα κεράσια είναι ευεργετικά στην αρτηριοσκλήρηνση, τη δυσκοιλιότητα, τις πέτρες στα νεφρά, τους ρευματισμούς και την παχυσαρκία.
Είναι γλυκά, όξινα και στυφά και έχουν θερμαντική δράση στον οργανισμό.
Περιέχουν χημικές ουσίες που θα μπορούσαν να μειώνουν τα επίπεδα ζαχάρου σε διαβητικούς ασθενείς. Οι φυτικές χημικές αυτές ουσίες ονομάζονται ανθοκυανίνες. Σε πειράματα βρέθηκε ότι αυξάνουν κατά 50% την παραγωγή ινσουλίνης από τα κύτταρα του παγκρέατος γεγονός που δείχνει ότι έχουν θετική δράση σε διαβήτη τύπου 2, όπου η παραγωγή της ινσουλίνης από το πάγκρεας είναι ανεπαρκής. Οι ανθοκυανίνες έχουν μεταξύ άλλων ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Προστατεύουν από καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.
Ενδείκνυνται στην αναιμία, γιατί, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε σίδηρο, προάγουν την αιμοποίηση, σε ολιγοθερμιδικές δίαιτες αδυνατίσματος, γιατί τα σάκχαρα, που περιέχουν ικανοποιούν την αίσθηση του γλυκού, χωρίς να επιβαρύνουν τον οργανισμό με θερμίδες.
Η περιεκτικότητά τους σε μεταλλικά άλατα αυξάνει τα αλκαλικά αποθέματα του οργανισμού, συμβάλλοντας, έτσι, στη μείωση της κόπωσης και την παράταση της μυϊκής προσπάθειας. Εξουδετερώνουν την πνευματική κόπωση, είναι άρα πολύ χρήσιμα στους μαθητές ειδικά σε περιόδους , γι’ αυτό συστήνεται να τρώνε τουλάχιστον δύο με τρία κιλά κεράσια την εβδομάδα.
Δρουν αποτοξινωτικά, για το συκώτι, τη χοληδόχο κύστη, το αδενικό σύστημα και τον οργανισμό γενικότερα.
Οι φυτικές ίνες και τα οργανικά οξέα που περιέχουν, τα καθιστούν έξοχα υπακτικά, με ισχυρή καθαρτική δράση.
Τα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία, που περιέχουν, δρουν ανακουφιστικά σε ρευματικούς πόνους.
Τα κεράσια είναι διουρητικά και χωνευτικά, ενώ διαθέτουν αντισηπτικές ιδιότητες, ενάντια σε λοιμώξεις των ουροφόρων οδών.
Προφυλάξεις
Στους δυσπεπτικούς είναι προτιμότερο να χορηγείται υπό μορφή μαρμελάδας ή κομπόστας. Καλό είναι να μην καταναλώνεται παράλληλα με γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα κουκούτσια των καρπών περιέχουν δηλητηριώδεις ουσίες και είναι προτιμότερο να μην γίνεται εσωτερική χρήση.
Τα κοτσάνια των καρπών αρχικά τα βάζουμε ξερά στο νερό για να μουσκέψουν για 12 ώρες. Στη συνέχεια τα βάζουμε 100 γραμμάρια κοτσανιών σε ένα λίτρο νερό και τα βράζουμε για 10 λεπτά. Πίνουμε ένα με δύο ποτήρια την ημέρα. Το πρωί καλό είναι να το πίνουμε με άδειο στομάχι.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
