Στις 23 Μάρτη κάθε χρόνο γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας (Π.Η.Μ.) από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (Π.Μ.Ο.) και τις Μετεωρολογικές Υπηρεσίες των Κρατών Μελών.
Ο Π.Μ.Ο. είναι ο ειδικός και εξουσιοδοτημένος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για τον καιρό, το κλίμα και το νερό. Κάθε εορτασμός είναι αφιερωμένος σε ένα ξεχωριστό θέμα. Το φετινό θέμα είναι το εξής: “Καιρός και Κλίμα: εμπλέκοντας τη νεολαία”, στα Αγγλικά “Weather and Climate: engaging youth”’. O Π.Μ.Ο. αναφέρει ότι η σημερινή νεολαία θα ωφεληθεί από τις τρομερές εξελίξεις που γίνονται και δίνουν τη δυνατότητα για κατανόηση και πρόβλεψη του καιρού και του κλίματος του πλανήτη μας. Την ίδια στιγμή, το εντυπωσιακό είναι ότι οι περισσότεροι σημερινοί νέοι θα ζήσουν μέσα στο δεύτερο μισό του 21ου αιώνα και θα βιώσουν τις ολοένα αυξανόμενες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ας δούμε πρώτα συνοπτικά την εξέλιξη του κλίματος και την κλιματική αλλαγή. Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ήταν η πιο θερμή δεκαετία που έχει καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν οι ενόργανες μετεωρολογικές παρατηρήσεις, γύρω στο 1850. Επίσης, τη δεκαετία αυτή κατεγράφησαν πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες έχουν αυξήσει τις συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου και έχουν συμβάλλει στην άνοδο της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη μας και συνεπώς στην κλιματική αλλαγή. Ενδεικτικά, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και οξειδίου του αζώτου έχουν αυξηθεί από τους προ-βιομηχανικούς χρόνους κατά 39%, 158% και 20% αντίστοιχα. Η τάση αυτή συνεχίζει αυξητικά έως σήμερα. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη μας συνέβη κυρίως τις τέσσερις δεκαετίες από 1971 – 2010. Εννέα από τα δέκα έτη της δεκαετίας του 2000 ήταν τα θερμότερα που έχουν καταγραφεί.
Παράλληλα, τα προγνωστικά κλιματικά μοντέλα δίνουν την πρόβλεψη ότι μπορεί μέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουμε, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη μας να ανέβει έως και τέσσερις βαθμούς Κελσίου, ανάλογα με τα διάφορα σενάρια εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Ενας στόχος ρεαλιστικός και εφικτός θα ήταν ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας έως τους δύο βαθμούς. Αυτό όμως απαιτεί πολιτικές και δράσεις για τη μείωση των εκπομπών, που πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν από τώρα, χωρίς αναβολές.
Ο ρόλος της νεολαίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να είναι σημαντικός και γιατί όχι καθοριστικός. Οι σημερινοί νέοι είναι κατά κανόνα πιο υγιείς, περισσότερο μορφωμένοι, πιο εξειδικευμένοι και έμπειροι από εκείνους πριν από πενήντα χρόνια και αποτελούν πηγές καινοτομίας και νέων ιδεών. Οι νέοι πρέπει και μπορούν να εμπλακούν στις διαδικασίες διαμόρφωσης και ανάπτυξης πολιτικών, σε δράσεις για την ευαισθητοποίηση του μέσου ανθρώπου και σε προσπάθειες για τον μετριασμό των επιπτώσεων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Βέβαια, την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η νεολαία σήμερα πλήττεται βάναυσα από την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού και της αχαλίνωτης κυριαρχίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και ζει σε υπερθετικό βαθμό την πρωτοφανή κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση που έχει επικρατήσει. Οι νέοι άνθρωποι βιώνουν δραματικά επίπεδα ανεργίας και κοινωνικής περιθωριοποίησης, χωρίς πραγματικές ελπίδες για καλυτέρευση στο ορατό μέλλον, ενώ ταυτόχρονα αναμένεται, όπως πριν αναφέρθηκε, να υποστούν και τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη τον 21ο αιώνα. Η νέα γενιά από τα πράγματα οφείλει να είναι ταυτόχρονα δημιουργική και ριζοσπαστική. Να είναι ευρηματική και να αξιοποιεί ευκαιρίες και δυνατότητες που παρουσιάζονται, αλλά και να συμβάλλει μέσα από συλλογικές δράσεις στην ευρύτερη προσπάθεια για την αλλαγή της σημερινής κατάστασης και τη δημιουργία νέων προϋποθέσεων για ευημερία για όλους.
* μετεωρολόγου – περιβαλλοντολόγου DIC, MSc, MBA
