∆εν θα γίνουµε σεισµολόγοι, ούτε θα υποκαταστήσουµε τους ειδικούς σε ηφαίστεια και σε τσουνάµι. Οι συζητήσεις όµως περιστρέφονται σε ότι µεταδίδεται από τα ΜΜΕ.
Το ερώτηµα ’Κι αν συµβεί το γεγονός σε ένα µήνα;’ ακούγεται σήµερα. Τις επιπτώσεις στη βαριά µας βιοµηχανία θέλησα να µάθω. Για αυτό ρώτησα ντόπιους ανθρώπους του τουρισµού. Ήταν επιφυλακτικοί.
«Οι κρατήσεις πάνε καλά», σχολίασαν αλλά…
Τι θα κάνουν οι Ευρωπαίοι όταν η Ελλάδα κουνιέται;
Τι θα κάνουν οι Ευρωπαίοι όταν ένα µήνα πριν το Πάσχα όλων, συµβεί ένα γεγονός; Κανείς δεν δίνει απαντήσεις. Οι φόβοι είναι ότι κάποιοι θα επιλέξουν ασφαλέστερους προορισµούς στη Μεσόγειο. Την τελευταία στιγµή.
Άλλοι πιο αισιόδοξοι φέρνουν το παράδειγµα των σεισµών στα Κανάρια όπου η τουριστική κίνηση παρά την έκρηξη του ηφαιστείου δεν µειώθηκε. Στο σηµείωµα µεταφέρω ανησυχίες για τις ευάλωτες ηλικίες, την ανάγκη ασκήσεων ετοιµότητας και προβλέψεις για τις απροστάτευτες παραλίες.
Οι ευάλωτες οµάδες
Ψυχολογική υποστήριξη χρειάζονται σήµερα οι ευάλωτες οµάδες πριν την έλευση ενός αναµενόµενου γεγονότος. Η παρατεταµένη περίοδος αναµονής εξαντλεί τα ψυχικά αποθέµατα πολλών ατόµων.
∆εν έχουν όλοι τις αντοχές να παρακολουθούν ατελείωτα δελτία ειδήσεων µε ανάλυση πιθανών σεναρίων. Ούτε φυσικά να ζουν µε ένα τρέµουλο διαρκείας.
Οι ανησυχίες κυριαρχούν και διαµορφώνουν συµπεριφορές. Η περιρρέουσα ατµόσφαιρα επηρεάζει πολλούς. Η προληπτική αποστολή ψυχολόγων στα νησιά ήταν απόλυτα σωστή.
Το ερώτηµα είναι… «Μήπως είναι αναγκαίο να παρέχουµε ιδιαίτερη ψυχολογική υποστήριξη στους ευάλωτους της περιοχής µας;».
Οι απροστάτευτες παραλίες
Σαν τακτικός ταξιδιώτης στο Αρχιπέλαγος, σε µικρότερη ηλικία, παρατηρώ ότι µια σειρά δηµοφιλείς παραλίες στα νησιά µας είναι απροστάτευτες. ∆εν θα αναφέρω ονόµατα. Είναι βέβαιο όµως ότι αν συµβεί το γεγονός, τότε λιµενικές κι άλλες δοµές και µικρά σκάφη στα γύρω νησιά θα χαθούν. Σε ελάχιστα λεπτά, µετά το γεγονός. Όµορφες παραλίες θα παραµορφωθούν και κάποια νησιά θα βρεθούν χωρίς θαλάσσια συγκοινωνία.
Οι µετακινήσεις των µικρών σκαφών στη Σούδα κοστίζουν. Λίγοι το τολµούν. Ίσως αν επιδοτηθούν τις επόµενες λίγες εβδοµάδες… Ευτυχώς, η Χώρα (η πρωτεύουσα) των περισσοτέρων νησιών είναι σε υψώµατα σε βραχώδη εδάφη.
Οι ασκήσεις ετοιµότητας
Η Επιχειρησιακή Άσκηση Σεισµού και Συνοδών Φαινοµένων ‘Μίνωας 2024’ πού έγινε στις 15.2.24 για την Κρήτη ήταν µια εξαιρετική πρωτοβουλία. Υποθέτω ότι η επιλογή του Ηρακλείου µάλλον δεν ήταν τυχαία. Μάθαµε ποια ήταν η επιχειρησιακή ετοιµότητα όλων των εµπλεκόµενων φορέων σε Τοπικό, Περιφερειακό και Κεντρικό Επίπεδο. Μήπως είναι τώρα η κατάλληλη περίοδος να γίνουν σχετικές ασκήσεις ετοιµότητας και ενηµερώσεις σε Σχολεία, Υπηρεσίες, κ.α.;
Τι σηµαίνει καλντέρα;
Η καλντέρα είναι µια γεωλογική δοµή που σχηµατίζεται από έναν ηφαιστειακό κρατήρα. Η λέξη είναι δανεισµένη από τα Ισπανικά, όπου το «caldera» µεταφράζεται σε «καζάνι ή βραστήρας».
Η ισπανική λέξη προήλθε από το Λατινικό «caldaria», που σηµαίνει «κατσαρόλα που βράζει». Μια καλντέρα δεν έχει βραστό υγρό (αν και µερικές βρίσκονται σε ηφαίστεια που είναι ακόµα ενεργά). Μια διάσηµη καλντέρα που µέρος της έχει γίνει λίµνη είναι αυτή του Yellowstone στις Η.Π.Α.
Τι σηµαίνει τσουνάµι;
Η ονοµασία του, που αποτελεί πλέον διεθνή όρο, προέρχεται από τις Ιαπωνικές λέξεις τσου-νάµι (tsu, λιµάνι και nami, κύµα), που θα το µεταφράζαµε ‘‘κύµα του λιµανιού’’.
Η ονοµασία δόθηκε από τους Ιάπωνες, που πλήττονται συχνά από αυτά. Ο λόγος; ∆εν γίνονται αντιληπτά και µπορεί να µην αποτελούν κίνδυνο για τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, αλλά είναι εξαιρετικά καταστρεπτικά όταν φθάσουν σε παράλιες περιοχές.
Το τσουνάµι αποκαλείται παλιρροιακό κύµα ή σεισµογενές κύµα. Ο πρώτος όρος είναι λανθασµένος, καθώς αφορά την 6ωρη περιοδική µετατόπιση υδάτινων µαζών λόγω των βαρυτικών επιδράσεων από τη Σελήνη και τον Ήλιο.
Ο όρος σεισµογενές κύµα αποδίδει σωστά το φαινόµενο, καθώς το τσουνάµι είναι παράγωγο κινούµενο κύµα θραύσης, µεγάλης κλίµακας και µελετάται µε σεισµολογικούς όρους. Φυσικά υπάρχουν τα µέγα – τσουνάµι των οποίων το ύψος φθάνει ή ξεπερνά τα 50 µέτρα.
Τα γλωσσικά δάνεια µας
Τριάντα πέντε εκφράσεις της Ελληνικής γλώσσας που έχουν σχέση µε το σεισµό έχουµε δανείσει στην Αγγλική γλώσσα. Όλες τις έχει καταγράψει ο αείµνηστος Αριστείδης Κωνσταντινίδης στο µνηµειώδες έργο του ‘‘Η οικουµενική διάσταση της Ελληνικής γλώσσας’’ (2001). Ενδεικτικά αναφέρω τις λέξεις… seism, seismogram, seismograph, seismology, seismometry, seismometer seismicity, seismic, seismologist, seismologue, seismochronograph, κ.α.
Ευκαιρία να ενηµερώθουµε για τη διαχρονική επιρροή της γλώσσας µας!
Συµπερασµατικά
Τι µπορούµε να κάνουµε; Ελάχιστα σε ατοµικό επίπεδο.
Να ενηµερωνόµαστε για το θέµα έγκυρα και έγκαιρα.
Να υποστηρίζουµε ψυχολογικά τα ευάλωτα άτοµα του περιβάλλοντος µας µε ηρεµία και σοφία.
Στις συζητήσεις µας να αποφεύγουµε να διογκώνουµε καταστάσεις και να µεγεθύνουµε κινδύνους.
Να συµµετέχουµε σε σχετικές ασκήσεις ετοιµότητας και ενηµερώσεις που θα γίνουν στην περιοχή µας.
Αν κατοικούµε σε περιοχή που κινδυνεύει, να ετοιµάσουµε το δικό µας σενάριο αντιµετώπισης ενός µελλοντικού γεγονότος.
Κι ας ευχηθούµε το γεγονός να µην συµβεί.
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη ∆ιά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία ‘In the search of mythical Talos’, ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυµάµαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσµατικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
