Μ’ αφορμή την πρόσφατη κακοκαιρία επεσκέφθην την Κυριακή 14-1-2018 την λίμνη της Αγυιάς, πάνω στην οποία λικνιζόταν δεκάδες υδρόβια πτηνά!
Στη νότια Ευρώπη υπάρχουν μεγάλες ελώδεις εκτάσεις από τις οποίες η κάθε μία αποτελεί αυτοτελές άσυλο για τα άγρια ζώα. Πέρα απ’ αυτές, υπάρχουν αμέτρητα άλλα μικρότερα έλη, λιμνούλες, τεχνητές ή φυσικές, και καταφύγια των μεταναστευτικών πτηνών προσελκύοντας ζωηρό το ενδιαφέρον των φυσιοδιφών.
Η τεχνητή λίμνη της Αγυιάς συγκεντρώνει πάντα μια ικανοποιητική ποικιλία ενδημικών πτηνών, αλλά ο αριθμός αυτών δεν είναι τίποτε μπροστά στο πλήθος των επισκεπτών του φθινοπώρου και της άνοιξης. Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος και βάρος πτηνά που φιλοξενούνται στη λίμνη κατά την διάρκεια του χειμώνα είναι οι κύκνοι και οι χήνες, που ανήκουν στην υποοικογένεια Χηνίδες ή Ανσερίδες. Όταν ο χειμώνας είναι δριμύς στην βόρεια και κεντρική Ελλάδα βρίσκουν τα πτηνά αυτά καταφύγιο στην μοναδική στην δυτική Κρήτη λίμνη της Αγυιάς. Από τα τρία είδη των Ευρωπαϊκών κύκνων ο βουβόκυκνος (Cygnus olor) (152 cm, 10-22 kg) είναι αυτός, ο οποίος απαντιέται τους βαρείς χειμώνες εδώ. Διακρίνεται από τους άλλους δύο από το πορτοκαλόχρωμο ράμφος με την μαύρη βάση και το μαύρο εξόγκωμα.
Οι χήνες είναι μεγάλα, θορυβώδη, υδρόβια πουλιά με παχύτερο και μακρύτερο λαιμό από τις πάπιες.
Αντίθετα με αυτές, τα δύο φύλα είναι ομοιόμορφα. Αναζητούν την τροφή τους προπάντων στην ξηρά. Κλωσούν στο έδαφος και τους απότομους βράχους.
Η γκρίζα χήνα (Anser anser) (76-89 cm, 2,3-3,5 kg) και η χωραφόχηνα (Anser fabalis) (71-89 cm, 3-4,1 kg) είναι οι μεγαλύτερες σε μέγεθος άγριες χήνες από τα 10 είδη που υπάρχουν στην Ευρώπη.
Οι πάπιες ή νήσσες ανήκουν στην υποοικογένεια Νησσίδες και χωρίζονται στις αφρόπαπιες και στις βουτόπαπιες.
Οι αφρόπαπιες αναζητούν την τροφή τους ανασκαλεύοντας τον βυθό με το ράμφος και κατά κανόνα δεν βουτούν. Όταν ξεπετούν, ανυψώνονται αμέσως, χωρίς να τρέχουν πάνω στο νερό. Συνήθως στο όπισθεν κράσπεδο των φτερούγων έχουν ένα λαμπρά χρωματισμένο “καθρέπτη” (ορθογώνια κηλίδα). Τα φύλα διαφέρουν στην εμφάνιση.
Το πτέρωμα των νεαρών και των αρσενικών τους τελευταίους μήνες του θέρους μοιάζει με το πτέρωμα των θηλυκών.
Φωλιάζουν στο έδαφος ή σε κοιλότητες. Στη λίμνη της Αγυιάς έρχονται το Φθινόπωρο πρασινοκεφαλόπαπιες (Anas platyrhynchos), φλυαρόπαπιες (Anas strepera), σουβλόπαπιες (Anas acuta), κιρκίρια ή καρινάκια (Anas crecca), σφυριχτάρια (Anas penelope), κουταλόπαπιες (Anas clypeata) και κατά το τέλος του χειμώνα εαρινές σαρσέλες (Anas querquedula).
Οι βουτόπαπιες αναζητούν την τροφή τους βουτώντας, και να ξεπετάξουν, τρέχουν πάνω στην επιφάνεια του νερού. Έχουν κηλίδες και λωρίδες στις φτερούγες. Φωλιάζουν στο έδαφος ή σε κοιλότητες. Την λίμνη της Αγυιάς επισκέπτεται η σπάνια ροπαλόπαπια (Netta rufina), βαλτόπαπιες (Aythya nyroca), κυνηγόπαπιες (Aythya ferina), τσικνόπαπιες (Aythya fyligyla) ενώ πρέπει να επιβεβαιωθεί η εμφάνιση της μαριλόπαπιας (Aythya marila).
Η λίμνη της Αγυιάς αποτελεί τον σημαντικότατο σταθμό- καταφύγιο, υδροβιότοπο της Κρήτης και προστατεύεται από την Ελλαδική και Ευρωκοινοτική νομοθεσία.
* Ο Κωνσταντίνος Κ. Κνιθάκης είναι μέλος της Ορνιθολογικής Εταιρείας Ελλάδας
