Η αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η επιβάρυνση των υφιστάμενων υποδομών διαχείρισης στερεών αποβλήτων αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους αρνητικούς παράγοντες που σχετίζονται με τις έρευνες υδρογονανθράκων (Υ/Α), σύμφωνα με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης.
Στη μελέτη, που δόθηκε την περασμένη Πέμπτη σε δημόσια διαβούλευση, γίνεται εκτενής αναφορά σε πιθανούς κινδύνους και απειλές για το φυσικό περιβάλλον και την τοπική κοινωνία. Ειδικότερα στη μελέτη γίνεται, μεταξύ άλλων, αναφορά σε δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σε τομείς όπως:
• Βιοποικιλότητα, χλωρίδα και πανίδα: οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις του προγράμματος σχετίζονται με τον υποθαλάσσιο θόρυβο, τη μεταφορά χωροκατακτητικών ξένων ειδών, τη ρύπανση των ιζημάτων και του πυθμένα, τη ρύπανση από ατυχηματική διαρροή Υ/Α και χημικών κ.λπ. Επίσης, τονίζεται πως στρατηγικού χαρακτήρα επιπτώσεις αναμένονται μόνο στην περίπτωση σημαντικής ατυχηματικής διαρροής, ενώ η έκταση της επίπτωσης μπορεί να χαρακτηριστεί ως μικρή για τις επιπτώσεις που σχετίζονται με συνθήκες κανονικής λειτουργίας. Σε περίπτωση πάντως ατυχηματικής ρύπανσης η έκταση και η ένταση της επίπτωσης μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλη ανάλογα με το επίπεδο της κηλίδας και το μέγεθος της διαρροής.
• Ποιότητα υδάτων: Οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετίζονται με τη ρύπανση από ατυχηματική διαρροή Υ/Α/ και χημικών, την απόρριψη παραγόμενου νερού και άμμου, τη διαχείριση διατρητικών ιλύων και των θρυμμάτων διάτρησης, την αποστράγγιση του καταστρώματος της εξέδρας κ.λπ. Στρατηγικού χαρακτήρα επιπτώσεις αναμένονται κυρίως στην περίπτωση σημαντικής ατυχηματικής διαρροής.
• Ποιότητα κολυμβητικών υδάτων: οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετίζονται με τη ρύπανση σε περίπτωση μεγάλου ατυχήματος.
• Ποιότητα αέρα: οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετίζονται με εκπομπές αερίων ρύπων από τα εμπλεκόμενα σκάφη και την καύση αερίου σε πυρσό.
• Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου: οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετίζονται με εκπομπές αερίων ρύπων από τα εμπλεκόμενα σκάφη και την καύση αερίου σε πυρσό. Ενδέχεται να υπάρξει συνεισφορά στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (CO,CO2, NOx, SOx, κ.λπ.) που η αύξησή τους σχετίζεται με φαινόμενα όπως η κλιματική αλλαγή και η όξινση των θαλασσών. Το μέγεθος της επίπτωσης εξαρτάται από τον αριθμό των πλοίων που συμμετέχουν, τον μηχανολογικό εξοπλισμό, τις προδιαγραφές των καυσίμων που χρησιμοποιούν κ.λπ. Επισημαίνεται ότι ακόμα και μετά την εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων αυτά ενδέχεται να μειώσουν μόνο μερικά τις εκπομπές των αερίων.
Στη μελέτη γίνεται επίσης αναφορά στον κίνδυνο να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες στην τοπική κοινωνία. Πιο συγκεκριμένα, σημειώνεται πως σε ό,τι αφορά τα υλικά περιουσιακά στοιχεία και το τοπίο οι αρνητικές επιπτώσεις σχετίζονται «με την υποβάθμιση της αξίας τους σε περίπτωση παράκτιας ρύπανσης η οποία θα προκύψει από περιστατικό μεγάλης ατυχηματικής ρύπανσης (μικρή πιθανότητα) και για το οποίο θα ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα που προβλέπει ο νόμος 4409/2016. Αντίστοιχα για την πολιτιστική κληρονομιά τονίζεται πως οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σχετίζονται «με την υποβάθμιση παράκτιων κηρυγμένων ΤΙΦΚ και τη ρύπανση παράλιων/ενάλιων αρχαιολογικών χώρων σε περίπτωση μεγάλης ατυχηματικής διαρροής». Στη μελέτη αναφέρεται πάντως ότι στην περιοχή του Προγράμματος δεν υπάρχουν γνωστοί υποθαλάσσιοι αρχαιολογικοί χώροι. Επίσης, αναφέρεται πως η υλοποίηση του Προγράμματος συνδέεται με την παραγωγή υγρών αποβλήτων τα οποία θα πρέπει να επεξεργαστούν και να διατεθούν με κατάλληλο τρόπο, ενώ εκτεταμένη αναφορά γίνεται για την παραγωγή, σύσταση, διάθεση και ανακύκλωση των στερεών απορριμμάτων όπου σημειώνεται, μεταξύ άλλων, πως «τα επιμέρους έργα του προγράμματος αναμένεται να προξενήσουν επιβάρυνση των υφιστάμενων υποδομών διαχείρισης στερεών αποβλήτων τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία τους».
Θετικές εκτιμήσεις
Πέρα από τους δυνητικούς κινδύνους που σχετίζονται με το πρόγραμμα στη μελέτη εκτιμάται ότι ο εντοπισμός εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων Υ/Α θα έχει ευεργετική επίδραση στον πληθυσμό καθώς θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ, ενώ η γενικότερη υλοποίηση του προγράμματος θα οδηγήσει σε αύξηση της απασχόλησης. Τονίζεται, δε, πως τα σημαντικά οφέλη από την υλοποίηση του προγράμματος θα διαχυθούν στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Θετική επίδραση κατά τους μελετητές θα υπάρξει και σε ό,τι αφορά την παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας αφού η ανακάλυψη Υ/Α «θα καλύψει σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών της χώρας και θα συμβάλει στην απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές πετρελαίου, συμβάλλοντας έτσι στην εθνική ενεργειακή ασφάλεια».
