Στην εξελικτική διαδρομή του ο άνθρωπος πέρασε από πολλά στάδια και η ιστορία κατέγραψε πάμπολλες διακυμάνσεις του πολιτισμικού επιπέδου και των πολιτιστικών εθίμων του. Υπάρχουν περίοδοι ακμής, κρίσης, παρακμής ή πλήρους καταστροφής πολιτισμών, που άφησαν ανεξίτηλα σημάδια στον πλανήτη.
Οι δημιουργικές δυνάμεις του ανθρώπου εκφράζονται άλλες φορές σαν τεχνικά επιτεύγματα και άλλες σαν πνευματικές αξίες και παρακαταθήκες. Ο τεχνικός πολιτισμός, απότοκος της τεχνολογίας, αναβαθμίζει τις υλικές συνθήκες της ζωής του, ενώ στη δεύτερη περίπτωση ανθίζουν οι καλές τέχνες, οι επιστήμες και οι θεσμοί που είναι αλληλένδετα με τις ηθικές αξίες και την ευαισθησία του ατόμου. Αδρά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι δύο πολιτισμοί δεν συμπορεύονται ή ακόμα και ότι δρούνε ανταγωνιστικά. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας είχε σαν αναπόφευκτη συνέπεια την ευκολία και τη χαλαρότητα, που με την πάροδο του χρόνου ατόνησαν την πνευματικότητα του ανθρώπου και σιγά – σιγά αναδείχθηκαν σύνδρομα επιδίωξης απλού κορεσμού των ενστίκτων.
Τα πρόσφατα περιστατικά που δημοσιεύονται στον τοπικό Τύπο (του νέου που έχει εξαφανιστεί και της κοπέλας που πέθανε στο Νοσοκομείο), δείχνουν ότι σήμερα στις “σύγχρονες” κοινωνίες επικρατεί μια μορφή ύπουλου κανιβαλισμού. Η βαρβαρότητα και η προσπάθεια επιβολής της προσωπικής μας άποψης ετσιθελικά στον συνάνθρωπο και η ικανοποίηση των επιθυμιών μας εις βάρος του άλλου δείχνουν ότι φθάνουμε στα όρια των κανόνων της ζούγκλας. Και η βία δεσπόζει στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Οι συχνές αυτοκτονίες που συμβαίνουν τελευταία, πιστεύω, ότι οφείλονται κατά κανόνα σε άκρως πιεστικές συμπεριφορές, που αναγκάζουν ένα άτομο να σκοτωθεί ή να σκοτώσει. Στην πρώτη περίπτωση κλαψουρίζουμε κροκοδείλια, ενώ στη δεύτερη, όταν δηλ. ένα άτομο που υφίσταται συνεχείς ταπεινώσεις και εξευτελισμούς πάρει ένα όπλο και σκοτώσει τους δυνάστες του, μιλάμε για δράκους και ανώμαλες προσωπικότητες, παραβλέποντας τις αιτίες που δημιούργησαν το δυσάρεστο γεγονός.
Η Παιδεία είναι εκείνη που ευθύνεται γι’ αυτά, γιατί περιορίζεται στην απλή προσφορά εφοδίων (που τις περισσότερες φορές είναι πλασματικά και αποσπασματικά), απογυμνωμένη και στερημένη από μια πολύπλευρη κουλτούρα. Η απλή αυτή και ατελής εκπαίδευση που συμβαίνει σήμερα, δημιουργεί πολίτες που αποβλέπουν στην κατάληψη μιας θέσης στην αγορά εργασίας αποξενωμένους από οποιασδήποτε μορφής αλληλεγγύης και αγάπης προς τον συνάνθρωπο και στερημένους από τα πνευματικά εκείνα χαρίσματα που κατατάσσουν τον άνθρωπο -υποτίθεται- στην κορυφή του ζωικού βασιλείου. Ο έντονος ανταγωνισμός και η λυσσαλέα προσπάθεια απόκτησης υλικών αγαθών δημιούργησε πρότυπα αξιών που μετριούνται, όχι με το τι είσαι, αλλά με το πόσα βγάζεις και έχεις. Αυτό διέλυσε τον κοινωνικό ιστό και οι κοινωνίες μετατράπηκαν σε άθροισμα ατόμων με προσωπικές επιδιώξεις.
Συνεπώς, στη σημερινή δύσκολη, οικονομικά, περίοδο είναι αναγκαίο για τον άνθρωπο να αναζητήσει το πνεύμα και την ψυχή του. Να προσπαθήσει να απαλλαγεί από την ευδαιμονική επιδίωξη. Είναι ευκαιρία, μα και ανάγκη, να εμβαθύνει σ’ αυτά που ζητά για να ευτυχήσει. Θα απαλλαγεί από τα σημερινά δύσκολα που σχετίζονται με υλικά αγαθά και θάχει τα μεγάλα “κέρδη” μιας ουσιαστικής και ποιοτικότερης ζωής.
*παθολόγος
