Το φθινόπωρο του 1954, η Κυβέρνηση του «Ελληνικού Συναγερμού» υπό τον Αλέξανδρο Παπάγο, εφαρμόζοντας, μεταξύ άλλων, και τις διατάξεις του άρθρου 1 του από 27 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς «περί τρόπου ιδρύσεως και λειτουργίας Κοινοτικών Υγειονομικών Σταθμών», αποφασίζει να ιδρύσει και στην Κρήτη Κοινοτικούς Υγειονομικούς Σταθμούς ως «εξαρτήματα» των μεγάλων νοσοκομείων του νησιού.
Συγκεκριμένα, το Νοέμβρη του 1954 (01/11), εκδίδεται το με αρ. 216 φύλλο του Β’ τεύχους του Φ.Ε.Κ. του Βασιλείου της Ελλάδας, με το οποίο δημοσιοποιούνται, με εντολή του αρμοδίου υπουργού, δύο αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, Ιωάννη Κυριακού.
Τόσο η με αρ. 8803/3-9-1954 όσο και η 9487/3-9-14 απόφαση αφορούν στην ίδρυση και λειτουργία Κοινοτικών Υγειονομικών Σταθμών στην 12η Υγειονομική Περιφέρεια της χώρας, την Κρήτη δηλαδή. Επιδίωκαν την εξυπηρέτηση σε θέματα ιατρικής περίθαλψης κατοίκων χωριών και κωμοπόλεων της μεγαλονήσου, οι οποίοι δεν είχαν τη δυνατότητα πρόσβασης σε νοσοκομείο σε κάποια από τις μεγάλες Κρητικές πόλεις.
Συνολικά, ιδρύθηκαν 11 σταθμοί. Απ’ αυτούς, 7 με την 8803 απόφαση και 4 με την 9487. Να σημειωθεί ότι οι 2 εξ αυτών θα λειτουργούσαν στο Νομό Χανίων, οι 3 στο Νομό Ρεθύμνης, οι 4 θα μεριμνούσαν για κοινότητες από το Νομό Ηρακλείου και οι 2 θα εξυπηρετούσαν κατοίκους του Νομού Λασιθίου.
Με την 8803
Ας ιδούμε, λοιπόν, αναλυτικά ποιοι ήσαν αυτοί οι Κοινοτικοί Υγειονομικοί σταθμοί, ποιες οι έδρες τους και ποιες κοινότητες της Κρήτης εξυπηρετούσαν.
Με την 8803 απόφαση, λοιπόν, ιδρύονται στη Δυτική Κρήτη: α) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Χώρας Σφακίων (Ν. Χανίων/ έδρα: Χώρα Σφακίων/ κοινότητες: Χώρα Σφακίων, Αγ. Ρουμέλης, Αγ. Ιωάννου, Ανωπόλεως, Ασκύφου, Ασφένδου, Ίμβρου, Πατσιανού και Σκαλωτής), που υπάγεται στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Χανίων, β) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Γαράζο (Ν. Ρεθύμνης/ έδρα: Γαράζο/ κοινότητες: Γαράζου, Αγ. Ιωάννου, Κάλυβος, Λιβαδίων, Βενί, Αξός και Ζωνιανά) και γ) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Μέλαμπες (Ν. Ρεθύμνης/ έδρα: Μέλαμπες/ κοινότητες: Μέλαμπες, Αγ. Γαλήνη, Ορνέ, Σακτούρια, Κρύα Βρύση, Ακούμια, Αγ. Ιωάννης, Αποδούλου, Αγ. Παρασκευή και Άνω Μέρος) οι οποίοι θα υπάγονται διοικητικά στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Ρεθύμνης.
Στην Ανατολική Κρήτη, α) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Καστελλίου Πεδιάδας (Ν. Ηρακλείου/ έδρα: Καστέλλι Πεδιάδας/ κοινότητες: Καστέλλι Πεδιάδας, Ξυδάς, Κασταμονίτσα, Αμαργιανό, Μαθιά, Γεράκι, Λιλιανός, Ασκοί, Αγ. Παρασκευή, Σμάρι, Αποστόλοι), που υπάγεται στο Κρατικό Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου, β) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Χάρακα Μονοφατσίου (Ν. Ηρακλείου/ έδρα: Χάρακας/ κοινότητες: Χάρακας, Πύργος Μονοφατσίου, Μεσοχωριό, Πρετώρια, Σωκαρά, Παρανύμφοι, Στέρνες και Ασήμι), που υπάγεται στο Κρατικό Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου, γ) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Τυμπακίου Πυργιωτίσσης (Ν. Χανίων/ έδρα: Τυμπάκι/ κοινότητες: Τυμπάκι, Κλήμα, Λαγωλειό, Γρηγοριά, Μαγαρικάρι, Καλο(χω)ραφίτης, Βόρρ(ο)ι, Φανερωμένη, Καμηλάρι Ηρακλείου, Πλάτανος και Λοχριά Ρεθύμνης), που υπάγεται στο Κρατικό Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου και, τέλος, δ) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Σταυροχωρίου Σητείας (Ν. Λασιθίου/ έδρα: Σταυροχώρι/ κοινότητες: Σταυροχώρι, Ορεινό, Ρουκάκα, Αγ. Στέφανος, Πεύκο και Κρυά), που, επίσης, υπάγεται στο Κρατικό Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου.
Τέσσερις επιπλέον
Με την 9487 απόφαση του Γ. Γ. του υπουργείου Προνοίας, όμως, θα ιδρυθούν άλλοι 4 Κοινοτικοί Υγειονομικοί σταθμοί σε διάφορα μέρη της Κρήτης. Στην μεν Ανατολική Κρήτη, α) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Τζερμιάδων Οροπεδίου Λασιθίου (Ν. Λασιθίου/ έδρα: Τζερμιάδων/ κοινότητες: Τζερμιάδων, Έξω Ποταμών, Μέσα Λασηθίου, Αγ. Κων/νου, Αγ. Γεωργίου, Κάτω Μετοχίου, Καμινάκι, Πλάτη, Ψυχρό, Μαρμακέτο, Λαγού και Αβρακόντε), ως εξάρτημα στο Δημόσιο Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου, β) ο Κοινοτικός Υγειονομικός Σταθμός Άνω Βιάννου (Ν. Ηρακλείου/ έδρα: Άνω Βιάννος, Χόνδρος, Βαχός, Αμυρά, Κεφαλοβρύσι, Πεύκος, Άνω – Κάτω Σύμη, Συκολόγος, / κοινότητες: Άνω & Κάτω Βιάννος, Χόνδρος, Βαχός, Αμυρά, Κεφαλοβρύσι, Πεύκος, Άνω – Κάτω Σύμη, Συκολόγος, Καλάμι και Αγ. Βασίλειος), που υπάγεται στο Κρατικό Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου.
Για τη δε Δυτική Κρήτη αποφασίζεται η ίδρυση: α) του Κοινοτικού Υγειονομικού Σταθμού Παλαιόχωρας Σελίνου Χανίων (Ν. Χανίων/ έδρα: Παλαιόχωρα Σελίνου/ κοινότητες: Παλαιόχωρας, Βουτά, Σκλαβοπούλας, Στροβλών, Βοθιανών, Σαρακίνας, Γαύδου, Σκύφης, Σούγιας, Κακοδικίου και Παλαιόχωρας Σελίνου), ως εξαρτήματος του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Χανίων και, τέλος, β) του Κοινοτικού Υγειονομικού Σταθμού στα Ρούστικα Ρεθύμνης (Ν. Ρεθύμνης/ έδρα: Ρούστικα/ κοινότητες: Ρούστικα, Ζουρίδι, Αγ. Κων/νος, Καλονύχτι, Κάτω Πόρος, Σαϊτούρες, Μούντρος, Μαλάκια, Κούμοι, Κούφοι, Άνω Βαρσαμόνερο, Αερολίθι), υπαγομένου στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Ρεθύμνης.
*Αφιερώνεται το παρόν κείμενο στους παππούδες μου, Γιώργο και Αργυρώ Ορφανού και Παναγιώτη και Μαρία Σαριδάκη, Κρητικούς μιας αλλοτινής μα όχι και τόσο μακρινής εποχής…
