Ήταν το 2011 όταν κάτω από την πίεση της αυξανόμενης ανεργίας και της κρίσης δημιουργήθηκε από την Λούκα Κατσέλη τότε υπουργό εργασίας ο νόμος 4019/2011 για την Κοινωνική Οικονομία και υπεγράφει από τον Γεώργιο Κουτρουμάνη τον επόμενο υπ. Εργασίας.
• Τι είναι η κοινωνική οικονομία;
Η κοινωνική οικονομία περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που διεξάγονται από συλλογικές πρωτοβουλίες και εμφορούνται από τις εξής αρχές:
Δίνουν προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των αναγκών των μελών τους, καθώς και της ευρύτερης κοινότητας, και όχι στο κέρδος.
Εχουν αυτόνομη διοίκηση, δηλαδή αποφασίζουν αυτόνομα τον τρόπο λειτουργίας τους.
Εφαρμόζουν δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων με βάση την αρχή «ένα μέλος-μία ψήφος» ανεξάρτητα από τη συνεισφορά του κάθε μέλους στο κεφάλαιο.
Κατά τη διανομή των κερδών προβάδισμα έχουν τα μέλη και οι εργαζόμενοι/ες έναντι του κεφαλαίου.
Συνεπώς, θα λέγαμε ότι: Η κοινωνική οικονομία είναι μια μεγάλη οικογένεια που περιλαμβάνει μια πληθώρα πρακτικών, όπως οι συνεταιρισμοί, οι κοινωνίες αλληλοβοήθειας, οι σύλλογοι/ενώσεις προσώπων, τα κοινωφελή ιδρύματα και οι κοινωνικές επιχειρήσεις.
• Τι είναι η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση;
Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) είναι αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Είναι η επιχείρηση εκείνη, η οποία διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους, ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον.
• Πόσες κατηγορίες Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων υπάρχουν;
Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό που εξυπηρετούν οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
Κοιν.Σ.Επ. ΕΝΤΑΞΗΣ
Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, δηλαδή άτομα με αναπηρίες (σωματικές ή ψυχικές ή νοητικές ή αισθητηριακές), εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, οροθετικοί, φυλακισμένοι / αποφυλακισμένοι και ανήλικοι παραβάτες). Σε μια Κοιν.Σ.Επ Ένταξης 40% κατ’ ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού.
Κοιν.Σ.Επ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ
Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού -προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις.
Κοιν.Σ.Επ. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ
Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην προώθηση της απασχόλησης, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η οικολογία, η εκπαίδευση, οι παροχές κοινής ωφέλειας, η αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, η διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.ά.
Γενικά χαρακτηριστικά των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων
Μια Κοιν.Σ.Επ πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον πέντε μέλη ή επτά μέλη για τις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης
Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ μπορεί να είναι είτε φυσικά πρόσωπα, είτε φυσικά και νομικά πρόσωπα. Η συμμετοχή των νομικών προσώπων στην Κοιν. Σ.Επ δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του 1/3 των μελών της
Δεν μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και τα ΝΠΔΔ που υπάγονται σε ΟΤΑ με εξαίρεση τις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης και υπό την προϋπόθεση ύπαρξης προηγούμενης έγκρισης από το φορέα που εποπτεύει το ΝΠΔΔ.
Τα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. δεν διανέμονται στα μέλη της, εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και είναι εργαζόμενοι σε αυτή, και η διανομή των κερδών διατίθεται ποσοστιαία, ετησίως, ως ακολούθως :
5% για το σχηματισμό αποθεματικού / έως 35% διανέμεται στους εργαζομένους ως κίνητρο παραγωγικότητας / το υπόλοιπο (τουλάχιστον 60%) διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Οικονομική Δραστηριότητα
Η οικονομική δραστηριότητα αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία που διαφοροποιούν τις κοινωνικές επιχειρήσεις από άλλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού κερδοσκοπικού τομέα, της κοινωνικής/αλληλέγγυας οικονομίας (π.χ. συνεταιρισμός) ή άλλες δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Συνήθως, οι παραγωγικές δραστηριότητες των κοινωνικών επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται -μεμονωμένα ή σωρευτικά- από τα ακόλουθα στοιχεία:
Κοινωνική ωφέλεια, δηλαδή εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών που συνή- θως μένουν ακάλυπτες ή καλύπτονται πλημμελώς από τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα ή/και το κράτος. Κοινωνική καινοτομία, δηλαδή εντοπισμός νέων κοινωνικών αναγκών ή παραγωγή αγαθών και παροχή υπηρεσιών με τρόπο ο οποίος εισάγει νέες λογικές παραγωγής/κατανάλωσης.
Κοινωνική δικαιοσύνη, δηλαδή προσφορά αγαθών και υπηρεσιών σε χαμηλότερη τιμή, με στόχο να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση σε αυτά κοινωνικών στρωμάτων με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.
Εργασιακή αποκατάσταση, δηλαδή δημιουργία θέσεων εργασίας για κοινωνικές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εύρεση εργασίας.
Συμπερασμα
Η δημιουργία μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚοινΣΕπ) δεν είναι η λύση στο πρόβλημα, αλλά ένα καλό εργαλείο που αν γίνει σωστή χρήση θα βοηθήσει στην επίλυση τοπικών προβλημάτων και μέσα από αυτή την διαδικασία στην δημιουργία βιώσιμου σχήματος και θέσεων εργασίας.
Συλλογη πληροφοριών και σύνταξη άρθρου: Μαζωνάκης Γιώργος
Ιδρυτικό μέλος ΚοινΣΕπ “Πεμπτουσία” (Δράσεις & Αποδράσεις στη Φύση) Ιδρυτικό μέλος ΚοινΣΕπ “Κοινό Κρητών” (Τέχνες και Πολιτισμός)
