Κυριακή των Βαΐων

Ολη η προηγούμενη βδομάδα που κλείνει αύριο Κυριακή των Βαΐων, στη λαϊκή γλώσσα της Κρήτης, λέγεται Βαγιοβδομάδα.
Λαϊκές εκφράσεις όπως: «Σήμερα είναι τω Βαγιώ», «Ελάστε να πάμε στου παπά να σιάξουμε τα βάγια» (λέγεται τ’ απόγεμα του Λαζάρου) κ.ά. σχετικά, δίνουν και παίρνουν αύριο.
Στο νοικοκυριό του εφημέριου του χωριού έχουν έλθει τα βάγια από νωρίς το Σάββατο του Λαζάρου και απόψε Σαββατόβραδο ε­τοιμάζει η συντροφιά τους σταυρούς, τα βάγια και τα τοποθετεί στο μεγάλο πανιέρι της Εκκλησίας. Τα ωραία πολυσύνθετα κατα­σκευάσματα από λευκά φύλλα Βαΐων που προορίζονται για τους πολυελαίους και άλλα μέρη της Εκκλησίας, τοποθετούνται πάνω για να τα βάλει πρωί-πρωί ο παπάς στις θέσεις των. Τα άλλα προο­ρίζονται για τον κόσμο.
Τα σχέδιά των σωστά κομψοτεχνήματα, όμορφα, περίτεχνα. Μοιράζονται στα χωριά από τον εφημέριο στο τέλος της θείας λει­τουργίας.
Ο κάθε πιστός, τοποθετεί το βαγί στο πέτο του εμφανώς και φτάνει στο σπίτι. Με την είσοδο του, κρατά μπρος το βαγί και λέει:
«Οξω, ψύλλοι και κοργιοί, μέσα μπαίνει το βαγί…» (τρεις φο­ρές) κι ύστερα το τοποθετεί στα εικονίσματα του σπιτιού.
Στο τραπέζι της Κυριακής τω Βαγιώ, καλό είναι να υπάρχει ψά­ρι. Το λέει και η παραδοσιακή μαγειρική μας:
«Βάγια, βάγια τω βαγιώ,
τρώνε ψάρι και κολιό,
κι ως την άλλη Κυριακή,
του καλιτσουνιού τ’ αυτί!».
Οταν πίνουμε το κρασί μας, ευχόμαστε στη συντροφιά μας: «Και στην Αγία Ανάσταση με καλό!», «και τη Λαμπρή με υ­γεία!…», κ.ά.
Τα σχολεία έχουν κλείσει από προχθές. Τα “δασκαλάκια” απε­ρίσπαστα τώρα ξεχύνονται στα χωράφια και στα πλάγια, για να συλλέξουν τα ξύλα του ορφανού, όπου την Ανάσταση θα κάψουν τον Ιούδα.
Το βράδυ τω Βαγιώ, αρχίζουν και οι Ακολουθίες του Νυμφίου, από τις οποίες δεν απουσιάζει κανένα στεφάνι του χωριού. Εκκλη­σιάζονται όλοι και με την απόλυση, το ’χουν σε καλό τα κορίτσια, να χτυπήσουν «δυο σειστριές καμπάνα για να πάει καλά το μεταξαργιό τους», ώστε να ετοιμαστούν γρήγορα τα προικιά, κι ο γα­μπρός… να μην αργήσει!
Το τροπάριο: “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…” το σιγοψάλλει όλο το εκκλησίασμα, όπως και το εξαποστειλάριο πριν τους Αίνους “Τον νυμφώνα Σου, βλέπω…”. Ενώ το ιδιόμελο του Α’ ήχου: «Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος, τοις Αποστόλοις έλεγεν εν τη οδώ· Ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα και παραδοθήσεται ο Υιός του ανθρώπου, καθώς γέγραπται περί αυτού…», συγκλονίζει με τα νοήματα, τη σοφία και το θαυμάσιο μέλος του, όλο το εκκλησίασμα, “γιατί δε θέλει γράμματα” για να νιώσεις αυτά τα τροπάρια…