«Αν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών,
αφήσει και υμίν ο πατήρ ημών ο εν τοις ουρανοίς»
π. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΓΛΑΚΗΣ
Συγχωρούμε με αυτοσυγκράτηση και αυτοκυριαρχία, χωρίς καμιά εξάρτηση από καμιά δύναμη του κόσμου.
Ζούμε θεϊκά, δηλαδή ζούμε ελεύθερα. Και πορευόμαστε.
Mε άλλα λόγια η συμπεριφορά μας έναντι των συνανθρώπων μας επηρεάζει τη συμπεριφορά του Θεού απέναντί μας.
Όπως φερνόμαστε εμείς στους άλλους, φέρεται και ο Θεός σε μας.
Η συγχώρηση είναι προνόμιο που μας το έχει δώσει ο Θεός και οφείλουμε να το λειτουργούμε. «Όσα αν δήσητε επί της γης έσται δεδεμένα εν τω ουρανώ και όσα αν λύσητε επί της γης έσται λελυμένα και εν τω ουρανώ».
Ο άγιος ευαγγελικός λόγος μας φέρνει μπροστά στις ευθύνες μας και με αυτό το λογικό επιχείρημα μας υποχρεώνει σε αυτή τη διακονία, τη συγχώρηση των αμαρτιών των άλλων, το οποίο αν και είναι κυρίαρχο δικαίωμα του Θεού εκείνος μας το παραχωρεί και μας προτρέπει να λειτουργούμε αυτό το θεόσδοτο αγαθό της συγχώρησης.
«Άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέτες ημών». Διαβεβαιώνουμε με την Κυριακή προσευχή, το γνωστό πάτερ ημών.
«Αν τινών αφήτε τα αμαρτήματα, αφίενται αυτοίς, αν τινών κρατήτε, κεκράτηνται».
Έχουμε την ίδια θεϊκή εξουσία στα χέρια μας και ανήκει σε εμάς η ευθύνη να τη λειτουργήσουμε ως δύναμη και ενέργεια και ως λειτουργοί του Θεού.
Πρόκειται για μεγάλο και ιερό προνόμιο να είμαστε άνθρωποι και να λειτουργούμε ως Θεοί, όχι αυθαίρετα αλλά με τη χάρη του Θεού.
Στο ξεκίνημα της δημόσιας ζωής και δράσης του ο Χριστός υπογραμμίζει και βεβαιώνει με τη δική του αυθεντία τη διαθήκη αυτής της μεταβίβασης της εξουσίας του Θεού του «συγχωρείν αμαρτίες» στον άνθρωπο. Η διαθήκη είναι χωρίς προσκόμματα και ελεύθερη από κάθε μίζερη εκτίμηση. Συγχωρούμε όχι μόνο αυτόν που μας φταίει αλλά και αυτόν που εμείς του φταίξαμε. Πλήρη αποκατάσταση της ειρηνικής συνύπαρξης, της επαναλειτουργίας, της φιλικής διαδικασίας μεταξύ μας, ανεξάρτητα από το ποιος «ήρξατε χειρών αδίκων».
Στην παράδοση της εκκλησίας μας γνωρίζουμε ότι τις μεγάλες εορτές Πάσχα, τα Χριστούγεννα, Δεκαπενταύγουστο οι πιστοί όταν πήγαιναν να κοινωνήσουν και ενώ βρισκόνταν μπροστά στον λειτουργό και το άγιο ποτήριο στρέφονταν προς το υπόλοιπο εκκλησίασμα, αφού πρώτα αντάλλασσαν μεταξύ τους συγχώρηση και ζητούσαν και από τους άλλους να τους συγχωρήσουν, δηλαδή ζητούσαν το έλεος του Θεού μέσα από τη φράση αδελφοί χριστιανοί συγχωρήστε με τον αμαρτωλό.
Και μόνο ο χαρακτηρισμός αδελφοί υποδηλώνει την αποκατάσταση της τυχόν διασαλευθείσης ενότητος ανεξάρτητα από οποιονδήποτε είχε φταίξει, να δημιουργηθεί αυτή η διασάλευση και πιθανή εχθρότητα. Το σημαντικό είναι ότι κοινωνούμε με τη συνείδηση της μεταξύ μας αποκαταστημένης ενότητας και κοινωνίας. Το δεύτερο αξίωμα της διαθήκης της μετάδοσης της εξουσίας της ζωής στον άνθρωπο είναι η νηστεία. Όχι όπως η νηστεία του Φαρισαίου, όπου ενώ βρίσκεται στο κέντρο του ναού, «προσεύχεται προς εαυτόν» και μεταξύ άλλων διαβεβαιώνει ότι νηστεύει δυο φορές την εβδομάδα. Οι ίδιοι επίσης οι Φαρισαίοι έβαφαν το πρόσωπό τους να φαίνονται αδύνατοι και κουρασμένοι επειδή τάχα νήστευαν. Ενώ ο Χριστός λέει όταν νηστεύουμε να το γνωρίζουμε εμείς και ο Θεός. Δεν νηστεύουμε για να μας θαυμάζει ο κόσμος, δεν νηστεύουμε για τον κόσμο, νηστεύουμε για τον Θεό. Η νηστεία έχει κατεξοχής πνευματικό ουράνιο χαρακτήρα.
Η νηστεία στην ορθόδοξη παράδοση και τον πολιτισμό της εκκλησίας μας όχι μόνο δεν εξασθενεί, δυναμώνει και ισχυροποιεί το σώμα και δεν σημαίνει άρνηση των αγαθών της παραγωγής αλλά διακριτική κυριαρχία πάνω σ’ αυτά.
Υπάρχει παράδοση σε μερικές τοπικές εκκλησιαστικές κοινότητες κυρίως των σλαβικών χωρών που νηστεύουν μια μέρα την εβδομάδα και τα έξοδα του φαγητού που θα έτρωγαν τα προσφέρουν βοήθημα στην ενορία για τις ανάγκες της ενορίας.
Όταν εξάλλου υποστηρίζουμε τη διακριτική κυριαρχία επί των τροφών και αγαθών της παραγωγής, επιλέγουμε τι θα φάμε σήμερα, που η εκκλησία μας δεν έχει νηστεία και τι θα φάμε αύριο νηστήσιμα που η εκκλησία μας έχει ορίσει νηστήσιμα. Προσαρμόζουμε δηλαδή τη λήψη των τροφών όχι κατά το θέλημά μας αλλά κατά το θέλημα του Θεού και τη διδασκαλία της εκκλησίας.
Σημειώνουμε ότι ο Χριστός ενήστεψε ημέρες τεσσαράκοντα και νύχτες τεσσαράκοντα στην έρημο. Ύστερα επείνασε ανθρωπίνως.Τότε έρχεται ο διάβολος και τον πειράζει «είσαι Θεός κάνε τις πέτρες ψωμιά να φας να χορτάσεις την πείνα σου και να σε αναγνωρίσουν και οι συμπατριώτες σου» ο Χριστός του απαντά. «Ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος αλλά εν παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος του Θεού».
Ο διάβολος παρά ταύτα επιμένει, ανεβάζει τον Χριστό στο πτερύγιο του ναού και του λέγει πέσε κάτω είσαι Θεός. Δεν παθαίνεις κακό, ο λαός θα σε αναγνωρίσει και θα σε προσκυνήσει. Ο Χριστός του απαντά «Ουκ εκπειράσεις Κύριον τον Θεόν σου αυτόν μόνον προσκυνήσεις και αυτόν μόνον λατρεύσεις». Ο διάβολος συνεχίζει με όλο το θράσσος που διαθέτει, ανεβάζει τον Χριστό στην κορυφή ενός βουνού και του δείχνει όλα τα βασίλεια του κόσμου. Είναι όλα δικά σου αν πέσεις κάτω να με προσκυνήσεις για να πάρει την απάντηση «ύπαγε οπίσω μου σατανά». Υποθήκη όχι μόνο αποπομπής του πονηρού αλλά και εξουσιοδότηση δική μας να αποπέμπουμε τον σατανά «αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού».
Με αυτές τις παρακαταθήκες πορευόμαστε νηστευτικά και αγιαστικά, ατενίζουμε τους ουρανούς και προσδοκούμε την παρουσία του Θεού στη ζωή μας.
Είναι μεγάλη υπόθεση να αγωνιζόμαστε στη γη για να κερδίσουμε τους ουρανούς. Και είναι επίσης πολύ σημαντικό να αγωνιζόμαστε με πρόσκαιρα μέτρα για να κερδίσουμε την αιωνιότητα, γιατί ο αγώνας είναι πράγματι αγώνας προς τα πνευματικά και τα επουράνια.
Τη μάχη δεν την κερδίζουμε εμείς, την κερδίζει ο Θεός και την κάνει δώρο σε μας. Με αυτή την επίκληση να είναι ο Θεός μαζί μας προχωρούμε στην τρίτη διάταξη της διαθήκης του Αγίου Ευαγγελίου «μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης αλλά θησαυρίζετε θησαυρούς εν ουρανοίς», γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί είναι και ο νους σας και η καρδιά. Το Άγιο Ευαγγέλιο μας προτρέπει να τολμήσουμε να βγούμε έξω από τον εαυτό μας, να κάνουμε την υπέρβασή μας, την ουράνια επιλογή μας, το αιώνιο, το άφθαρτο, το παντοτινό.
Και η συγχώρηση και η νηστεία και η συγκέντρωση των θησαυρών έχουν στόχο τον ουρανό, δηλαδή το αιώνιο και το άφθαρτο, Ο ευαγγελικός λόγος κινείται στο ίδιο πλαίσιο που έχει τον ίδιο στόχο για τον άνθρωπο και τον κόσμο, την αιωνιότητα. Ο επίγειος πλουτισμός ελκύει τον άνθρωπο και τον κρατά δέσμιο της γης. Και άλλες φορές ο Χριστός καταφέρεται σε αυτό το λάθος γιατί δεν μπορούμε να ζούμε κάτω από δύο αφεντικά, Θεό και μαμονά.
Είναι καλό επίσης να θυμούμαστε τον πλούσιο από τις φλόγες της κόλασης που ζητά από τον Αβραάμ να του στείλει τον Λάζαρο να ενημερώσει τους αδελφούς του στον κόσμο να μη βρεθούν και αυτοί σε αυτό τον τόπο της κολάσεως. Το άγιο ευαγγέλιο πάντοτε θέτει υψηλούς στόχους αναζήτησης του αγαθού γιατί ο άνθρωπος είναι πλασμένος όχι για τη γη αλλά για τον ουρανό.
Η διαγραφή των χρεών των άλλων προς εμάς, δηλαδή η συγχώρηση των αμαρτιών, είναι η προϋπόθεση για να έχουμε εμείς την έγνοια του Θεού. Το ίδιο και η νηστεία να γίνεται όχι για τον κόσμο επειδεικτικά αλλά για τον Θεό, ο οποίος ανταποδίδει πολλαπλάσια. Το ίδιο και για τη λογική της απόκτησης των θησαυρών, ναι στους θησαυρούς τους πνευματικούς, τους ουράνιους, τους αιώνιους, όχι στην προσκαιρότητα.
Τον ουρανό δεν μας τον στερεί ο Θεός, τον κερδίζουμε ή τον χάνουμε από δική μας υπαιτιότητα
Η χρονική μας εξάρτηση επηρεάζει αρνητικά την ύπαρξη και τη ζωή μας. Όσο δεν προσπαθούμε να απαγκριστρωθούμε από αυτή τη χρονική εξάρτηση, υπομένουμε όσο παραμένουμε καθηλωμένοι στην προσκαιρότητα. Ενώ όσο είμαστε ερωτευμένοι την αιωνιότητα, η οποία καθώς λειτουργεί άχρονα και η απλή αναζήτησή της μας απελευθερώνει από το χρόνο, ζούμε τη χαρά, τον αέρα της ελευθερίας του Θεού, αναπνέμε αχρόνως, αγέραστα και ευλογημένα, αγιαστικά και λυτρωτικά προσκαρτερούντες την ουράνια άχρονη ζωή της ευλογημένης βασιλείας του Θεού.
Από αύριο μπαίνουμε σε αυτό το στάδιο των πνευματικών αγώνων της νηστείας, της προσευχής, της αγρυπνίας, της ταπείνωσης, της θυσίας, της προσφοράς, του αγιασμού και της χάρης. Αυτό είναι η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, απαγκίστρωση από την καθημερινότητα και προσπάθεια κυριαρχικότητας στην προσκαιρότητα με ενατένιση και προσδοκία την αιωνιότητα.
Ζούμε στη γη και ονειρευόμαστε τους ουρανούς. Ζούμε ανθρώπινα και πολιτευόμαστε ουράνια, αγγελικά. Έχουμε ανθρώπινες αδυναμίες και προσδοκίες αλλά σκεφτόμαστε και αποφασίζουμε όχι αυτό που θέλουμε εμείς αλλά που θέλει ο Θεός.
Δεν θέλουμε να είναι θέμα τύπων η νηστεία ή θέμα χρέους η προσευχή ή ζήτημα συμπεριφοράς η αγρυπνία. Όλα αυτά είναι πλευρές του αγώνα μας να βγούμε στην πίστα της ελευθερίας του Θεού.
Να ζήσουμε την κατά Θεόν εν ουρανοίς ζωή μας και εδώ στη γη, στο σπίτι μας, στην εργασία μας, στις συναναστροφές μας.
Δεν πάμε από υποχρέωση στο απόδειπνο ή για να ακούσουμε τον ευχάριστο ύμνο Κύριε των δυνάμεων. Πάμε γιατί μας σπρώχνει προς τα εκεί ο πόθος που υπάρχει μέσα μας να ζήσουμε τη θέα του αθεάτου, δηλαδή τον ίδιο τον Θεό.
Δεν πάμε στην προηγιασμένη θεία λειτουργία για να κατανοιγούμε, πάμε για να ζήσουμε τον έρωτα του Θεού και θέλουμε να είμαστε μαζί του όσο γίνεται περισσότερο ερωτευμένοι.
Ευχόμαστε να ζήσουμε την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή στην πραγματική της διάσταση «θείω έρωτι πτερουμένοις».
Ο ερωτευμένος θέλει να βρίσκεται με την ερωμένη του γιατί θέλει να βλέπει, να απολαμβάνει την ομορφιά της.
Αυτή την ερωτική σχέση ανάμεσα σε μας και τον Θεό αποζητούμε και θέλουμε να αποκτήσουμε.
Αν δεν έχουμε αυτή την ερωτική έλξη να μας φέρνει ως την εκκλησία και να συμμετέχουμε στο μυστήριο όσες ώρες και αν βρισκόμαστε στο ναό «μάτην κοπιώμεν».
Αγαπούμε και λειτουργούμε και λειτουργούμαστε.
Αγαπούμε και δεν ξεκολλούμε από τον Θεό.
Αγαπούμε και είμαστε με τον Θεό, δηλαδή με τον άνθρωπο.
