Υπάρχει μια τάση στους ανθρώπους να υποτιμούν, να προσπερνούν το παρόν περιμένοντας το μέλλον.
Η δεκαετία 1972-82 , που σαν νέοι καθηγητές υπηρετούμε στην Κίσσαμο, είναι όπως έγραψα τα καλύτερά μας χρόνια γενικά και όχι μόνο όσον αφορά την σχέση μας με τους νέους και την δουλειά μας . Το Γυμνάσιο έχει κύρος , ο Γυμνασιάρχης είναι πνευματική αρχή , εκλεκτοί συνάδελφοι οι καθηγητές, εξαιρετικά παιδιά οι μαθητές, αρκετοί οι πολύ καλοί μαθητές, Επίσης και η θέση μας και η σχέση μας με όλη την κοινωνία αμφίδρομα λειτουργική.
Η οικοδομική δραστηριότητα και τα σχετιζόμενα με αυτή επαγγέλματα είναι σε τέτοια δραστηριοποίηση, που γρήγορα η περιοχή – οικόπεδα- εντός σχεδίου δρόμων και πεζοδρομίων και όχι μόνο , διαμορφώνεται με νέες οικοδομές και καλαίσθητους κήπους.
Τα καλύτερά μας χρόνια για την πλειοψηφία των συμπολιτών μας συνεχίζονται με ιδιαίτερους πανηγυρισμούς καθώς απ’ακρου σ’άκρου της χώρας έρχεται η από καιρό η «Αλλαγή». Σ’αυτό τον νεφελώδη λαϊκισμό και την μεγάλη πολιτική ουτοπία , οι μεν πανηγυρίζουν, οι δε άλλοι οι κομματικοί αντίπαλοι είναι οι «εχθροί» της Αλλαγής και της προόδου! Στον νέο αυτό κομματικό φανατισμό, ο συνεκτικός ημιαστικός ιστός της πόλεως διασπάται. Μερικές φορές και να συνομιλείς με τους άλλους είσαι ύποπτος. Τα καφενεία χωρίζονται ,ιδιαίτερα στα χωριά σε πράσινα και μπλέ.
Κάθε κοινωνία έχει ανάγκη μερικές φορές από περισσότερες ή λιγότερες μεταρρυθμίσεις αλλά δεν είναι του παρόντος η φιλοσοφική και ηθική ανάλυση της τότε πολιτικής.
Στα καλύτερα αυτά χρόνια οι μισθοί και οι συντάξεις αυξάνονται. Αυξάνονται όμως και οι και χωρίς προσόντα διοριζόμενοι . Το παραγωγικό δυναμικό των νέων εγκαταλείπει την ύπαιθρο αφού αθρόα τοποθετούνται σε οργανισμούς και υπηρεσίες και από παραγωγοί γίνονται αργόσχολοι μισθωτοί. Τα παραγόμενα αγαθά μειώνονται ,οι εισαγωγές αυξάνονται και το κράτος δανείζεται για να πληρώνει μισθούς και να χορηγεί δάνεια.
Η άλλοτε εχθρική Ευρώπη: ΕΟΚ- και Νατο το ίδιο συνδικάτο , γίνεται η μητέρα των επιδοτήσεων πάσης φύσεως και οι ατσίδες των επιδοτουμένων . γεωργών , κτηνοτρόφων κλπ νομότυπα και με συγκάλυψη , ως απατεώνες πλουτίζουν χωρίς μόχθο, θανάσιμο αμάρτημα που , όλοι ξέρομε πια τις συνέπειες.
Μια επίπλαστη ευημερία απλώνεται παντού, πλείστα όσα μαγαζιά επιδείξεως μόδας ανοίγονται και ο κόσμος από κοινωνία του είναι και έχειν μετασχηματίζεται στο φαίνεσθαι.
Ο κομματισμός και η σπατάλη δεν αφήνουν περιθώρια στρατηγικού σχεδιασμού. Από το λιμάνι – Καβονησίου- που φτιάχνεται ήδη από τη δεκαετία του -60 και θα ολοκληρωθεί μάλλον ως το 2060 θα ξεκινήσει η σύνδεση με την Πελοπόννησο.
Η παιδεία αρχές της δεκαετίας του -80 βιώνει την καλύτερή της εποχή. Αρκετοί διορισμοί καθηγητών μειώνουν τους μαθητές, ανα τμήμα. Επιμορφώσεις σεμινάρια εκπ/κών ,μιλούν για την κατάργηση του «παραδοσιακού σχολείου». Νέα βιβλία και εποπτικά μέσα και το πάντων «δημοκρατικότερον»! καταργούνται οι εισαγωγικές εξετάσεις σε Γυμνάσια και Λύκεια, αλλά και οι εσωτερικές επίσημες εξετάσεις γίνονται απλούστερες και ουσιαστικά προάγονται όλοι οι μαθητές . Επίσης καταργείται και δεν ξαναεπανήλθε και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών . Οι εισακτέοι για τα ΑΕΙ αυξάνονται σταδιακά ώσπου σχεδόν όλοι να είναι πτυχιούχοι, την επόμενη δεκαετία 1990 και ως τα σήμερα. Πανεπιστήμια ιδρύονται σε όλες τις περιφέρειες και σχολές ακόμα και σε άλλοτε κωμοπόλεις. Η παιδεία , στην Ελλάδα έχασε αρκετά από την σοβαρότητά των σπουδών και δεν έχει έκτοτε βρεί τον δρόμο της ως και οι άνεργοι πτυχιούχοι.
Η επάνοδος – από Γερμανία-«του Δεσπότη Ειρηναίου» σηματοδοτούσε για τους πολλούς μια άλλη οικονομική ανάπτυξη για τον τόπο.- Αλλά το ποτάμι είχε αλλάξει . Εκτός από την ουτοπία της «αλλαγής» αγωνιζόμεθα και για την άλλη ψευδαίσθηση, ότι μελλοντικά ο λαός θα συμμετείχε στην εκλογή των επισκόπων!- Ο Ειρηναίος ,ευτυχώς ,στην ψευδεπίγραφη ευημερία είναι ένα αντίβαρο μετρημένης αισιοδοξίας και ισορροπίας στις ακρότητες. Ο ίδιος δεν έπαψε να προβληματίζεται για την πορεία του τόπου την ηθική της πολιτικής , «τις παροχές χωρίς αρχές» ενώ επεκτείνει το έργο του πολυεπίπεδα.( από την Κίσαμο ως τον Αποκόρωνα)
Στα νέα εξαιρετικά διδακτήρια που φτιάχνονταν για Τεχνικές σχολές, μεταστεγάζεται πανηγυρικά το Τεχνικό σχολείο- πλέον Λύκειο, αφού η υποχρεωτική φοίτηση γίνεται 9ετής – 1983- Αυτά τα σχολεία που πριν συμπληρωθούν 40 χρόνια από αβελτηρία και αναισθησία κατεδαφίστηκαν-… Ο τελευταίος και νύν Δ/ντής των Τεχνικών Λυκείων ΕΠΑΛ Ζουριδάκης Ν. στην αξιέπαινη προσπάθεια αναβάθμισης είχε προχωρήσει σε ανακατασκευές και έδωσε το όνομα « Ειρηναίος Γαλανάκης», το οποίο όνομα πήρε στην εξορία της παραγκοποίησης, σαν άλλος πρόσφυγας ,διέσωσε έτσι την ιερή ιστορία προσδοκώντας την επιστροφή.
Οι κανονικά λοιπόν μέσες τεχνικές σχολές , με τον ψευδεπίγραφο τίτλο του Λυκείου αλλά με προσωπικό ,εν πολλοίς υποβαθμισμένο των παλαιών κατώτερων τεχνικών σχολών και μαθητές που αδυνατούν να φοιτήσουν στο γενικό Λύκειο, και για άλλους λόγους σταδιακά ξεπέφτουν της αποστολής των τόσο, που όταν μεταστεγάζεται στον ίδιο χώρο το Γενικό Λύκειο να έχουν δυστυχώς προβληματική συνύπαρξη.
Στα θετικά της πόλεώς είναι ,ότι εκτός από νέα κτίρια 2ου Γυμνασίου και Λυκείων έχομε- μου φαίνεται από πριν- και νέο Δημαρχείο . Επίσης το Κέντρο υγείας: Μια ουσιαστική μεταρρύθμιση , αξίζει να αναφερόμαστε στον πρωτοπόρο Γ. Γενηματά. Αλλά και την αναβάθμιση του μικρού γηροκομείου της Μητροπόλεως μας , το οποίο σταδιακά θα φθάσει όπως σημαντικά πολυδιάστατα λειτουργεί στις ημέρες μας.
Στην πενταετία 1986-90, η ουτοπία της αλλαγής είχε στρεβλώσεις δυνατόν αναστρέψιμες ακόμη, αλλά όσοι μιλούν διαφορετικά στοχοποιούνται και οι όποιες δυνατότητες δεν αξιοποιούνται η δε εντύπωση είναι ,ότι το χρήμα θα συνεχίσει να ρέει. Οι συνδικαλιστές- πανελλαδικά- ασχέτως των κεκτημένων παροχών , προκηρύσσουν απεργίες και η οικονομία ακολουθεί φθίνουσα πορεία «από τα δίκαια- καταχρηστικά- αιτήματα των εργαζομένων» .Επιχειρήσεις αρχίζουν να κλείνουν , να μεταναστεύουν ή να χρεωκοπούν τεχνηέντως ή μη ,αλλά… οι αριθμοί ευημερούν.
Στα σχολεία ήδη από το 1985, η έλλειψη αξιολόγησης, οδήγησε σε υποβάθμιση σπουδών και σχέσεων. Οι καταλήψεις υιοθετήθηκαν ως μέσο διεκδίκησης αιτημάτων . Οι πάσης φύσεως καταστροφές Πανεπιστημίων και Γυμνασίων ανά την Ελλάδα πήραν μορφή ασυδοσίας. Και το πάντων δεινότατον , το όπλο των αγροτών, οι Γεωργικές Ενώσεις, προϊόν μόχθου των προγόνων από Ε. Βενιζέλου – όπως όλοι καλώς γνωρίζομε- μετά από κομματικοποίηση, κακοδιοίκηση και χρεοκοπίες βάδισαν δρόμο ανεπίστρεπτο.
Μόνον ο αοίδιμος Ειρηναίος έβλεπε την επερχόμενη καταστροφή από την εγκατάλειψη της υπαίθρου και το βόλεμα των ανθρώπων μέσω των επιδοτήσεων , από την «κατάθλιψη» έτσι έλεγε κάθε κατάληψη των σχολείων από την ανομία στην οποία οδηγούμαστε από την κρατική και παρακρατική διαφθορά, την αδρανοποίηση της αστυνομίας κ.λ.π όχι βέβαια μόνο στην Κίσαμο .από … από …. Από την αθλιότητα της μέχρι σήμερα ανυπόληπτης πολιτικής.
. Επι πλέον στην Κίσσαμο, ιδιαίτερα η αντιπαλότητα της εξουσίας μεταξύ των δυο πρωταγωνιστών και μάλιστα του ίδιου χώρου, δεν επέτρεψε μια κοινή στρατηγική σε έργα υποδομής και σε μια εποχή γενναίων χρηματοδοτήσεων. Ερώτημα είναι γιατί δεν αξιοποιήθηκαν πολλές δυνατότητες Από τότε μιλάμε για το σχέδιο πόλης , για κάθετους προς την θάλασσα ,για περιμετρικούς και δειλά δειλά για την παράκαμψη. Ο λεγόμενος « Εθνικός δρόμος » από το 1972 φθάνει με την σημερινή του μορφή στο Καστέλλι 1992.
Με αυτά και τα άλλα, με πολιτικές και δημαρχιακές αλλαγές , η αισιοδοξία δεν μας εγκαταλείπει, πολύ δε μάλλον που μετά την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού»1991 γέμισαν οι πλατείες ανθρώπους που αναζητούν εργασία . Ε εμείς γίναμε τα αφεντικά. Η συλλογικότητα ως τότε των εποχιακών εργασιών εγκαταλείπεται και τα άλλοτε προσοδοφόρα επαγγέλματα της οικοδομής περνάνε στα γερά χέρια των μεταναστών. Την εξέλιξη αυτή ως σήμερα, παρά τις όποιες ενστάσεις ,μάλλον θετική για τον τόπο πρέπει να τη θεωρούμε. Και τα καλύτερα ή τα άλλα χρόνια συνεχίζονται.
*O Γ. Πευκιανάκης είναι φιλόλογος
και επι εικοσαετία γυμνασιάρχης- λυκειάρχης
