Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του µαστού σηµαίνει θεραπεία, µε την κλινική IASIS στα Χανιά να διαθέτει όλη τη γκάµα θεραπειών και ένα από τα καλύτερα ακτινοθεραπευτικά συστήματα στην Ελλάδα.
Αυτό τονίζει, µιλώντας, στα “Χανιώτικα νέα”, ο γενικός χειρουργός – ογκολόγος, εξειδικευµένος σε παθήσεις του µαστού, Ιωάννης Ασκοξυλάκης.
Ο κ. Ασκοξυλάκης ήταν επί σειρά ετών διευθυντής της µονάδας µαστού του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Ηρακλείου. Σήµερα, εργάζεται στο “Μητέρα” στο Ηράκλειο και συνεργάζεται µε την κλινική “Ιασις” – Γαβριλάκη.
Αναφερόµενος στις νέες προσεγγίσεις σχετικά µε τον καρκίνο του µαστού, ο κ. Ασκοξυλάκης σηµειώνει ότι «έχουν σχέση µε την τεχνολογία. Εχουµε µεγάλη εξέλιξη στη διάγνωση του καρκίνου του µαστού».
Παγκόσµια -επισηµαίνει ο κ. Ασκοξυλάκης- «έχουµε αύξηση των κρουσµάτων αλλά σε αντίθεση µε άλλους καρκίνους η θνητότητα µειώνεται. Αυτό οφείλεται στο ότι έχουµε καλύτερη και έγκαιρη διάγνωση και την εξέλιξη των θεραπειών. Στην κλινική IASIS έχουµε τη δυνατότητα να εφαρµόσουµε όλη τη γκάµα της θεραπείας που γίνεται ανά τον κόσµο».
Ο κ. Ασκοξυλάκης σηµειώνει ότι «ο καρκίνος του µαστού αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο για την γυναίκα και είναι η δεύτερη αιτία θανάτου µετά τον καρκίνο του πνεύµονά. Περίπου µια στις 8 έως 10 γυναίκες στην διάρκεια της ζωής τους θα νοσήσουν από καρκίνο του µαστού.
Η συχνότητα του αυξάνεται και πέφτει το όριο ηλικίας εµφάνισης όµως πάρα ταύτα η θνητότητα µειώνεται και για αυτό υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις:
Η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί ίσως το θεµέλιο λίθο της θεραπευτικής αντιµετώπισης και σε αυτό έχει τεράστια συµβολή η εξέλιξη της τεχνολογίας της απεικόνισης που θα βελτιωθεί πολύ µε την κλινική εφαρµογή της τεχνητής νοηµοσύνης.
Άλλος σηµαντικός παράγοντας βελτίωσης της θεραπείας και της επιβίωσης είναι η αναγνώριση οµάδων ασθενών που επιτρέπουν την εξατοµίκευση της θεραπείας και την χρήση πλέον νέων φαρµάκων µε άριστα αποτελέσµατα.
Τρίτος βασικός πυλώνας είναι η ενηµέρωση των ασθενών, τα προγράµµατα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης και επίσης είναι υψίστης σηµασίας η ενηµέρωση των γιατρών γιατί οι εξελίξεις είναι ραγδαίες τα τελευταία χρόνια».
ΕΓΚΑΙΡΗ ∆ΙΑΓΝΩΣΗ
Υπάρχει όµως δυνατότητα πρόληψης;
«Πρόληψη δεν υπάρχει. Ο στόχος είναι η έγκαιρη διάγνωση. Οσο πιο πρώιµα διαγνώσουµε ένα καρκίνο τόσο αποτελεσµατικότερα µπορούµε να τον θεραπεύσουµε. Σήµερα υπάρχει αντιµετώπιση για όλους τους τύπους καρκίνου, για όλα τα στάδια ακόµη και για τους µεταστατικούς όγκους και στην πλειονότητα των ασθενών διατηρείται η
γυναικεία εικόνα και θηλυκότητα».
Πως γίνεται όµως η διάγνωση; Ο κ. Ασκοξυλάκης αναφέρει:
«Μεγάλη σηµασία έχει το οικογενειακό ιστορικό, οι ασθενείς αυτοί νωρίς πρέπει να απευθύνονται σε κάποιον ειδικό.
Η αυτοεξέταση είναι απαραίτητη εύκολη γίνεται από την ίδια την ασθενή, είναι δωρεάν και βοηθά πολύ στην διάγνωση και σήµερα πρέπει να γίνεται µια φορά τον µήνα µεταξύ της 8ης και 12ης ηµέρας του κύκλου για τις γυναίκες µε έµµηνο ρύση, στις µετεµµηνοπαυσιακές µια σταθερή ηµεροµηνία κάθε µήνα.
Κλινική εξέταση γίνεται από ειδικό γιατρό απαραίτητη τουλάχιστον µια φορά το χρόνο και αποτελεί την πραγµατική επαφή της ασθενούς µε τον γιατρό της στην νέα εποχή της ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Ο συνδυασµός αυτοεξέτασης και κλινικής εξέτασης σύµφωνα µε διεθνείς µελέτες φέρει σε διάγνωση µέχρι 70% των καρκίνων και αναγνωρίζει την νόσο στο 10% των ασθενών που έχουν αρνητική µαστογραφία.
•Η µαστογραφία ακόµη και σήµερα αποτελεί τον χρυσό κανόνα της διάγνωσης, µπορεί να διαγνώσει όγκους ολίγων χιλιοστών απαραίτητη στις µικροαποτιτανώσεις που η µαγνητική δεν βοηθάει. Σήµερα µε τα νέα συστήµατα χαµηλής δόσης θεωρείται ακίνδυνη, έχει χαµηλό κόστος και µπορεί να γίνει παντού εύκολα και ακίνδυνα.
•Το υπερηχογράφηµα αποτελεί την πιο εύκολη και ανώδυνη µέθοδο διάγνωσης και είναι παντού διαθέσιµη, όµως έχει ένα σηµαντικό µειονέκτηµα ότι απαιτεί καλή ποιότητα µηχανήµατος και κυρίως την πείρα, την ικανότητα και την εκπαίδευση του ακτινοδιαγνώστη για την αξιοπιστία του αποτελέσµατος.
Η υπερηχογραφία σήµερα έχει δεχτεί τεράστια τεχνολογική βελτίωση και το επίπεδο της διαγνωστικής αξίας είναι πολύ υψηλό όσον αφορά στη διάγνωση του καρκίνου του µαστού.
• Η µαγνητική µαστογραφία είναι σηµαντικό όπλο της τοπικής σταδιοποίησης και της µετεγχειρητικής παρακολούθησης.
• Η αξονική τοµογραφία και το σπινθηρογράφηµα οστών έχουν θέση µόνο στην σταδιοποίηση των ασθενών όχι στην διάγνωση.
• Το PETSCAN: είναι εξαιρετική µέθοδος όµως στον καρκίνο του µαστού δεν έχει θέση στην αρχική διάγνωση, µόνο στον έλεγχο της µεταστατικής νόσου. Συνεπώς πρέπει να γίνεται µόνο µε την προτροπή του θεράποντος.
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
Ως προς τη θεραπεία του καρκίνου του µαστού, ο κ. Ασκοξυλάκης σηµειώνει µεταξύ άλλων:
«Η θεραπεία βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
Α. Τοπικό – περιοχικός έλεγχος της νόσου δηλαδή χειρουργείο και ακτινοθεραπεία σε όλες τις ασθενείς που διατηρούµε τον µαστό είναι επιβεβληµένη η ακτινοθεραπεία και σε ειδικές περιπτώσεις µαστεκτοµής χρειάζεται συµπληρωµατική ακτινοθεραπεία. Αυτές οι θεραπείες συνδυάζονται για έλεγχο της νόσου στο σύµπλεγµα µαστός µασχάλη.
Β. Συστηµατική Θεραπεία είναι η θεραπεία η οποία ελέγχει τη νόσο πέραν του συµπλέγµατος µαστού µασχάλης δηλαδή εκεί που εµφανίζονται οι αποµακρυσµένες µεταστάσεις. Μπορεί να είναι η χηµειοθεραπεία ή µόνο ορµονοθεραπεία για τις ασθενείς που εκφράζουν τους υποδοχείς οιστρογόνων µε καλό ιστολογικό προφίλ ή ο συνδυασµός τους.
Γ. Θεραπεία στόχος και Γονιδιακές Θεραπείες είναι ένα µεγάλο κεφάλαιο όπλων κατά της νόσου που είναι σε καθηµερινή εξέλιξη και εφαρµογή σε ορισµένες περιπτώσεις µε θεαµατικά θεραπευτικά αποτελέσµατα.
Σήµερα στόχος είναι η εξατοµίκευση της θεραπείας µε όλα τα µέσα που διαθέτουµε τα αποτελέσµατα είναι εξαιρετικά και το εγγύς µέλλον πολλά υποσχόµενο.
Στα επόµενα λίγα χρόνια πιστεύουµε ότι θα αλλάξει τελείως η θεραπευτική αντιµετώπιση και θα έχουµε θεραπείες µε µικρότερη νοσηρότητα και καλύτερη επιβίωση».
Από την 10ετία του ΄70 παρατηρούµε ( veronesi – Fisher ) ότι το εύρος της χειρουργικής επέµβασης που ήταν η ριζική αφαίρεση του µαστού και η αφαίρεση των λεµφαδένων της µασχάλης ήταν ακρωτηριαστική για τις γυναίκες και όσες επιβίωναν γινόταν ανάπηρες.
Από µεγάλες µελέτες φάνηκε ότι οι επεµβάσεις αυτές δεν ήταν καλύτερες από τις νεότερες δηλαδή διατήρηση του µαστού µε συµπληρωµατική ακτινοθεραπεία.
Αργότερα, περίπου το 1990 διαπιστώθηκε ότι η αφαίρεση όλων των λεµφαδένων της µασχάλης δεν βοηθούσε στην επιβίωση και είχε µόνο προγνωστική αξία και συντελούσε στην απόφαση για την χηµειοθεραπεία και τότε µπήκε στην κλινική πράξη η βιοψία του λεµφαδένα φρουρού που µείωσε το λεµφοίδηµα τη νοσηρότητα και το κόστος του λεµφαδενικού καθαρισµού.
Λίγο αργότερα, άρχισε η µείωση της ακτινοθεραπείας, αρχικά έγινε εστιασµένη περιοχικά PBI και επί των ηµερών µας προσφέρονται µικρότερα σχήµατα θεραπευτικά. ∆υνατότητα που γίνεται στο ΙΑΣΙΣ διαθέτοντας ένα από τα καλύτερα ακτινοθεραπευτικά συστήματα στην Ελλάδα».
Η χειρουργική του μαστού περιλαμβάνει:
Α. Ογκεκτομή: αφαίρεση μόνο του όγκου. Ευρεία ογκεκτομή και βιοψία του λεμφαδένα φρουρού με τη μέθοδο του ισοτόπου. Γίνεται για μικρούς χειρουργήσιμους όγκους συνήθως συνδυάζεται με ογκοπλαστική 1ου επιπέδου με μικρές τομές με άριστα ογκολογικά και αισθητικά αποτελέσματα σε έμπειρα χέρια με χρόνο νοσηλείας 1 ημέρα και χαμηλό κόστος.
Η μαστεκτομή δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο σε αυτές τις ασθενείς όπως και η εκτέλεση λεμφαδενικού καθαρισμού δεν είναι καλύτερη θεραπεία.
Η ριζική χειρουργική στον πρώιμο καρκίνο του μαστού δεν βελτιώνει την επιβίωση.
Β. Μαστεκτομή: αφαίρεση όλου του μαστού και του δέρματος και της θηλής. Εδώ μπορεί να γίνει αποκατάσταση με προθέσεις ή μεταφορά ιστών από άλλο σημείο του σώματος. Η αποκατάσταση αυτή μπορεί να είναι άμεση ( δηλ. στο ίδιο το χειρουργείο ) ή απώτερη.
SSM Μαστεκτομή με διατήρηση δέρματος: δηλαδή αφαιρείται όλος ο αδένας και διατηρούμε το δέρμα για την αποκατάσταση του μαστού είτε με κρημνούς είτε με προθέσεις σιλικόνης.
NSSM Μαστεκτομή με διατήρηση δέρματος και θηλής: όπως η προηγούμενη άλλα διατηρούμε την θηλή της γυναίκας. Η μαστεκτομή μπορεί να είναι αμφοτερόπλευρη θεραπευτική ή προφυλακτική. Επίσης, υπάρχει ο συνδυασμός μαστεκτομής και ταυτόχρονης συμμετροποίησης του υγιούς μαστού για να είναι ίδιοι αισθητικά.
Μασχάλη: σε ένα ποσοστό μέχρι 30-40% οι λεμφαδένες της μασχάλης προσβάλλονται από τον όγκο του μαστού γιατί στο θεραπευτικό χειρισμό του παρελθόντος αφαιρούσαμε μαζί με τον όγκο τους λεμφαδένες της μασχάλης. Σήμερα ξέρουμε ότι η αφαίρεση των λεμφαδένων δεν αυξάνει την επιβίωση αλλά προσφέρει μόνο νοσηρότητα σοβαρή το λεμφοίδημα.
Για αυτό σήμερα πλην ελάχιστων περιπτώσεων δεν αφαιρούμε όλους τους λεμφαδένες αλλά μόνο ένα τον φρουρό και η βιοψία του αντικατοπτρίζει την μασχάλη.
Απαιτεί ειδική τεχνική με ισότοπα και εξειδίκευση του χειρουργού για να είναι ακριβής η μέθοδος.
Στο ΙΑΣΙΣ διαθέτουμε την πλέον σύγχρονη συσκευή εντόπισης του λεμφαδένα φρουρού με ισότοπα.
Στο εγγύς μέλλον ορισμένες βιοψίες του λεμφαδένα φρουρού θα καταργηθούν με την χρήση των υπερήχων ( μελέτη SENTINA ).
Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας είναι εξίσου σημαντικός με την χειρουργική αφού την συμπληρώνει. Σήμερα η ακτινοθεραπεία έχει τεράστια εξέλιξη με μείωση του χρόνου έκθεσης στην ΑΚΘ δηλ. βραχύτερα σχήματα και λιγότερη τοξικότητα για την καρδιά, τον πνεύμονα και το δέρμα. Οι τεχνικές αυτές εκτελούνται πρωτοποριακά στην κλινική μας.
Οι συμπληρωματικές θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία, οι στοχευμένες θεραπείες και οι γονιδιακές θεραπείες προσφέρουν τα μέγιστα στην επιβίωση ιδιαίτερα με την εξατομίκευση θεραπειών για κάθε ασθενή. Σήμερα μπορούμε να προσφέρουμε καλύτερη και μικρότερη χειρουργική και βελτιωμένη θεραπεία και πολύ «έξυπνες» και αποτελεσματικές συστηματικές θεραπείες με πραγματικό κέρδος στην επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών μπορούν να αντιμετωπίζονται σήμερα έγκυες γυναίκες και υπάρχει η εγκυμοσύνη μετά την θεραπεία του καρκίνου του μαστού.
