Όπως γνωρίζουμε, στις μέρες μας, πρότυπο θεωρείται ένα πρόσωπο, ένα πράγμα ή ακόμα και μία κατάσταση, τα οποία μέσω της διαφήμισης επιτυγχάνουν να λειτουργήσουν από την κοινωνία ως υπόδειγμα προς μίμηση.
Οι άνθρωποι, κυρίως οι νέοι, μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης καθώς και των διαφόρων ερεθισμάτων που δέχονται, αποκτούν εύκολα και γρήγορα διάφορα πρότυπα. Έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν την κοινωνία είτε με θετικό, είτε με αρνητικό πρόσημο, άρα και τον ίδιο μας τον εαυτό. Τι συμβαίνει όμως πράγματι στην κοινωνία όταν ένα πρότυπο μας επηρεάζει θετικά ή αρνητικά και πώς επηρεαζόμαστε από αυτό; Παρακάτω όπως θα δούμε, αναλύονται δύο πρότυπα (ένα <<θετικό>> και ένα <<αρνητικό>>) ονομαζόμενα με τέτοιο τρόπο στην παρένθεση, ανάλογα με την επιρροή τους στην κοινωνία και το άτομο.
Ας ξεκινήσουμε με τα πρότυπα τα οποία δυστυχώς συμβάλλουν απογοητευτικά στην εξέλιξη και επιμόρφωση της κοινωνίας, και δεν είναι άλλα από τα αθλητικά. Η τεράστια και αδιαμφισβήτητη επιρροή τους σε συνοδεία με τη συγκίνηση που προκαλείται από τους αθλητές στους οπαδούς, έχει ως αποτέλεσμα να ενσταλάζουν στην ψυχή τους το φανατισμό, πράγμα που στερεί σημαντικά την ήρεμη και αντικειμενική τους κριτική σκέψη. Εκτός τούτου, η συνεχής προβολή των αθλητών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως οι πετυχημένοι άνθρωποι, δημιουργούν το γνωστό σε όλους μας φαινόμενο της προσωπολατρείας, γεγονός που ενισχύει ανησυχητικά τη μαζοποίηση, κάτι το οποίο δεν είναι υγιές. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, σε πιο ακραίες περιπτώσεις βέβαια, την προβολή του εύκολου πλουτισμού και κέρδους από μερικούς αθλητές μέσω των κοινωνικών δικτύων, αλλοτριώνοντας έτσι τη βούληση του ατόμου ακόμα περισσότερο.
Από την άλλη όμως πλευρά, εκτός από τα αρνητικά πρότυπα, υπάρχουν και θετικά τα οποία θα μπορούσαν να ευαισθητοποιήσουν καθώς και να ωφελήσουν τους νέους και γενικότερα το σύνολο της κοινωνίας.
Οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για τα παγκόσμια προβλήματα και την επίλυση αυτών, όπως οι εθελοντές κάθε είδους, είναι ένα παράδειγμα. Συνήθως τα άτομα που συμβάλλουν σε τέτοιες ενέργειες, χαρακτηρίζονται από υπευθυνότητα και ωριμότητα, στοιχεία απαραίτητα για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν και να δημιουργήσουν μία ομάδα ελεύθερων και ευσυνείδητων ανθρώπων με όραμα και αντικειμενικό στόχο τη συμβολή και τη επιδίωξη της βελτίωσης της κοινωνίας σήμερα. Και αυτός είναι και ο λόγος που αποκαλούνται ως <<υγιή>> πρότυπα, γιατί βοηθούν σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια του εσωτερικού κόσμου.
Ως άτομα, λοιπόν, δεχόμαστε πολλά και ποικίλα ερεθίσματα προτύπων καθημερινά, και ανάλογα με αυτά, διαμορφώνεται η συμπεριφορά μας. Δεν είναι λίγες οι φορές, που οι άνθρωποι έχουν μιμηθεί κινήσεις ή ακόμα και χρησιμοποιήσει τα λεγόμενα κάποιου <<προτύπου>>. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να σημειωθεί κάτι. Δεν είναι απαραίτητο ένα πρότυπο να είναι ένας διάσημος ηθοποιός ή καλλιτέχνης, άτομα γνωστά στην κοινωνία. Θα μπορούσε να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο και ένας αδελφός/ή, ή και κάποιος φίλος στον οποίο θα θέλαμε να μοιάσουμε. Αυτός είναι άλλωστε ο σκοπός της μίμησης ή ακόμα και της <<αντιγραφής>> από τους άλλους. Η υιοθέτηση συμπεριφορών που θα βελτιώσουν και θα τελειοποιήσουν της διαμόρφωση του εαυτού μας.
Καταληκτικά, τα άτομα θα πρέπει να αποκτήσουν την σωστή παιδεία έτσι ώστε να είναι σε θέση και φυσικά να διαθέτουν την κριτική σκέψη να διακρίνουν και να υιοθετούν σωστά και υγιή πρότυπα για την κοινωνία. Για αυτό, κρίνεται αναγκαίο να συμβαίνει από μικρή ηλικία. Είναι σημαντικό να λάβει μέρος αυτή η διαδικασία, μιας και η επιρροή των προτύπων, έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει πηγή πολλών και διαφορετικών αλλαγών καθώς ,επιπρόσθετα, να προσφέρει δύναμη, στοιχείο επιθυμητό στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και του εαυτού. Χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς ώστε, μέσω αυτών, να αποκτηθούν μια μοναδική και υποδειγματική προσωπικότητα καθώς και να δέχεται όσο το δυνατόν περισσότερο τη <<θετική>> επιρροή των προτύπων.
*Πολυτεχνείο Κρήτης (Μ.Π.Δ.).
