Προσδοκία, μνήμη και οραματισμός είναι τρεις παράγοντες που θα μας βοηθήσουν στην υλοποίηση του κοινού μας στόχου. Να απαλλαγούμε από τα περιττά κιλά.
Σύμφωνα με πολλές έρευνες η αποτελεσματικότητα των οδηγιών των διατροφολόγων ενισχύεται από την προσωπική μας θεώρηση. Διαπιστώθηκε ότι οι προσδοκίες μας επηρεάζουν την κίνηση της τροφής στο πεπτικό μας σύστημα κι αντίστοιχα το αίσθημα του κορεσμού.
Φίλος υπέρβαρος θεωρεί την κάθε πιρουνιά του βαρύτερη από ό,τι είναι. Μετά από μερικές πιρουνιές δηλώνει «Α, αισθάνομαι σαν να έχω φάει πέτρες».
Άλλος, εστιάζει την προσοχή του στη γεύση, την υφή και τα χρώματα των τροφών για να αυξήσει την ικανοποίηση του. Ερευνητές δηλώνουν ότι γενικά αγνοούμε τις πλήρεις συνέπειες της προσωπικής μας στάσης σχετικά με το φαγητό.
Στο σημείωμα θα δούμε πως μας επηρεάζει η στάση μας.
Ο παράγοντας προσδοκία
Τα άτομα που κάνουν διατροφή αγωνιούν συνεχώς. Ο λόγος; Φταίει η καθιερωμένη αντίληψη ότι «αν τρέφομαι υγιεινά θα πεινάσω». Αυτή η αντίληψη λειτουργεί σαν αυτό-εκπληρούμενη προφητεία.
«Ναι» επιβεβαιώνει μια φίλη, «όποτε τρώω το γιαουρτάκι μου πεινάω περισσότερο».
Κι όμως αυτό μπορεί να αλλάξει. Ο D. Robson στο βιβλίο του “The Expectation Effect” υποστηρίζει ότι η αλλαγή νοοτροπίας ως προς το τι σημαίνει ικανοποίηση-καλοπέραση είναι ουσιαστικό συστατικό της προσπάθειάς μας να χάσουμε βάρος. Τα παρακάτω ευρήματα τον δικαιώνουν.
Ο παράγοντας μνήμη
Πριν 70 χρόνια, ένας ασθενής, ο H. Molaison υπεβλήθη σε εγχείρηση για να θεραπευθεί από επιληψία. Η επέμβαση, που ήταν πειραματική, προκάλεσε ανεπανόρθωτη βλάβη στον ιππόκαμπό του. Το αποτέλεσμα ήταν ότι δεν μπορούσε να σχηματίσει νέες μνήμες ζώντας αποκλειστικά στο παρόν. Η περίπτωση του ήταν η αφορμή για να μάθουμε τη σχέση της μνήμης με τη διατροφή.
Μια ερευνήτρια του Harvard University του ζήτησε να αξιολογήσει τον βαθμό κορεσμού (ικανοποίηση της πείνας του) από το 0 μέχρι το 10 μετά από ένα γεύμα. Αν το αίσθημα κορεσμού προερχόταν από σήματα που θα δεχόταν από το στομάχι του, η βαθμολογία του μετά από ένα γεύμα θα άλλαζε. Αμ, δε. Σχεδόν, καμιά αλλαγή.
Για να ελέγξουν αν το έλλειμμα στη μνήμη του επηρέαζε την διατροφική του συμπεριφορά έκαναν το λεγόμενο “πείραμα του δείπνου”. Αφού ο κ. Molaison έφαγε το βραδινό του, καθάρισαν το τραπέζι και αμέσως του πρόσφεραν άλλο ένα πιάτο φαγητού. Για μεγάλη τους έκπληξη το καταβρόχθισε, αφού είχε ήδη φάει την διπλάσια ποσότητα από ότι έτρωγε συνήθως. «Χορτάσατε κ. Molaison;», τον ρώτησαν.
«Μέτρια, θα έλεγα» απάντησε. Γνωρίζουμε ότι η όρεξή μας επηρεάζεται από σήματα που λαμβάνει ο εγκέφαλός μας από το πεπτικό σύστημα. Ευρήματα από άτομα με αμνησία δείχνουν ότι τα αισθήματα κορεσμού-πείνας βασίζονται και στην καταγραφή στη μνήμη μας των ποσοτήτων φαγητού που φάγαμε. Υποστηρίζεται ότι ήπιες μορφές αμνησίας επηρεάζουν τις πιθανότητες μας να φάμε περισσότερο. Αντίθετα, τα άτομα που ανακαλούν με ευκολία κάθε γεύμα τους, πείθουν τον εαυτό τους να αποφύγει το τσιμπολόγημα!
Στα Χανιά
Μαθαίνω ότι Χανιώτισσες διατροφολόγοι συνιστούν σε ξεχασιάρηδες πελάτες τους να καταγράφουν λεπτομερώς τι έφαγαν σε κάθε γεύμα. Η συνεχής καταγραφή των τροφών, κι η απεικόνιση τους μπορεί να φαίνεται καταπιεστική.
Το ημερολόγιο τροφής είναι μια συνεχής υπενθύμιση για τους αφηρημένους που τσιμπολογούν και μετά δεν θυμούνται τι έφαγαν.
Η επιρροή της προσδοκίας
Ερευνητές του Πανεπιστημίου Aberdeen, προσκάλεσαν άτομα να φάνε για πρωινό μια ομελέτα δύο συνεχόμενες μέρες. Μετά από κάθε πρωινό, τους έδειξαν τα συστατικά του. Στην μια περίπτωση, τους έδειξαν 2 αυγά και 30 γραμμάρια τυρί και την επομένη 4 αυγά και 60 γραμμάρια τυρί. Στην πραγματικότητα όλοι έφαγαν 3 αυγά και 45 γραμμάρια τυρί και τις δύο μέρες. Παρατηρήθηκε ότι αυτοί που είδαν ότι έφαγαν μικρότερο πρωινό έφαγαν περισσότερο το μεσημέρι, ενώ εκείνοι που πίστεψαν ότι έφαγαν ένα χορταστικό πρωινό είχαν μικρότερο μεσημεριανό. Εστιατόριο που περιγράφει τα πιάτα του σαν γευστικά και απολαυστικά βοηθά τους πελάτες του να χορταίνουν με λιγότερο φαγητό, κι ας φαίνεται η χρέωσή του τσιμπημένη.
Οραματισμός και πραγματικότητα
Σε άλλη έρευνα, οι ερευνητές ενθάρρυναν τους συμμετέχοντες να φανταστούν ζωντανά τη γεύση, τη μυρωδιά και την υφή διαφόρων γλυκών. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν πόσο επιθυμούσαν ένα υπέροχο κέικ σοκολάτας. Το αναμενόμενο θα ήταν ο οραματισμός γευστικών απολαύσεων να είχε αυξήσει τη λαχτάρα τους για το κέικ, οδηγώντας τους να πάρουν μια μεγαλύτερη φέτα. Όμως, οι περισσότεροι αντέδρασαν αντίθετα. Διάλεξαν μια μικρότερη μερίδα από εκείνους που δεν είχαν κάνει αυτόν τον οραματισμό. Κι άλλες έρευνες επιβεβαίωσαν ότι το να φανταζόμαστε μια λιχουδιά μπορεί να μας βοηθήσει να περιορίσουμε την ποσότητα της.
Συμπερασματικά
• Η κατανάλωση φαγητού ενώ παρακολουθούμε τηλεόραση επηρεάζει τη μη καταγραφή του στη μνήμη μας με αποτέλεσμα ο κορεσμός μας να καθυστερεί.
• Διαπιστώθηκε ότι όσοι πίστευαν ότι το υγιεινό φαγητό δεν είναι νόστιμο ή χορταστικό, είναι συνήθως υπέρβαροι. Αυτή η λανθασμένη αντίληψη τους οδηγεί να πιστεύουν ότι έχουν χαμηλό κορεσμό, και να συνεχίζουν να τρώνε.
• Οι παράγοντες προσδοκία, μνήμη και οραματισμός δεν είναι πανάκεια σε περιπτώσεις αυστηρής διατροφής.
• Οι τρεις παράγοντες βοηθούν να κατακτήσουμε τους στόχους μας μακροπρόθεσμα, με τη συμβουλή του διατροφολόγου μας φυσικά!
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση.
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από το βιβλιοπωλείο Libraire. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
