Κόκκινο πανί

Ο αρχαιολόγος σε συνεργασία με τον ιστορικό έχει ως χρέος να ερμηνεύει τα ευρήματα της σκαπάνης του και να γνωρίζει  στην ανθρωπότητα όλα όσα θα τη βοηθήσουν να γνωρίσει τους ανθρώπους, τους τόπους  και τις συνήθειες  τους κατά τα περασμένα χρόνια. Αναμφίβολα, πολύ σημαντικό χρέος και όλοι στεκόμαστε έκθαμβοι κάθε φορά που οι αρχαιολόγοι φέρνουν στο φως και μας γνωστοποιούν σημάδια και μαρτύρια αλλοτινών κοινωνιών ή πολιτισμών.
Έτσι παρακολουθώ, όσο μπορώ, την εξέλιξη,  κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, των ανασκαφών στην Αμφίπολη και την αξιολόγηση των ευρημάτων στη μακεδονική τούτη πόλη από ειδήμονες ή/και  μη.  Νομίζω ότι όλες οι προσπάθειες όσων έχουν εμπλακεί στην υπόθεση αυτή έχουν απώτερο σκοπό να προβάλουν, εντός και εκτός συνόρων, τη σημασία που είχε η Αμφίπολη στα ελληνιστικά χρόνια κυρίως ως πόλη – κλειδί στο βασίλειο των επιγόνων του Μεγαλεξάνδρου.  Για το λόγο που έχουν αυτό το σκοπό, πολλά μπορούν να ειπωθούν και να γραφούν από διάφορους,  αλλά δεν είναι όλα της παρούσης, εκτός, θαρρώ, από το ότι, επειδή η Αμφίπολη ήκμασε πιθανότατα στην περί  το Μεγαλέξανδρο περίοδο, οι Έλληνες αρχαιολόγοι θέλουν να την αναδείξουν,  για να τους συνδράμει κι αυτή με τη σειρά της να μάθουν την Ιστορία της,  μα και της ευρύτερης αυτής περιοχής…
Καθώς η αρχαιολογική σκαπάνη προχωρά με τους δικούς της ρυθμούς στη Μακεδονία, ο νους μου ήλθε στην Κρήτη μας. Πόσο καλά ξέρουμε εμείς οι σύγχρονοι κάτοικοι της Μεγαλονήσου την ιστορία της και όσα έχουνε να μας πούνε σχετικά με αυτήν τα των αλλοτινών  και των πιο πρόσφατων αρχαιολογικών ερευνών αποτελέσματα;
Όλοι ξέρουμε πως η Κνωσός, το σημαντικότερο κατά πολλούς εντός και εκτός Ελλάδας «εύρημα» των αρχαιολόγων, με όλα όσα βρέθηκαν στην περιοχή της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μινωική περίοδο της ιστορικής πορείας της Κρήτης. Και καθώς τα επιτεύγματα και τα καλλιτεχνήματα που σχετίζονται με την ακμή του βασιλείου του Μίνωα έχουν φτάσει στα πέρατα του κόσμου,  κάθε χρόνο δικαιολογημένα, θαρρώ,  έρχονται σωρός οι επισκέπτες στην Κρήτη, οι οποίοι,  μαθαίνοντας εκ του σύνεγγυς την Κνωσό, γνωρίζουν και το μινωικό πολιτισμό και τη λαμπρή του συμβολή στην παγκόσμια ιστορία.
Η Κρήτη δεν είναι μόνον, όμως, η Κνωσός. Η Κνωσός, όμως, δεν είναι μονάχα συνυφασμένη με το Μίνωα. Η Μεγαλόνησος έχει πολλές άλλες πόλεις που έπαιξαν, μικρό ή μεγάλο, ρόλο, κι αυτές σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας. Οι πιο πολλοί, λοιπόν, από τους τωρινούς Κρητικούς αγνοούν και την ύπαρξη των πόλεων αυτών και την ιστορία τους.  Δεν φταίνε πάντα αυτοί, ίσως αναλογεί μερίδιο ευθύνης και στην κατευθυνόμενη από την πολιτική διδασκαλία της Ιστορίας στα σχολεία. Εάν, όμως,  είναι δύσκολο η αρχαιολογική σκαπάνη να φέρει στο φως όσα θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να τις μάθουμε, σκέφτηκα μήπως θα μπορούσαν ιστορικοί και αρχαιολόγοι να περιοδεύσουν ανά το νησί και να οργανώνουν ομιλίες ή άλλες σχετικές εκδηλώσεις για προβολή ολόκληρης χρονικά της Ιστορίας της Κρήτης, όπως έγινε πρόσφατα για την αρχαία Απτέρα;
«Η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας», λέει ο λαός μας. Και εμείς στην Κρήτη πιστεύω πως ξέρουμε πολύ λίγα για την ιδιαίτερη πατρίδα μας, μάλλον μονάχα όσα κατά καιρούς (κατόπιν άνωθεν πολιτικής εντολής;) μάς έχουν «διδάξει» τα σχολικά «βιβλία» και «δείξει» τα αρχαιολογικά «ευρήματα»… Καιρός ν’ αλλάξει αυτό, σωστά;