Παρατηρώντας καθημερινά με προσοχή τόσο τον εαυτό μου όσο και όσους με περιτριγυρίζουν και πώς συμπεριφερόμεθα αλλήλοις, σκέφτομαι πολλά πράγματα, νιώθω διάφορα συναισθήματα και καταλήγω σε διάφορα συμπεράσματα για τη ζωή μέσα στο κοινωνικό σύνολο.
Το πώς φέρεται κάθε άνθρωπος στη δημόσια ζωή του δεν είναι το ίδιο για όλους, ούτε καν για εκείνους που ζουν στην ίδια κοινωνία. Αναμφίβολα, σχετίζεται με τις προσωπικές του ιδέες, εμπειρίες, ανάγκες και επιθυμίες. Επηρεάζεται η συμπεριφορά μας ως μελών ενός οργανωμένου συνόλου σε σημαντικό βαθμό όμως κι από τους γραπτούς και άγραφους νόμους της κοινωνίας μας, από την παιδεία και την υπό των δασκάλων δοθείσα εκπαίδευση, την ανατροφή που μας έδωσαν οι γονείς και από την πολιτιστική μας κληρονομιά και, τέλος, από τη γενικότερη οικονομική και πολιτική κατάσταση, μα και από την κυρίαρχη στους κόλπους της κοινωνίας μας ιδεολογία και ιεραρχία αρχών και αξιών.
Η συμπεριφορά μας, λοιπόν, προς τους άλλους, στο σπίτι, στη δουλειά και στην κοινωνία, εκδηλώνεται είτε με την επιθυμία να είμαστε μαζύ τους είτε με την απόρριψη και την απομάκρυνσή μας απ’ αυτούς.
Είναι μεγάλο λάθος να κρίνουμε και να απορρίπτουμε τους άλλους από μια μόνο ιδιότητά τους, που εμείς δεν έχουμε, ή με την “πρώτη ματιά” ή στεκόμενοι σε μια ιδέα τους διαφορετική από τις δικές μας. Ας δίνουμε δεύτερη ευκαιρία σε όλους, ίσως έτσι τους δίνεται η δυνατότητα να δείξουν ποιοι πραγματικά είναι και εάν μπορούμε να τους εμπιστευόμαστε και να συμπορευόμαστε στον αγώνα για το κοινό καλό ως σύντροφοι, φίλοι, συνάδελφοι ή συνεργάτες.
Η συμμετοχή του ατόμου σε μια κοινωνική ομάδα, είτε οικογένεια είναι αυτή είτε σχολείο, είτε σωματείο στο χώρο δουλειάς είτε σύλλογος προς τέρψη και ψυχαγωγία, διέπεται πάντα από μια σειρά κανόνες. Οι κανόνες αυτοί, όπως έγραψα νωρίτερα και ξέρουμε όλοι, επηρεάζουν σημαντικά την κρίση και τη συμπεριφορά του προς τους άλλους. Εξασφαλίζουν μια τυπική συνύπαρξη των ανθρώπων μιας κοινωνίας, η οποία για να γίνει ουσιαστική και να αποκτήσει γερά θεμέλια εχει ανάγκη την… αυτογνωσία!
Τι θέλω να πω; Για να είναι σωστή η κρίση ενός ανθρώπου και αψεγάδιαστη η συμπεριφορά του, γεμάτη σεβασμό και κατανόηση προς τους άλλους, νομίζω πως ό,τι του χρειάζεται είναι ο καθαρός και απαλλαγμένος από προκαταλήψεις και φανατισμούς ή ρατσισμούς νους και συνάμα και πρώτιστα η αυτοκριτική και η αυτογνωσία πριν κάνει κάθε του βήμα έξω από το σπίτι.
Η αυτογνωσία -όπως με έχουν διδάξει παιδιόθεν οι γονιοί μου και τους ευγνωμονώ- τον βοηθά, όλοι θα συμφωνήσουμε, να γνωρίσει χωρίς παρωπίδες ή ωτασπίδες τα ελαττώματα και τα προτερήματά του, τα μεν πρώτα να διώξει, τα δε δεύτερα να καλλιεργήσει εάν θέλει να του συμπεριφέρονται οι άλλοι – ακόμη και οι διαφορετικοί απ’ αυτόν- με σεβασμό στην αξιοπρέπεια και στις ιδέες του…