Κολύμβηση: Πώς να αποφύγετε τραυματισμούς στον ώμο

Η κολύμβηση θεωρείται από τους καλύτερους τρόπους εκγύμνασης του σώματος, αφού οι αρθρώσεις δεν καταπονούνται τόσο όσο με άλλες μορφές άσκησης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι απίθανο να προκύψει κάποιος τραυματισμός. Μάλιστα, όσοι παραθεριστές ήταν αδρανείς όλον τον υπόλοιπο χρόνο και τώρα το καλοκαίρι το παρακάνουν από τη λαχτάρα τους να κολυμπήσουν διατρέχουν υψηλό κίνδυνο τραυματισμού του ώμου.
«Η ανατομία του ώμου είναι τέτοια που επιτυγχάνει το μεγαλύτερο εύρος κίνησης συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη άρθρωση στο σώμα, βοηθώντας στην εκτέλεση σύνθετων κινήσεων. Παρότι τα αθλήματα στα οποία είναι αναγκαίο το σήκωμα του χεριού πάνω από το κεφάλι είναι πολλά (π.χ. το τένις ή το βόλεϊ), σχεδόν σε όλα οι κινήσεις του χεριού που απαιτούνται περιορίζονται μόλις σε δύο ή τρεις. Αντιθέτως, η κολύμβηση έχει πολλά μοτίβα κίνησης που περιλαμβάνουν δεξιόστροφη και αριστερόστροφη περιστροφή του χεριού, καθιστώντας το άθλημα αυτό από τα πιο «επικίνδυνα» για τραυματισμό στον ώμο. Σύμφωνα με στοιχεία, ο επιπολασμός αυτών των τραυματισμών κυμαίνεται από 47 έως 90%. Το 10 – 31% των κολυμβητών μάλιστα αναγκάζονται να διακόψουν την προπόνηση για κάποιο χρονικό διάστημα, ενώ ένας σημαντικός αριθμός υποφέρει από χρόνιους τραυματισμούς. Επιρρεπείς, ωστόσο, δεν είναι μόνο οι επαγγελματίες κολυμβητές αλλά και όλοι εμείς που, θέλοντας να απολαύσουμε τη θάλασσα, υπερβαίνουμε εαυτόν όντας αγύμναστοι συχνά επί έναν ολόκληρο χρόνο», προειδοποιεί ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δρ Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής και Διευθυντής του Τμήματος Αναίμακτης Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του Ιατρικού Ομίλου Αθηνών, Κλινική Περιστερίου.
Οι συχνότεροι τραυματισμοί που αντιμετωπίζουν οι κολυμβητές είναι η τενοντίτιδα ή η ρήξη του στροφικού πετάλου του ώμου, το σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου, το οποίο είναι αποτέλεσμα πίεσης στους μύες του στροφικού πετάλου από μέρος της ωμοπλάτης όταν το χέρι σηκώνεται πάνω από το κεφάλι, η ρήξη στον χόνδρο γύρω από την υποδοχή ώμου και η τενοντίτιδα του δικεφάλου.
«Οι περισσότερες παθήσεις που προκύπτουν από αυτούς τους τραυματισμούς χωρίζονται σε μακροτραύμα και σε μικροτραύμα, με βάση την έναρξη. Μια κατάσταση με ξαφνική έναρξη συμπτωμάτων που συμβαίνει λόγω ενός συγκεκριμένου συμβάντος συνήθως αναφέρεται ως μακροτραύμα. Οι κύριες αιτίες, πέραν της υπέρχρησης, είναι η κολύμβηση χωρίς περιόδους ανάπαυσης, η κακή μηχανική του σώματος ανάλογα με το στυλ κολύμβησης, η κακή τεχνική αναπνοής, η έλλειψη ευλυγισίας του σώματος και το περιορισμένο εύρος κίνησης, η μειωμένη δύναμη του στροφικού πετάλου του ώμου ή της ωμοπλάτης, αλλά και των μυών του ισχίου, και τέλος η μειωμένη αντοχή ή σταθερότητα του κορμού», εξηγεί ο δρ Τριανταφυλλόπουλος. Άλλος ένας παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη βλάβης στον ώμο είναι η ύπαρξη ενός προηγούμενου τραυματισμού στη συγκεκριμένη άρθρωση.
Για την αποφυγή, λοιπόν, των τραυματισμών στον ώμο που προκύπτουν από την κολύμβηση απαιτείται συστηματική προπόνηση. Η ενδυνάμωση του σώματος με την αύξηση της μυϊκής αντοχής και της ευλυγισίας ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες τραυματισμών, καθώς οδηγεί σε καλύτερο χειρισμό του σώματος. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στην εκγύμναση των μυών του στροφικού πετάλου και της ωμοπλάτης ώστε να βελτιωθεί η σταθερότητα των ώμων. Ταυτόχρονα πρέπει να γυμνάζονται οι τετρακέφαλοι και οι μύες του ισχίου, οι κοιλιακοί και ο κορμός. Ελαχιστοποίηση του κινδύνου τραυματισμού του ώμου (και όχι μόνο) προσφέρει η εκμάθηση των τεχνικών κολύμβησης από προπονητές του αθλήματος, καθώς και η στάση του σώματος και ο σωστός τρόπος εκτέλεσης της κίνησης, όπως και η σωστή τεχνική αναπνοών.
«Ίσως όλα αυτά να μπορέσουμε να τα εφαρμόσουμε προετοιμαζόμενοι για τον επόμενο χρόνο, καθώς ήδη διανύουμε τον μήνα που παραδοσιακά οι Έλληνες απολαμβάνουν τον ήλιο και τη θάλασσα σε κάποια παραλία. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε τώρα είναι να μπαίνουμε στο νερό έχοντας κάνει προθέρμανση και να αυξάνουμε σταδιακά την ένταση και τον χρόνο της κολύμβησης. Εάν ο κολυμβητής βιώσει πόνο στον ώμο για περισσότερο από 48 ώρες πρέπει να αναζητήσει ιατρική βοήθεια, ώστε να αξιολογηθεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα και έγκυρα η αιτία του και να αποτραπούν τυχόν σοβαρότερες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
Όταν η βλάβη απαιτεί ιατρική ή χειρουργική παρέμβαση, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, αφού οι τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια καθιστούν ευκολότερη την αποκατάσταση και χωρίς να οδηγηθεί ο ασθενής σε πολύπλοκα χειρουργεία. Για παράδειγμα, η ρήξη του στροφικού πετάλου μπορεί να θεραπευτεί με την εμφύτευση ενός ειδικού, βιοδιασπώμενου μπαλονιού (InSpace) στην άρθρωση. Σκοπός της είναι η δημιουργία χώρου μεταξύ ακρωμίου και κεφαλής του βραχιονίου, ώστε ο ώμος να ολισθαίνει ομαλά. Η τοποθέτησή του γίνεται υπό μερική ή ολική αναισθησία και η όλη διαδικασία διαρκεί μόλις 10 λεπτά! Σε σοβαρότερες βλάβες η χειρουργική επέμβαση είναι αναπόφευκτη, ενώ μπορεί να προκύψουν και τραυματισμοί οι οποίοι να μπορούν να αποκατασταθούν με συντηρητική θεραπεία και φυσικοθεραπείες, απαλλάσσοντας από τα συμπτώματα και επιτρέποντας στον ασθενή να εκτελεί τις καθημερινές υποχρεώσεις του και να απολαμβάνει το κολύμπι και κάθε άλλη δραστηριότητα που τον ευχαριστεί», καταλήγει ο δρ Δημήτριος Τριανταφυλλόπουλος.