Μπορεί ένας νέος να ζήσει από την τέχνη του στην Ελλάδα; Κι αν ναι, είναι αυτό εφικτό όταν μιλάμε για την τέχνη των κόμικς και του σκίτσου; Ή για να διατυπώσουμε το ερώτημα διαφορετικά: μπορεί το μεράκι του σχεδίου να γίνει επάγγελμα σε μια σύγχρονη κοινωνία και οικονομία;
Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα αναζήτησε το “Μολύβι Μελάνι” στο 1ο Φεστιβάλ Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων, που άνοιξε τις πύλες του χθες στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων.
Το Φεστιβάλ, το οποίο θα διαρκέσει έως και αύριο Κυριακή 12 Μαρτίου, απευθύνεται σε μαθητές/τριες Δημοτικού, Γυμνασίου & Λυκείου, γονείς/κηδεμόνες, καθηγητές/εκπαιδευτικούς, νέους/νέες και γενικά σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα, στοχεύει στην έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση σε θέματα σχετικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό.
Θέματα που ειδικά για το πεδίο των κόμικς αρμόδιοι για να απαντήσουν είναι οι άνθρωποι του Chaniartoon Festival, τους οποίους συναντήσαμε στο περίπτερο που έχουν στο 1ο Φεστιβάλ Σ.Ε.Π.
ΣΚΙΤΣΟ ΓΙΑ ΠΟΛΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
«Αρχικά το σκίτσο εμπλέκεται σε πολλές διαφορετικές τέχνες. Κάποιος μπορεί να σχεδιάσει έναν χαρακτήρα για μια ιστορία κόμικ, να του προσθέσει κίνηση και να γίνει animation, ενώ αν προσθέσουμε και διάδραση γίνεται χαρακτήρας από video-game. Αν σε αυτές τις επαγγελματικές κατηγορίες προσθέσουμε και το παιδικό βιβλίο, αλλά και τα επιτραπέζια παιχνίδια, αρχίζουμε σιγά-σιγά να αποκτάμε την συνολική εικόνα», ανέφεραν οι συνομιλητές μας και πρόσθεσαν: «Με μια γρήγορα ματιά στα στατιστικά η εικόνα είναι εντυπωσιακή. Στην σύγκριση θα συμπεριλάβουμε το κομμάτι του κινηματογράφου, καθώς είναι ένα πεδίο που έχουμε μια σαφή εικόνα του πόσο μεγάλος είναι. Έτσι, στην πρώτη θέση της αγοράς, στα 260 δις δολάρια περίπου, βρίσκεται το animation, όχι τυχαία, γιατί πέρα από τις ταινίες κινουμένων σχεδίων, το animation εμπλέκεται ενεργά με πολλούς άλλους τομείς, από ειδικά εφέ σε ταινίες, διαφημιστικά σποτ, ηλεκτρονικά παιχνίδια κ.ά. Στην δεύτερη θέση, με 180 δις δολάρια περίπου, συναντάμε τα βιντεοπαιχνίδια, όπου έχουν όλα τα στοιχεία μια ταινίας ή ενός κόμικ (σενάριο, πλοκή, διαλόγους, σκηνοθεσία, μουσική κλπ), με επιπλέον το στοιχείο της διάδρασης, γι’ αυτό και θεωρείται πλέον ως μια νέα αυτόνομη μορφή τέχνης. Στην τρίτη θέση έρχεται ο κινηματογράφος, με το μερίδιο της αγοράς να είναι όμως υποπολλαπλάσιο, μόλις στα 32 δις δολάρια. Ακολουθούν τα επιτραπέζια παιχνίδια με 13 δις, τα παιδικό βιβλίο με 10 δις και το κόμικ με 7 δις. Μάλιστα σύμφωνα με τις έρευνες και τις τάσεις της αγοράς, επιτραπέζιο, παιδικό βιβλίο και κόμικ παρουσιάζουν σαφή άνοδο. Ειδικότερα το κόμικ αναμένεται στα επόμενα 6 χρόνια να έχει φτάσει περίπου την αγορά που έχει σήμερα ο κινηματογράφος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που τα φεστιβάλ κόμικ ανά την Ελλάδα πολλαπλασιάζονται κάθε χρόνο και μαζεύουν όλο και περισσότερο κόσμο, αλλά και καλλιτέχνες. Έχοντας όλα αυτά στο μυαλό μπορούμε να δούμε μια αγορά που συνεχώς μεγαλώνει, ενώ η ψηφιακή μετάβαση όχι μόνο δεν μειώνει το κοινό, αλλά το αυξάνει μέσα από τις δυνατότητες των νέων ψηφιακών μέσων (σύνδεση επιτραπέζιων παιχνιδιών με ψηφιακές εφαρμογές, ψηφιακά κόμικ κλπ)».
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Τι γίνεται όμως με τις σπουδές στο πεδίο αυτό; «Όπως σε κάθε τομέα, έτσι και εδώ, χρειάζονται οι απαραίτητες σπουδές. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποια εξειδικευμένη δημόσια σχολή πάνω στο αντικείμενο. Μπορεί κάποιος να αποκτήσει ωστόσο γνώσεις γύρω από το αντικείμενο μέσω της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, καθώς και της Σχολής Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Επιπλέον υπάρχουν σχολές που μπορεί κάποιος μεταξύ άλλων να αποκτήσει κάποιες σχετικές γνώσεις παράλληλα, όπως η σχολή Γραφιστικής της Αθήνας, Πολιτισμικής Πληροφορικής και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ.α. Στον ιδιωτικό τομέα σχετικά προγράμματα σπουδών έχει η σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών Ορνεράκης, η σχολή Βακαλό, η σχολή ΑΚΤΟ και η SAE Creative Media Education. Τέλος, στο εξωτερικό μπορεί κάποιος να βρει εξειδικευμένα τόσο προπτυχιακά όσο και μεταπτυχιακά προγράμματα, όπως ενδεικτικά το μεταπτυχιακό πρόγραμμα κόμικ της Σχολής Καλών Τεχνών της Angouleme, που είναι και η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα των κόμικ».
ΜΕΡΑΚΙ ΚΑΙ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ
Όπως σε κάθε καλλιτεχνικό – επαγγελματικό πεδίο έτσι και στην περίπτωση των κόμικς βασική προϋπόθεση για να ασχοληθεί κάποιος είναι η αγάπη και το μεράκι για το αντικείμενο, όπως μας επεσήμαναν οι άνθρωποι του Chaniartoon Festival, ενώ υπογράμμισαν τις δυνατότητες που δίνει η ψηφιακή τεχνολογία τόσο σε επίπεδο ενημέρωσης και εκπαίδευσης όσο και σε επίπεδο επικοινωνίας της δουλειάς ενός κομίστα: «Φυσικά μπορεί κάποιος να αρχίσει και από μόνος του να ασχολείται, αρκεί να έχει το μεράκι. Βλέπουμε κάθε χρόνο άλλωστε καλλιτέχνες που έρχονται στα Χανιά στο φεστιβάλ Chaniartoon, οι οποίοι σπουδάζουν ή έχουν τελειώσει μια άσχετη με το αντικείμενο σχολή, αλλά έχουν πραγματοποιήσει αυτοεκδόσεις κόμικ, έχουν φτιάξει ταινίες ή ακόμα και επιτραπέζια/ηλεκτρονικά παιχνίδια. Χρονικά άλλωστε είμαστε σε μια πολύ ευνοϊκή ψηφιακή εποχή, καθώς μπορεί κάποιος να βρει πολύ μεγάλο όγκο εκπαιδευτικού υλικού με χαμηλό ή και μηδαμινό κόστος ψηφιακά. Υπάρχουν οι πλατφόρμες για να εκδώσει κάποιος ψηφιακά και να διαμοιράσει το έργο του σε χιλιάδες κόσμο, εντός κι εκτός Ελλάδας. Χαρακτηριστική πλατφόρμα για το κόμικ είναι η WebToon. Σε αυτήν ο δημιουργός μπορεί να ανεβάσει τις ιστορίες του (σε εβδομαδιαίες συνέχειες), ενώ ο επισκέπτης μπορεί να διαβάσει ιστορίες κόμικ που επιλέγει σε μια μεγάλη ποικιλία θεματικών (οικογενειακές, αστείες, θρίλερ, τρόμου, περιπέτειας κ.λπ.), από το κινητό. Ταυτόχρονα μπορεί να σχολιάσει ή και να επικοινωνήσει με τον δημιουργό. Η πλατφόρμα αυτή έχει κάθε μήνα περισσότερους από 50 εκατομμύρια αναγνώστες. Επιπλέον, εδώ και μερικά χρόνια, αλλά ακόμα περισσότερο στη μετά covid εποχή, έχουν δυναμώσει οι εξ’ αποστάσεως συνεργασίες. Μπορεί κάποιος να εκδώσει για τον πιο μεγάλο εκδοτικό οίκο ή να συνεργαστεί με ένα στούντιο animation του εξωτερικού, από το σπίτι του. Βασικό βήμα για τέτοιες συνεργασίες είναι η δημιουργία ενός προσωπικού πορτφόλιο το οποίο θα παρουσιάσει στις αντίστοιχες εταιρίες/εκδηλώσεις. Σε όλα τα μεγάλα φεστιβάλ, υπάρχει ειδικός χρόνος και χώρος όπου καλλιτέχνες μπορούν να παρουσιάσουν δουλειά ή και κάποια projects που βρίσκονται υπό κατασκευή σε υποψήφιους εκδότες/παραγωγούς».
Σε κάθε περίπτωση, σε μια εποχή που ο ψηφιακός κόσμος και η εικόνα καταλαμβάνουν ολοένα και περισσότερο χώρο στη σύγχρονη καθημερινότητα και επικοινωνία, η τέχνη του σκίτσου, δεδομένου ότι βρίσκει εφαρμογή σε πολλά και διαφορετικά πεδία, φαίνεται να παρέχει δυνατότητες επαγγελματικής ενασχόλησης σε έναν νέο άνθρωπο με μεράκι για την 9η τέχνη.
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΕΙΣ… ΙΩΣΗΦ ΦΑΝΤΕΛ
